سوالاتی درباره حضرت الیاس و حضرت عیسی و حضرت خضر سوالاتی درباره حضرت الیاس و حضرت عیسی و حضرت خضر داشتم: این پیامبران بزرگوار به اذن خداوند زنده و حاضر هستند؟ اگر زنده هستند آیا در جوار امام زمان هستند یا هر کدام جداگانه زندگی میکنند؟ علت اینکه این پیامبران عزیز تا قیامت زنده خواهند ماند چیست؟ هنگام ظهور آقا امام زمان این پیامبران عزیز هم ظاهر میشوند؟ در مشکلات و سختی ها میتوان به این پیامبران متوسل شد؟

بنابر برخى شواهد و قرائن پيامبران زنده چهار نفر می باشند: حضرت عيسى، خضر، الياس و ادريس(عليهم‏ السلام). 1ـ درباره زنده بودن حضرت عيسى؛ قرآن مى‏ فرمايد: «آنها هرگز مسيح را نكشتند و نه به دار آويختند؛ ليكن امر بر آنان مشتبه شد و كسانى كه درباره او اختلاف كردند قطعا در مورد آن دچار شك شده ‏اند و هيچ يك علمى بدان ندارند جز آن كه از گمان پيروى مى‏ كنند و يقينا او را نكشتند؛ بلكه خدا او را به سوى خود بالا برد و خدا توانا و حكيم است. و از اهل كتاب كسى نيست مگر آنكه پيش از مرگ او به او ايمان مى ‏آورد»(1). قسمت اوليه اين آيات دلالت بر بالا بردن حضرت به سوى آسمان دارد و قسمت اخير ـطبق اين تفسير كه ضمير «موته» (قبل از مرگ) راجع به حضرت عيسى باشد دلالت بر زنده بودن آن حضرت مى‏ كند. البته قسمت اخير آيه، دو معنا شده است: يكم: قبل از مرگ اهل كتاب، پرده‏ ها از جلوى چشمان آنان كنار مى رود و حقايق را مى‏ بينند پس منكران حضرت عيسى به او ايمان مى‏ آورند و مسيحيانى كه او را خدا مى ‏پنداشتند، به اشتباه خود پى‏ مى ‏برند. دوم: اهل كتاب به حضرت مسيح(ع) ايمان مى ‏آورند و منكران او، نبوتش را قبول مى ‏كنند و مسيحيان دست از ادعاى الوهيت مسيح و انكار پيامبر آخرالزمان برمى ‏دارند و اين ـ هنگامى است كه مسيح، طبق روايات اسلامى در موقع ظهور حضرت مهدى از آسمان فرود مى‏ آيد و پشت سر حضرت مهدى نماز مى‏ گزارد. يهود و نصارا نيز او را مى‏ بينند و به حضرت مهدى(عج) ايمان مى ‏آورند. رواياتى در علايم ظهور حضرت آمده كه اين موضوع را تأييد مى ‏كنند. (2) اهل سنت هم روايتى نقل كرده ‏اند كه معناى آن اين است چگونه خواهيد بود هنگامى كه فرزند مريم در ميان شما نازل گردد؛ در حالى كه امام شما از خود شما است. (3) همچنين از برخى روايات ـ كه در مجامع روايى شيعه و سنى آمده زنده بودن حضرت عيسى استفاده مى ‏شود؛ از جمله امام باقر(ع) مى‏ فرمايد: در صاحب اين امر (امام زمان) چهار سنت پيامبر هست... و اما سنتى كه از عيسى دارد، اين كه گفته مى ‏شود او مرده است در حالى كه نمرده و زنده است. (4) 2- زنده بودن حضرت خضر، از روايات استفاده مى ‏شود؛ گر چه پيامبر بودن ايشان مسلم نيست و محل خلاف است (5) 3- راجع به حضرت الياس هم رواياتى وجود دارد كه دلالت بر زنده بودن ايشان مى ‏كند؛ گرچه مرحوم علامه طباطبايى اين روايات را ضعيف دانسته است. (6) 4- راجع به حضرت ادريس در تفسير «مجمع البيان» در ذيل آيه «واذكر فى الكتاب ادريس انه كان صديقا نبيا و رفعناه مكانا عليا» (7)... بالا برديم ادريس را به مكانى بلند» مى ‏گويد: يعنى عالى و بلند مرتبه و گفته شده كه بالا برده شد به آسمان چهارم. در برخی روایات آمده که پیامبران زنده چهارتا هستند دو تا در زمین: الیاس و خضر ، و دو تا در آسمان :عیسی و ادریس . (8) در پایان در رابطه با پیامبران زنده ذکر این نکته لازم است که: در باب داستان و تاریخ انبیاء به علل مختلف در منابع اختلافات زیادی وجود دارد که گاه بیان نتیجه قطعی را در برخی موارد مشکل می کند،مثلا درباره حضرت الیاس هم اختلافات زیاد است، درباره اینکه الیاس کیست ؟ برخی روایت دارند او همان ادریس است ، برخی می گویند او خضر است و...(9) با توجه به این مطالب می توان گفت هر چند طبق روایات چهار پیامبر هنوز زنده هستند،ولی فقط در مورد حضرت عیسی(ع) و خضر(ع) می توان با اطمینان بیشتری قائل به زنده بودنشان شد و در مورد حضرت ادریس و الیاس(علیهما السلام) با توجه به اختلافات فراوان موجود در روایات نمی توان با اطمینان اظهار نظر کرد. در برخی روایات آمده که پیامبران زنده چهارتا هستند دو تا در زمین: الیاس و خضر ، و دو تا در آسمان :عیسی و ادریس .(10) در رابطه با حضرت ادریس و الیاس روایات اختلاف دارند،لذا نمی توان به اطمینان در رابطه با زنده بودن این دو پیامبر الهی و بالطبع شرایط زندگی آنها هم نمی توان سخنی گفت و در روایات هم به مطلب خاصی در این رابطه نیافتیم. اما در رابطه با حضرت عیسی(ع) می توان گفت که ایشان طبق آیات قرآن و روایات مختلف به آسمان برده شده و آنجا زندگی می کند.نزول پیامبر بزرگ خدا یعنی عیسی بن مریم ـ علیهماالسّلام ـ از آسمان به هنگام قیام حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ از حقایق ثابت نزد همه مسلمانان است، با همه اختلافاتی كه در روش‌ها و مذاهب دارند و از اموری است كه به هیچ وجه نمی‌توان درباره آن شكّ و مجادله نمود. بنابراین این پیامبر بزرگ خدا در حال حاضر در کنار امام زمان(عج) نیستند. اما در رابطه با حضرت خضر(ع) روایاتی داریم که بیانگر حضور ایشان در خدمت امام زمان(عج) می باشد.از منابع اسلامی استفاده می شود که او برای اجرای مأموریت در عالم تکوین و باطن هستی از یک عمر طولانی برخوردار است. چنانکه پیامبران مأمور پیاده کردن نظام تشریع و قوانین الهی هستند، گروهی از فرشتگان و برخی از انسانها (همچون خضر) مأمور پیاده کردن نظام تکوین و رسیدگی به مشکلات مردم می­ باشند.(11) و گاه مأموریتهایی از طرف حضرت حجت نیز دارند.(12) در روایات اهل بیت (ع) حکمت طول عمر حضرت خضر (ع) ، چنین بیان شده که خداوند عمر ایشان را طولانی ساخت تا منکران طول عمر امام زمان (عج) حجّت و عذری نداشته باشند. سدير صيرفى در حديث مفصلى از حضرت صادق عليه السّلام روايت می كند كه فرمودند: « ... وَ أَمَّا الْعَبْدُ الصَّالِحُ الْخَضِرُ ع فَإِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مَا طَوَّلَ عُمُرَهُ لِنُبُوَّةٍ قَدَّرَهَا لَهُ وَ لَا لِكِتَابٍ يُنْزِلُهُ عَلَيْهِ وَ لَا لِشَرِيعَةٍ يَنْسَخُ بِهَا شَرِيعَةَ مَنْ كَانَ قَبْلَهَا مِنَ الْأَنْبِيَاءِ وَ لَا لِإِمَامَةٍ يُلْزِمُ عِبَادَهُ الِاقْتِدَاءَ بِهَا وَ لَا لِطَاعَةٍ يَفْرِضُهَا لَهُ بَلَى إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَمَّا كَانَ فِي سَابِقِ عِلْمِهِ أَنْ يُقَدِّرَ مِنْ عُمُرِ الْقَائِمِ ع فِي أَيَّامِ غَيْبَتِهِ مَا يُقَدِّرُ وَ عَلِمَ مَا يَكُونُ مِنْ إِنْكَارِ عِبَادِهِ بِمِقْدَارِ ذَلِكَ الْعُمُرِ فِي الطُّولِ طَوَّلَ عُمُرَ الْعَبْدِ الصَّالِحِ مِنْ غَيْرِ سَبَبٍ أَوْجَبَ ذَلِكَ إِلَّا لِعِلَّةِ الِاسْتِدْلَالِ بِهِ عَلَى عُمُرِ الْقَائِمِ ع وَ لِيَقْطَعَ بِذَلِكَ حُجَّةَ الْمُعَانِدِينَ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ ـــــــ: و امّا طول عمر خضر، براى آن نبود كه منصب نبوت به وى اعطا شود يا كتابى بر او نازل گردد، يا دينش، دين انبياء پيش از خود را نسخ كند، يا داراى مقام امامت باشد كه مردم پيروى او را لازم بدانند، يا به خاطر اطاعتى باشد كه خداوند بر وى واجب گرداند ؛ بلكه چون در علم ازلى خداوند مقدار عمر قائم ما و طول غيبت او تقدير شده بود و مي دانست كه بندگانش طول عمر او را انكار مي كنند، از اين رو عمر خضر را طولانى گردانيد، تا در اثبات طول عمر قائم ما به وسيله ی آن استدلال شود ؛ و بدان وسيله ايراد دشمنان از ميان برود و مردم را بر خدا حجّت و ايرادى نباشد.»(13) همچنین فرمودند: « ...خداوند متعال سه چيز را كه در مورد پيغمبران عملى ساخت، در خصوص قائم ما نيز عملى مي سازد: ولادت او را مانند ولادت موسى و غيبتش را چون غيبت عيسى و طول عمرش را بسان طول عمر نوح مقدر فرموده، و سپس طول عمر بنده ی صالح خدا، خضر پيغمبر را دليل طول عمر آن حضرت قرار داده است. ... »(14) همچنین روايتي از حضرت رضا(ع) در منابع شاخص و معتبر ما آمده که گوياي حضور پررنگ و فعّال حضرت خضر در تاريخ اسلام است. امام رضا علیه السلام فرمود:« خضر ، زنده است و نمی میرد تا زمانی که در صور دمیده شود. او نزد ما می آید و بر ما سلام می کند؛ و ما صدایش را می شنویم و جسمش را نمی بینیم. خضر در هر کجا یادی از او شود حاضر می‌شود و به هر کس او را یاد کند، سلام می‌کند. او هر سال در حج حاضر می شود و همه مناسک آن را به جا می‌آورد. در عرفات وقوف می‌کند و دعای مؤمنین را آمین می گوید. به زودی خداوند، غربت قائم علیه السلام در زمان غیبتش را به وسیله خضر، به انس تبدیل می‌کند و تنهایی او را با خضر برطرف می‌فرماید. »(15) از این حدیث استفاده مى شودکه حضرت خضر(ع) جزء سى نفرى است که همواره در محضر حضرت بقیة الله (ع) هستند ورتق وفتق امور به فرمان آن حضرت در دست آن هاست. طبق نقل روایات در اين دوران خانة خضر و محلّ سکونت او در «مسجد سهله» است.(16) در رابطه با فلسفه زنده بودن این چند پیامبر(علیهم السلام) هر چند فلسفه و رمز و راز زنده ماندن آنها براي ما روشن و آشكار نيست.اما در برخی روایات حکمت هایی برای این امر بیان شده است: بعنوان مثال از حضرت امام رضا(عليه السلام) نقل شده است: "حضرت خضر او زنده خواهد ماند تا در صور بدمند و همه زندگان بميرند، و مي‌آيد به نزد ما و بر ما سلام مي‌كند و ما صداي او را مي‌شنويم و او را نمي‌بينيم‌، و هر جا كه نام او مذكور شود، او در آن جا حاضر مي‌شود، پس هر كه او را ياد كند، بر او سلام كند، و در هر موسم حج در مكه حاضر مي‌شود و حج مي‌كند و در عرفات وقوف مي‌كند و براي دعاي مؤمنين آمين مي‌گويد. زود باشد كه حق تعالي خضر را مونس قائم آل محمدـ صلوات اللّه عليهم ـ گرداند در وقتي كه آن حضرت از مردم غايب گردد، و در تنهايي رفيق آن حضرت باشد."(17) از اين روايت استفاده مي‌شود كه يكي از حكمت‌هاي عمر طولاني حضرت خضر خدمت‌گذاري به پيامبران‌، مومنان و بالاخص حضرات اهل‌بيت‌ و خدمت ويژه به حضرت حجت‌(عج) است‌. در مورد حكمت و چرايي غيبت حضرت عيسي(ع) بايد عرض كنم،فلسفه و دليل واقعي اين مطلب براي ما روشن نيست،ولي طبق آياتي كه اشاره شد غيبت عيسي(ع) و عروج آن حضرت به آسمان بخاطر جريان توطئه قتل عيسي(ع) توسط يهوديان بود كه خداي سبحان حضرت عيسي(ع) را با عروج دادن به آسمان از دست يهوديان نجات داد. حكمت ديگري كه براي اين مسئله بيان مي كنند اين است كه : هدف از اين امر آن است كه آن حضرت در زمان ظهور حضرت مهدي عليه السلام به زمين بازگردد و مردم و اهل كتاب را _ كه طبق نص عهدين منتظر ظهور اويند _ به حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف دعوت كند.این حکمت از برخی روایات استفاده می شود،بعنوان نمونه پیامبر خدا(ص) فرمودند: «… و من ذریتی المهدی إذا خرج نزل عیسى ابن مریم لنصرته فقدمه و صلى خلفه؛‏(18)پیامبر فرمودند: و مهدی از دودمان من است که هر گاه ظهور کند، عیسی بن مریم برای یاری او حاضر شده و در پی او نماز خواهد گزارد». بنابراین شايد يكي از حكمت‌هاي قابل طرح اين باشد كه چون بسياري از مردم جهان معتقد به دين عيسي مسيح اند، طبيعي است كه ظهور عيسي و نماز گزاردن او به امامت مهدي ـ عليه السّلام ـ سبب مي‌شود كه پيروان او نيز از حضرت مهدي ـ عليه السّلام ـ پيروي كنند. البته اين يك احتمال بيشتر نيست و فلسفه و رمز و راز واقعی این امر برای ما روشن نیست. البته خداوند مي توانست او را مانند مومنان خالص ديگر بميراند و بعداً دوباره زنده كند، اما حكمت بالغه الهي بر اين تعلق گرفت كه او زنده باشد و البته چنانكه از ايات قرآن و تفاسير و روايات استفاده مي شود، آن حضرت در دنيا زندگي نمي كند، بلكه در نزد و جانب الهي زندگي مي كند. بر فرض كه حضرت عيسي(ع) براي كمك به حضرت مهدي(عج) زنده مانده باشند، چه اشكالي دارد كه بگوييم آن سه پيامبر ديگر هم براي ياري و كمك حضرت مهدي(عج) زنده مانده اند و هر كدام به گونه اي خاص، ايشان را نصرت مي نمايند. در پاسخ به این سوال که آیا این پیامبرانی که زنده هستند،هنگام ظهور آقا امام زمان(عج) به همراه آن حضرت ظهور خواهند کرد،باید عرض کنم: در رابطه با حضرت عیسی(ع) و حضرت خضر(ع) روایات چنین مطلبی را بیان می کنند.همانگونه که در پست های قبل اشاره شد نزول پیامبر بزرگ خدا یعنی عیسی بن مریم ـ علیهماالسّلام ـ از آسمان به هنگام قیام حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ از حقایق ثابت نزد همه مسلمانان است، با همه اختلافاتی كه در روش‌ها و مذاهب دارند و از اموری است كه به هیچ وجه نمی‌توان درباره آن شكّ و مجادله نمود. همچنی در مورد حضرت خضر هم روایتی را نقل کردیم که بیانگر این مطلب است که آن جناب هم اکنون در کنار و در خدمت امام زمان(عج) بوده و به احتمال زیاد هنگام ظهور هم در رکاب آن حضرت خواهد بود. اما در رابطه با جواز توسل به این انبیای الهی باید عرض کنیم: توسل ، يعني واسطه قرار دادن ، انبياء ، امامان و صالحان به پيشگاه خداوند چنانچه خداوند، در قرآن كريم مي‌فرمايد : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ .( المائدة / 35 ): اي كساني كه ايمان آورده‌ايد ، از خدا بترسيد و براي تقرب به او وسيله‌اي بجوييد . اين آيه به تمامي مؤمنين دستور مي‌دهد كه به هر وسيله‌اي كه سبب تقرب به خداوند مي‌شود تمسك بجويند. به طور اجمال، توسّل به اولیای خداوند امری است که عقل و شرع آن را می پسندد، و سیره پیامبر اکرم (ص) و امامان اهل بیت (ع) و همه مسلمانان، از گذشته تا کنون، بر جواز توسل به اولیای الهی استوار بوده است. و پیامبر اکرم (ص) و امامان اهل بیت (ع) مردم را به توسل جستن به قرآن و اولیای خدا تشویق می کرده اند. .

كانون گفتگوی قرآنی

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/27

لینک کوتاه