انسان برای پیدا کردن طرفدار باید چه کاری انجام دهد؟ آیا در اسلام همچین نکته ای وجود دارد؟

بهترین روش رفتار با دیگران و جلب محبت را مى توان از کلام رسول اکرم(ص) آموخت که فرمود: هیچ یک از شما مؤمن نیست مگر اینکه براى دیگری آن را بخواهد که براى خود مى خواهد» و یا در جاى دیگر فرمود: «دست خود را بر سر هر کس که مى خواهى بگذار و براى آن بخواه که براى خود مى خواهى» (بحارالانوار، ج 71، ص 234) بنابراین اگر روشى را دوست دارید که مردم آنگونه با شما رفتار کنند، به همان روش با دیگران برخورد کنید. هر چه را براى دیگران پیشنهاد مى کنید همان بهترین روش است و شما نیز بر اساس آن با آنان رفتار کنید. زیرا انسان جز انتظار خوش رفتارى از مردم ندارد، کمترین اهانتى را از سوى آنان نمى پذیرد راضى نیست که کسى به او تهمت زند، و نمى پسندد که کسى از معایب او پیش دیگران سخن بگوید هر چند آن عیوب را واقعا داشته باشد. در اینجا ما به بعضى از فنون اساسى در رفتار با دیگران اشاره مى کنیم: 1ـ اگر خواستید شخصى را نسبت به موضوعى متقاعد سازید سعى نکنید پیرامون آنچه شما مى خواهید با او به جر و بحث بپردازید بلکه اول از خواسته خود کوتاه بیایید و خواسته او را در نظر بگیرید آنگاه نظر خودتان را مطرح کنید. 2ـ در روابط اجتماعى با دیگران سعى کنید از انتقاد، سرزنش و گلایه خوددارى کنید. 3ـ سعى کنید نکات مثبت در رفتار و شخصیت دیگران را شناسایى کرده و آنها را به خاطر آن ویژگی ها و رفتارها، تحسین صادقانه داشته باشید نه آنکه روى نکات منفى وى انگشت گذاشته او را مذمت کنید. 4ـ سعى کنید شنونده خوبى براى دیگران باشید و دیگران را تشویق کنید درباره خود با شما حرف بزنند. 5ـ به دیگران احترام بگذارید و کارى کنید که احساس کنند مهم و با ارزش هستند و این کار را صمیمانه انجام دهید. 6ـ در برخورد با دیگران با چهره اى گشاده و لبخند سخن را آغاز کنید. 7ـ به جاى اینکه مستقیما به دیگران دستور دهید کارى براى شما انجام دهند، خواسته خویش را به شکل سؤال طرح کنید و به طور غیرمستقیم از آنها بخواهید خواسته تان را عملى کنند. 8ـ اگر دیگران کارى براى شما انجام دادند، آنها را به هر طریقى که ممکن است خوشحال کنید و از آنها تشکر و قدردانى کنید. ضمنا لازم است از حقوق دینى و اخلاقى ـ اجتماعى اى که دیگران بر انسان دارند شناخت بیشترى پیدا نمود تا در اداء آن حقوق تلاش کرد. طبیعى است گاهى «دیگران» والدین یا برادران و خواهران فرد است گاهى، اقوام و فامیل اند، گاهى نیز همسایگان و گاهى اساتید و معلمان و یا سایر افراد و... مى باشند که هر گروه و صنفى ویژگیها و حقوق خاص خود را دارند که در این زمینه باید با مطالعه بیشتر شناخت خویش را تعمیق وگسترش دهید داشتن رفتاری صحیح با مردم، خصوصا با دوستان، یک هنر است که باید آن را یاد گرفت. هسته مرکزی این هنر همان است که خودتان هم به آن اشاره کرده اید، یعنی داشتن رفتاری در حد وسط که هم وقار و متانت خود را از دست ندهید و هم شادی آفرین و لذت بخش باشید.برای رسیدن به این هدف باید در دو زمینه و دو سطح برنامه ریزی کنید. اول در سطح منش و شخصیت، دوم در سطح رفتار. در سطح منش و شخصیت، لازم است خود را به صفاتی مزین کنید که از شما شخصیتی متین و باوقار و در عین حال خوش مشرب و دوست داشتنی و محبوب بسازد. صفاتی مانند تواضع، انسان دوستی، صداقت و یک رنگی، فداکاری، گذشت، مهربانی، جوانمردی، ایثار و سایر خلق و خوی های انسانی اگر در فردی جمع شود، به او چنان محبوبیتی می دهد که همه افراد او را دوست می دارند و از بودن در کنارش لذت می برند. در روایتی امام صادق(ع) فرمود: شیعیان ما مانند عسل شیرینند و اگر مردم آنها را بشناسند از شدت علاقه و محبت به آنها، نزدیک است که مانند عسل ایشان را بخورند.بنابراین اگر می بینیم عده ای در میان مردم محبوبیت پیدا می کنند و افراد علاقه دارند با آنها همنشین شوند، به این خاطر است که دارای ویژگی های شخصیتی بارزی هستند که دیگران را به طرف خود جذب می کنند.در روایت دیگری آمده است: کسی که بر اثر ایمان و انسانیت محبوب خدا می شود، خداوند محبت او را مانند اکسیری در آب می ریزد تا هر که از آن آب می آشامد. محبت او را در قلب خود جای می دهد. پس یکی دیگر از اسباب دوست داشتنی شدن، داشتن ایمان است. چنانچه در روایت دیگری امام صادق(ع) فرمود: اگر دیدی محبت و علاقه ات به برادر مؤمنت کاهش یافته، بدان که یکی از شما دو نفر گناهی مرتکب شده و همین باعث کم شدن محبوبیت او شده است.اما در سطح رفتار نیز راهکارهایی وجود دارد که فرد را برای رسیدن به این هدف یاری می کند. نکته ای که قبل از پرداختن به این راهکارها لازم است گفته شود، این است که عامل زیربنایی برای رسیدن به این هدف همان عوامل شخصیتی است که در بالا بیان شد. زیرا تنها چیزی که اثری عمیق بر روابط ما با دیگران می گذارد، همین عوامل است. عوامل رفتاری بدون داشتن پشتوانه شخصیتی، فقط تأثیر موقتی دارند. البته این سخن بدان معنا نیست که این عوامل اهمیتی ندارد، بلکه بسیار هم مهم است. در روایات زیادی آمده است که محبت خود را تنها در دلتان نگه ندارید، بلکه آن را اظهار کنید. همچنین در روایات از رفتارهایی که سبب تنفر و سوء ظن می شود نهی شده است. در اینجا راهکارهای رفتاری را از دو منظر دینی و روان شناسی مطرح می کنیم:1. در آموزه هاى دینى راه هاى جلب محبت مردم در این حیطه ها مطرح شده است: یکم. خوشرویى در دیدار. دوم. دلجویى در غیاب. سوّم. گشاده رویى در حضور. چهارم. عفو و اغماض از خطاها و اشتباهات دیگران . پنجم. ادب و نزاکت، اخلاص و وفادارى. ششم. پرهیز از تندى و خشونت، کدورت و کینه، تمسخر و تحقیر، خدعه و مکر، غرور و بى وفایى. هفتم. پیوستن در برابر بریدن، کرامت در مقابل حقارت، بذل و بخشش به ازاى محرومیت و تلافى غیبت با یادکرد نیک. 2. علم روانشناسی در مباحثی که در آنها از روابط اجتماعى و مهارت هاى زندگى بحث می کنند، هم سو با آموزه هاى مذهبى، به عواملى اشاره مى کنند که در برقرارى ارتباط و جذب دوستی دیگران، مؤثر است. این عوامل عبارتند از: الف. مهارت در گوش دادن و فهمیدن پیام هاى آشکار و نهفته کلام دیگران، اکثر افراد در صورتی که احساس نمایند شما به سخنان آنان به خوبی گوش می دهید، با شما دوست خواهند شد ؛زیرا به کسی که حرفهای آنان را بشنود و با آنان همدلی نماید نیاز دارند. ب. دریافت پیام هاى غیر کلامى از قبیل وضع بدن، حالت چهره، تماس چشمى، تن صدا و سایر نشانه هایى که به همراه پیام کلامى منتقل مى شوند. پ. پاسخ دهى و واکنش بى واسطه، صادقانه، عینى دلسوزانه و همدلانه به پیام هاى کلامى و غیر کلامى طرف مقابل .ج.کار خود را با تحسین و قدردانى صمیمانه از طرف مقابل شروع کنید.چ. با اندکى تفحص و جستجو، برنامه خود را با برجسته کردن یک یا چند نکته مثبت و ارزشمند در طرف مقابل و تحسین صادقانه از وى به خاطر وجود آن امر مثبت ارتباط خود را با وى پى گیرى نمائید.خ. در صورتى که اشتباه و لغزشى در وى مشاهده کردید مستقیما از او گلایه نکنید و وى را مورد انتقاد مستقیم و سرزنش خود قرار ندهید.د. قبل از انتقاد از دیگران درباره اشتباهات خود حرف بزنیدذ. صمیمانه دیگران را دوست داشته باشید و به آنها این محبت باطنى خود را اعلام کنید.ر. به دیگران اعتبار بدهید و کارى کنید که احساس کنند مهم هستند.ز. در طرف مقابل نسبت به کارى که مى خواهى انجام دهد میل شدیدى ایجاد کنید و به عبارت دیگر فضاى روانى لازم را براى انجام آن عمل فراهم نمائید.س. هر رفتارى را که از دیگران نسبت به خود انتظار دارید همان را با ایشان در پیش گیرید.ش. سعى کنید نقطه نظرات و دیدگاههاى خویش را بر دیگران تحمیل نکنید زیرا مردم سخن کسى را که بخواهد عقیده اش را بر آنان تحمیل کند نمى پذیرند و با کسى که همچون یک سرپرست با ایشان رفتار کند دوستى نمى ورزند و به او اعتماد نمى کنند.در تکمیل مباحث گذشته به مطالبی تحت عنوان فنون ارتباط موثر اشاره می نماییم که می تواند راهگشا باشد. بعضى از این فنون عبارت است از: 1- برخورد شاد: سلام، احوالپرسى توأم با تبسّم، صمیمیت و احترام اولین فن موثر ارتباطى، به منظور جلب محبت دیگران است. لحظه اول ملاقات از اهمیّت فوق العاده اى برخوردار است، به نحوى که موفقیت یا شکست در امر دوست یابى به آن بستگى دارد معمولاً افرادى که ما با آنها ملاقات مى کنیم دو سته اند: دسته اول برخوردى شاد و صمیمى دارند. این دسته داراى محبوبیت اجتماعى و دوستان فراوان ترى هستند دسته دوم در برخورد اولیه خشک و بى روح مى نمایند. کسانى که لبخندزدن به چهره دیگران بر ایشان دشوار است. افراد این گروه یا تنها هستند و یا دوستان کمى دارند. در فرهنگ دینى ما، نسبت به سلام کردن، مصافحه و تبسّم، احترام، محبّت و ابراز علاقه قلبى سفارش و اهتمام فراوان شده است. عدى بن حاتم مى گوید: وارد مدینه شدم. پیامبر مرا شناخت از جاى خود برخاست و دست مرا گرفته به خانه خود برد... من از فروتنى وى غرق حیرت شدم و از اخلاق پسندیده و ملکات فاضله، و از احترام فوق العاده اى که نسبت به تمام افراد قائل بود دریافتم که وى فرد عادى، و فرمانرواى معمولى نیست(81) شخصى از امام صادق (ع) سؤال نمود: حُسن خلق چیست؟ حضرت (ع) فرمود: این که نرم برخورد نمایى، پاکیزه سخن بگویى و با چهره نیکو و شاد با برادرت روبرو شودى. (تلین جانبک و تطیب کلامک و تلقى اخاک ببشر حسن)(82) حتّى وقتى که انسان عمیقاً غمگین و ناراحت است، باید در برخورد با دیگران، خود را شاد نشان دهد و تبسّم نماید. چنان که امام على (ع) در توصیف مؤمن مى فرماید: شادى مؤمن در چهره او، واندوه وى در دلش پنهان است (المؤمنُ بِشرهُ فى وَجهه، و حُزنه فى قلبه)(83) به قول حافظ (علیه الرّحمه):با دل خونین لب خندان بیاور همچو جام نى عمرت زخمى رسد آیى چو چنگ اندر خروش یکی دیگر از موارد برخورد شاد داشتن روحیه شوخی و مزاح است. به عبارت دیگر جدی بودن زیاد سبب سرد شدن روابط می شود بنابراین گاهی هم شوخی و مزاح لازم است. ولی باید توجه داشت که شوخی کردن رفتار بسیار ظریفی است که اگر مناسب نباشد تأثیر معکوس می دهد. یعنی به جای شاد کردن، سبب ناراحتی فرد می شود. پس باید در شوخی ها به شخصیت فرد لطمه وارد نشود و احترام او کاملا حفظ شود. 2- گوش دادن فعّال : تمام مردم دوست دارند سکوت را شکسته، صحبت کنند. آنها مایلند احساسات و افکارشان را به دیگران منتقل سازند و. به طور کلى به کسى نیاز دارند که حرف هایشان را خوب بشنود. اگر کسى احساس کند شنونده خوبى براى حرف هاى خود یافته، به خوبى قادر است افکار و احساسات خود را به او منتقل نماید، حتماً با او دوست خواهد شد. ملاقات توام با تفاهم و همدلى، سرآغاز بسیار خوبى براى شروع یک رابطه دوستانه است. پیامبر بلندمرتبه اسلام، شنونده بسیار خوبى بود. همین اخلاق نیک، او را مقبول و محبوب امّت مسلمان و حتّى غیر مسلمانان ساخت. قرآن کریم در این باره مى فرماید ... او به خدا و فرمان هاى او ایمان دارد و به سخنان مؤمنان راستین گوش فرامى دهد و آن را مى پذیرد و به آن ترتیب اثر مى دهد و رحمت است براى کسانى از شما که ایمان آورده اند... (... قُل اُذُنُ خَیرٍ لکم یُومِنُ باللهِ و یُومِنُ للمومنین و رحمةٌ للّذین امَنوا مِنکم)(84) طبق این آیه، خوش باورى و شنونده خوب بودن از راه هاى مهمّ جلب محبت و دوستى دیگران است. 3. ابراز احساسات : هر شخص به دنبال صحبت کردن به دنبال این است که تأثیر سخنان خود را در مخاطب یا مخاطبان احساس کند. اگر این بازخورد در جهت تأیید و موافقت او باشد، با دلگرمى و نشاط بیشترى به ارتباط کلامى، ادامه خواهد داد. در واقع یکى از عوامل مؤثر در برقرارى ارتباط تشخیص دقیق احساسات طرف مقابل و برجسته کردن آنهاست. ما با بازگردانى احساسات، به گوینده القا مى کنیم که سخنان او را فهمیده ایم و براى او ارج و احترام ویژه اى قائلیم. به طور مثال: - حرکت سر به نشانه تایید گفتار طرف مقابل - لبخند کوتاه به دنبال خوشحالى گوینده - بازکردن چشم ها و کشیدگى صورت به موقع شگفت زندگى - جمع کردن پیشانى و انقباض عضلات صورت در زمان شنیدن یک خبر ناگوار - تحسین زبانى و استفاده از بعضى تکیه کلام ها چون آفرین، چه جالب - تصدیق و تأیید با استفاده از کلماتى نظیر خُب، درسته و... همه این موارد احساسات مثبتى است که شنونده - به عنوان بازخورد - از خود بروز مى دهد 4. اهتمام به امر وداع و خداحافظى در پایان صحبت و ابراز علاقه نسبت به ادامه ارتباط و شنیدن بیشتر سخنان طرف مقابل. به طور کلّى برقرارکردن رابطه یک مهارت است که همیشه نیاز به اصلاح و تقویت دارد و حتّى در مورد آن باید آموزش دید و آن را در موقعیت هاى مختلف تمرین کرد، تا این که به شکل نوعى تخصص و رفتار پایا درآید در این زمینه براى آگاهى بیشتر ر.ک: 1. آئین دوست یابى، دیل کارنگى 2. دوستى و دوستان، سید هادى مدرسى، انتشارات آستان قدس رضوى 3. دوستى در قرآن، محمدى رى شهرى 4. خوب گویى، قاسم سبحانى، قم: جمال: 1379 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه