شوهر حضرت ام کلثوم دختر حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه زهرا (س) که بوده است؟

برخی از اهل سنت اصرار دارند که عمر را شوهر ام کلثوم بدانند! و این موضوع بیش از هزار سال دست مایه طرح در متون تاریخی و کلامی بوده است ؛ تفصیل این ماجرا در صحاح سته موجود نیست و این موضوع تنها در کتاب طبقات ابن سعد مندرج است که اعتبار آن مشکوک است . در متون شیعی نیز این مساله اختلافی است و دستخوش روایات متعارض غیرصریح است . از این رو می توان آن را از دروغ های بزرگ در تاریخ اسلام برشمرد. در این باره چند نظر قابل طرح وجود دارد:1. مشخص نیست که امیرمومنان (ع) دختر ی به نام ام کلثوم از فاطمه زهراء (ع) داشته باشد؛ بعضی از محققان مدعی اند که امیرمومنان از حضرت زهرا(ع) دختری به نام زینب با کنیه " ام کلثوم " داشت .(1) هرچند که در بسیاری از منابع شیعی در کنار زینب کبری ، از ام کلثوم یاد می کنند که ممکن است کنیه رقیه همسر مسلم بن عقیل باشد هرچند که مادر او را فاطمه زهرا(ع) نمی دانند(2)2. شیخ مفید (متوفی 413ق.) در رساله ای خاص ، به تحقیق این موضوع پرداخته است و چنین ازدواجی را انکار می کند. او می گوید: ازدواج این دو را زبیر بن بکار نقل کرده است در حالی که سخن و روایت او به دلیل دشمنی اش با امیرمومنان (ع) مورد اعتماد نیست . (3)3.از دیدگاه برخی ام کلثوم که همسر عمر بن خطاب شد، دختر خوانده حضرت علی(ع) بود. این دختر در اصل دختر ابوبکر از اسماء بنت عمیس است. وقتی که علی(ع) اسماء را به همسری خود گرفت ام کلثوم بچه کوچک بود و در خانه حضرت علی بزرگ شد و دختر علی(ع) نامیده شد و عمر بن خطاب داماد ابوبکر شد نه داماد علی(ع) .(4)4 .برخی با اذعان به این ازدواج ، تهدید و زور خلیفه را عامل این ازدواج می شمارند؛ بر اساس این گزارش روایی ، عمر اصرار داشت که با دختر امام على(ع) از حضرت فاطمه(ع) ازدواج کند. به این منظور چند بار و به اصرار ازام کلثوم خواستگارى کرد و هر بار امام على(ع) به بهانه کوچک بودن ام کلثوم خواسته عمر را رد کرد؛ تا ان که کار به اجبار و تهدید کشید و عباس عموى امام على(ع) واسطه شد و این ازدواج صورت گرفت(5) لازم به ذکر است که چنین پیوندهایی را ، در فرض انجام، همچون برخی از نامگذاری ها ، در صدر اسلام عادی می بایست شمرد . زیرا برخی انگیزه های ازدواج بر محور ثروت ، قدرت، وضع ظاهری آن زن و یا به خاطر دفع شر است .پی نوشت:1.باقر شریف قرشی ، حیات فاطمه الزهرا(ع)، ص 219.2.علی بن محمد علوی ، المجدى فى انساب الطالبین، ص 11 و 18.3.سبحانی، راهنمای حقیقت، ص 613.4.ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج16،ص 103.5. ر.ک: کلینی، فروع کافى، ج 5، ص 346.برای آگاهی بیشتر درباره تزویج ام کلثوم به عمر ر.ک: جزوه «تزویج ام کلثوم من عمر»، سید علی حسینی میلانی .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه