من شنیدم که ام کلثوم لقب حضرت زینب است اگر اینگونه است پس چرا در تاریخها برای حضرت زهرا نوشته اند که دو دختر داشته است؟

قرائن و شواهد متعدد نشان مى دهند که امام على(ع) و حضرت زهرا (س) دو دختر به نام هاى زینب و ام کلثوم داشته اند:الف) امیرالمؤمنین فرمود: «... و ابنىّ الحسن و الحسین و ابنتىّ زینب و ام کلثوم ...؛ (الهدایة الکبرى، حسین بن حمدان خصیبى (م334ق)، بیروت، مؤسسه البلاغ، چاپ اول، 1411ق، ص163) دو پسرم حسن و حسین و دو دخترم زینب و ام کلثوم.ب) در باره امام على آمده است: «... و ابنیه الحسن و الحسین و ابنتیه زینب و ام کلثوم؛ (همان، ص93)دو پسر حضرت به نام هاى حسن و حسین و دو دختر او به نام هاى زینب و ام کلثوم.ج) در مورد حضرت فاطمه(س) مى خوانیم: «... و حملتْ بالْحسن فلما رزقتْه بعد أربعین یوما حملتْ بالحسین ثم رزقتْ زینب و أم کلثوم و حملت بمحسن؛ (نوادر المعجزات، محمد بن جریر طبرى امامى، قم، الهادى، چاپ اوّل، 1410ق، ص97؛ دلائل الامامه، طبرى امامى، قم، البعث، چاپ اوّل، 1413ق، ص104)چهل روز پس از تولد امام حسن، حضرت زهرا(س) امام حسین را باردار شد سپس زینب و ام کلثوم به دنیا آمدند و بعد، محسن را باردار شد.د) در جاى دیگر آمده است:..على و فاطمة و ابنیهما الحسن و الحسین و ابنتیهما زینب و ام کلثوم ...؛(بحارالانوار، ج30، ص290 (على و فاطمه و دو پسر آنها حسن و حسین، و دو دختر آنها زینب و ام کلثوم.ه) بسیارى منابع هنگامى که نام فرزندان امیرالمؤمنین(ع) را با هم ذکر مى کنند، از زینب و ام کلثوم هر دو نام مى برند و بسیارى از آنها تصریح کرده اند که مادر هر دو حضرت فاطمه(س) است. (سنن الکبرى، بیهقى (م458ق)، بیروت، دارالفکر، ج7، ص70؛ تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، دارالفکر، ج3، ص179 و ج69، ص176؛ تهذیب الکمال، یوسف مزى (م742ق)، مؤسسه الرساله، ج20، ص479؛ تهذیب التهذیب، ابن حجر، دارالفکر، ج7، ص295؛ التنبیه و الاشراف، مسعودى (م345ق)، ص258؛ البدایة و النهایه، ابن کثیر (م774)، بیروت، دار احیاء التراث، ج5، ص314 و ج7، ص367؛ کشف الغمه، اربلى (م693ق)، بیروت، دار الاضواء، ج2، ص68؛ انساب الاشراف، بلاذرى (ق3)، بیروت، اعلمى، ج2، ص411؛ تاریخ طبرى، بیروت، اعلمى، ج5، ص153؛ الکامل فى التاریخ، ابن اثیر (م630)، ج2، ص440؛ اسدالغابه، ابن اثیر، اسماعیلیان، ج5، ص70؛ الاصابه، ابن حجر، بیروت، دارالکتب العلمیه، ج6، ص191؛ ارشاد، شیخ مفید (م413ق)، دارالمفید، ج1، ص355؛ تاریخ یعقوبى، بیروت، دار صادر، ج2، ص213؛ تاج الموالید، طبرسى (548ق)، قم، کتابخانه نجفى، ص23)و) برخى تصریح کرده اند که نام خواهر زینب، ام کلثوم بوده است .(ذخائر العقبى، ص167). بعضى عبارات مذکور صراحت دارند و برخى ظهور در این دارند که امام على(ع) دست کم دو دختر به نام هاى زینب و ام کلثوم داشته است.حضور زینب و ام کلثوم در کربلا:بعضى شواهد نشان مى دهند که نه تنها امام على(ع) دو دختر به این نام ها داشته بلکه هر دو خواهر در کربلا حضور داشته اند:الف) امام حسین(ع) روز عاشورا فرمود: «یا اختاه یا ام کلثوم و أنتِ یا زینب و أنتِ یا فاطمة.. (لهوف، ابن طاووس(م664ق)، مهر، ص36)ب) همچنین امام حسین در آن روز در جاى دیگر فرمود: «یا زینب و یا ام کلثوم و یا سکینة .. (الدمعة الساکبه، ج4، ص351؛ معالى السبطین، ج2، ص22؛ ذریعة النجاه، ص139)ج) امام(ع) در موردى دیگر فرمود: «یا سکینة یا فاطمة یا زینب یاام کلثوم، علیکنّ منّى السلام (منتخب طریحى، ص440؛ بحارالانوار، ج45، ص47؛ الدمعةالساکبه،ج4،ص336)د) امام در روز عاشورا فرمود: «ألا یا زینب یا سکینة یا ولدى مَن ذا یکون لکم بعدى؟ ألا یا رقیة یا أم کلثوم أنتم ودیعة ربى الیوم(ادب الحسین، ص48؛ اسرار الشهاده، ص426)لذا اگر زینب و ام کلثوم عنوانى براى یک نفر بودند تکرار لزومى نداشت. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه