آیا شرایط جمع شرط است؟ باشروط چه فرقی دارد؟

از نظر ادبیات عرب، «شروط» و «شرائط»، جمع مکسرند و از جمع‌های «کثره» به شمار می‌آیند؛[1] یعنی هر دو دلالت بر سه و بالاتر از سه تا بی‌نهایت می‌نمایند.اما از نظر مبدأ اشتقاق، بین اهل لغت اختلاف نظر وجود دارد که بنابر دیدگاه مشهور، «شروط» بر وزن فُعوُل، جمع شرط است. مانند عقود که جمع عقد است یا مانند شموس و فلوس که جمع شمس و فلس هستند.[2]اما «شرائط»، بر وزن «فَعایِل یا فَعاوِل»[3] جمع «شَریطه» می‌باشد که با شرط هم معنا بوده و همان معنایی را افاده می‌کند که لفظ شرط افاده می‌نماید.[4]بنابر قول برخی، «شرائط»، جمع الجمع است؛ یعنی جمع شروط است که شروط نیز جمع شرط می‌باشد.[5]برخی نیز گفته‌اند: «شروط و شرائط هر دو جمع شرط هستند».[6]طبق دیدگاه مشهور،[7] «شرط»، مصدر است که به معنای الزام و التزام چیزی در بیع و غیر بیع می‌باشد.[8] و فعل آن از دو باب «فَعَلَ یَفعُلُ» مانند قَتَلَ یَقتُلُ و «فَعَلَ یَفعِلُ» مانند ضَرَبَ یَضرِبُ آمده است. [9] یعنی در کلام عرب هم «شَرَطَ یَشرُطُ» و هم «شَرَطَ یَشرِطُ» استعمال شده است.[10]جمع مکسر دیگری نیز از ریشه «ش،ر،ط» مشتق می‌شود که از نظر معنا و وزن مفرد با شروط و شرائط متفاوت است و آن لفظ «أَشراط» بر وزن أفعال[11] می‌باشد که جمع «شَرَط»[12] به معنای علامت و نشانه است.[13] چنان‌که در قرآن کریم در آیه «فَهَلْ یَنْظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَةً فَقَدْ جاءَ أَشْراطها فَأَنَّى لَهُمْ إِذا جاءَتْهُمْ ذِکْراهُمْ».[14] استعمال شده و به معنای علامات و نشانه‌های قیامت آمده که برخی از علمای تفسیر با استناد به روایات، بیش از صد علامت و نشانه برای قیامت بیان نموده‌اند.[15] .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه