لطفاً تمامي فرقه هاي اسلامي اعم از شیعه و سنی را در صورت امکان با ذکر رهبران و محل سکونت آنها نام ببريد.

در دوره حيات پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در برخي مسائل ميان مسلمين اختلافاتي پديد مي آمد، ولي وجود رسول اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ مانع از پيدايش فرق و مذاهب بود. پس از رحلت آن حضرت در بين مسلمين اختلافاتي چند بروز کرد که با گذشت زمان اين اختلافات موجب پيدايش فرق و مذاهب شد که در طول گذشت زمان هر فرقه نيز به انشعابات متعددي منشعب گردیدند. اولين اختلافي که بين مسلمين رخ داد مربوط به مسئله خلافت (امامت) و رهبري جامعه اسلامي بود که منجر به پيدايش مخالفين شيعيان اهل بيت ـ عليهم السلام ـ شد که به امامت و رهبري حضرات معصومين معتقد نبودند که از آنها تعبير به جماعت و اهل سنت مي شود. بنابراين انشعاب نخست به اين ترتيب بود که مسلمين دو دسته شدند گروهي بر اين عقيده بودند که بعد از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ امامت و رهبري جامعه اسلامي که آن حضرت در زمان حيات خود به آن تصريح کرده بودند به علي و اولاد آن حضرت مي رسد ولي گروه ديگر مدعي شدند که حضرت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ براي خود جانشيني انتخاب نکردند. بعد از اين به مرور زمان و گذشت ايام خود اين دو فرقه و گروه هم در ميانشان گروه بندي هايي شد و بر اين اساس در جهان اسلام علمي پديد آمد بنام ملل و نحل که به شناخت و معرفي اديان، و فرقه ها و مذاهب مختلف مي پردازد در واقع صدها فرقه و گروه در ميان مسلمانان به وجود آمد که البته خيلي از آنها هم معدوم شده و از بين رفته است و فقط نامي از آنها در لابلاي کتب ملل و نحل موجود مي باشد. دراين مقاله به برخي از فرقه هاي مهم اشاره مي شود: 1. شيعه معتقدين به امامت علي ـ عليه السلام ـ و برتر دانستن آن حضرت نسبت به ساير خلفاي نخستين. 2. فرقه کيسانيه معتقد به امامت محمد حنفيه شدند البته برخي از اين گروه جدا شده بعد از مرگ محمد حنفيه مرگ او را قبول نکردند و گفتند او زنده است و همان مهدي موعود است. امروزه از پيروان اين فرقه کسي پيدا نمي شود. 3. زيديه کساني هستند که معتقد بودند امامت بعد از امام سجاد ـ عليه السلام ـ به فرزندش زيد خواهد رسيد و هم چنين معتقد بودند هر کس از فرزندان حضرت فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ در مقابل امويان و عباسيان قيام کند او امام خواهد بود. اين گروه خودش در گذر زمان به فرقه ها و گروه هاي متعدد ديگر تقسيم شد که بيشتر بنام بنيان گذاران خود ناميده مي شوند. مثل: جاروديه، سليمانيه يا جريريه، صالحيه يا ابتريه، البته هيچ يک از فرقه هاي نام برده باقي نمانده اند. و امروزه زيديه که مرکزشان يمن است البته در برخي کشورهاي آفريقائي و هند نيز پيرواني دارند. ظاهرا رهبرشان در يمن حسين بدرالدين الحوثي مي باشد. 4. يکي ديگر از فرقه ها، فرقه‌ی اسماعيليه مي باشد. اين فرقه تاريخي بسيار پر ماجرا دارد و انشعابات گوناگوني در آن پديد آمده است. اين گروه در ابتدا معتقد بود که امامت بعد از امام جعفر صادق ـ عليه السلام ـ به فرزند آن حضرت يعني اسماعيل خواهد رسيد. اين فرقه به دسته هاي مختلف از جمله اسماعيليه خالص، مبارکيه، قرمطيه تقسيم شدند. و هم چنين در کتب ملل و نحل به نام ها و القاب، باطنيه، سبعيه، تعليميه، ملحده، معروف و مشهور بود. فرقه هايي که امروزه به اسماعيليه منتسب هستند عبارتند از مستعليه يا بهره که رهبر شان برهان الدين محمد است و در شهر بمبئي هند ساکن است و پيروانشان نيز در شهرهاي مختلف هند، کشورهاي آفريقائي و اروپا حضور دارند. بهره داودي و سليماني از گروه هاي ديگر اسماعيليه هستند که در پاکستان و احمدآباد گجرات و سريلانکا حضور دارند. اين جماعت عموما تاجر و ثروتمند هستند. گروه سوم از اسماعيليه به نزاريه و آقاخانيه موسو است، و رهبرشان آقا خان محلاتي در لندن سکونت دارد و پيروانشان در هند، افغانستان، ايران و برخي کشورهاي آفريقائي حضور دارند. این گروه در هند به نام خوجه معروف می‌باشد. آقاخانيه بر خلاف گروه هاي ديگر اسماعيليه به مراسم عبادي چندان اهميت نمي دهد. 5. اماميه يا اثني عشريه، تنها گروهيست که بر عقايد اوليه خود مبني بر امامت امام علي و يازده نفر از فرزندان آن حضرت پا برجا مانده است. و امروزه اکثريت شيعيان به اين گروه منسوبند که مرکز اصلي شان ايران، عراق، لبنان، افغانستان و پاکستان می‌باشد و در برخي شهرهاي هند و آذربايجان و عربستان و برخي ازکشورهاي ديگر از جمله کشورهاي ساحلي خليج فارس نيز هم کيشاني دارند. رهبر اصلی مذهب شیعه امام دوازدهم حضرت صاحب الزمان(عج) مي باشد. و در زمان غیبت، فقهاء و عالمان دینی نائبان عام آن حضرت هستند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران امام خمینی(ره) رهبری سیاسی- دینی شیعیان را به عهده داشت و در حال حاضر حضرت آیت الله خامنه ای این رهبری را به عهده دارد. اين پنج گروه از فرقه هاي شیعه به شمار می آیند که البته گروه هايی ديگري هم در برخي کشورها وجود دارند که خودشان را منتصب به شيعه مي دانند ولي با توجه به عقايد آنها، نمي توان آنها را شيعه دانست مثل دروزيهاي لبنان، نصيریهاي سوريه، و برخي گروه هاي علي اللهي و اهل حق، همان طور که شيعه در طول زمان به چندين گروه ريز و درشت منشعب شده است اهل سنت نيز به فرقه هاي مختلف تقسيم گردیده که عمده ترين آنها عبارتند از: 1. مذهب حنفی، منسوب به ابو حنيفه نعمان بن ثابت (80 ـ 151ق) و يکي از فرقه هاي فقهي سني هاست. پیروان این مذهب بیشتر در افغانستان، پاکستان، هندوستان، کشورهای آسیای مرکزی و مناطق شرق ایران سکونت دارند. 2. مالکي ، منسوب به مالک بن انس (93 ـ 179ق) فرقه‌ی ديگري اهل سنت است. از آنجا که وي از اعراب قحطاني بوده بیشتر مردم کشورهاي عرب جهان اسلام پيرو اين مذهب هستند. 3. شافعي، منسوب به محمد بن ادريس شافعي (150 ـ 204ق) مي باشند. پیروان این مذهب غالبا در کشور عراق، مصر، مناطق غرب ایران ساکن هستند. 4. حنبلي؛ منسوب به احمد بن حنبل مي باشد. مردم عربستان غالبا از این مذهب پیروی می کنند. البته اهل سنت علاوه بر اينکه از لحاظ فقهي به چهار فرقه تقسيم مي شود از لحاظ کلامي و اعتقادي نيز به گروه هاي مختلف تقسيم گردیده که عمده ترين آنها به ترتيب زير است: 1. خوارج: اين گروه در جنگ صفين از لشکر حضرت علي ـ عليه السلام ـ جدا شد و با گذشت زمان به چندين فرقه منشعب گردید که امروز، همه فرقه هاي آن از بين رفته است جز فرقه اباضيه که در کشور عمان سکونت دارند و مذهب رسمي اين کشور مي باشد. البته در برخي کشورهاي ديگر نيز حضور دارند. و رهبرشان شيخ احمد الخليلي است. 2. اشعريه پيروان ابو الحسن اشعري است که در مخالفت با آراء و عقايد معتزله اين مکتب را پايه گذاري کرد. پیروان فقه شافعی غالبا از این مکتب کلامی پیروی می کنند. 3. ماتريديه، پيروان ابو منصور ماتريدي مي باشند، در نتيجه مجادلات اهل حديث و معتزله در قرون سوم و چهارم به وجود آمد. در کشورهاي شرق جهان اسلام ساکن هستند و از لحاظ فقهي به فقه ابو حنيفه گرايش دارند. 4. معتزله: در اوايل قرن دوم هجري توسط واصل بن عطا (80 ـ 131ق) پديد آمد در برابر مرجئه و پيروان حسن بصري، اين مکتب کلامي را به وجود آورد که عقايد و آراي متفاوتي نسبت به سايرين ابراز مي کرد. 5. اهل حديث: پيروان احمد بن حنبل را از لحاظ اعتقادي اهل حديث گويند. 6. وهابيت: اين گروه طرفداران محمد بن عبدالوهاب هستند که در اواخر قرن دوازده هجري افکار ابن تيميه را احیاء کرده و به تخريب اماکن اسلامي و قبور ائمه بقيع پرداختند. اين گروه امروزه در عربستان سعودي و پاکستان و برخی از کشورهای حاشیه خلیج فارس حضوري فعال دارد. از جمله فرقه هاي اهل سنت مي توان به فرقه هاي مرجئه، جهميه، طحاويه، داوديه، کراميه، نجاريه، کلاميه، فراريه اشاره کرد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه