مسأله بداء در علم الهی را توضیح دهید؟اگر علم ائمه از ناحیه خدا است، پس بداء در آن چه مفهومی دارد؟

1– تقدیر محتوم و قطعی که قابل تفسیر و تحول نیست. 2– تقدیر معلق و مشروط که قابل تفسیر بوده و با فقدان بعضی از شرایط و آمدن شرایط دیگری تقدیری دیگر جایگزین آن می شود. البته حضرت حق تعالی از همان ابتدا علم به هر دو تقدیر و پایان هر دو دارد که بالأخره مسأله به کجا ختم می شود. به تعبیر دیگری می توان گفت بداء حاوی دو نکته اعتقادی است: الف – خداوند دارای قدرت و سلطنت مطلق و نامحدود است و قدرت بر هر تغییر دارد، و دستان او بسته نیست و می تواند تقدیری را جایگزین تقدیر دیگر کند، در حالی که به هر دو تقدیر علم و آگاهی دارد. ب – اعمال قدرت و سلطه از جانب خداوند و اقدام به تغییر، یک تقدیر و سرنوشت به جای سرنوشتی دیگر، گستره و گزاف نیست بلکه بر اساس حکمت و مصلحت است و بخشی از این تفسر مربوط به حقیقت عمل انسان و سلوک و انتخاب و اختیار انسانها است مثلاً انسانی که حقوق والدین را رعایت نکند سرنوشت او تغییر خواهد کرد و اگر همین انسان بعدها تغییر روش داد و حقوق والدین را رعایت کرد البته سرنوشت او تغییر خواهد کرد. [1] 2- گاهی اولیاء الهی علم به یک تقدیر پیدا می کنند ولی علم به هر شرایط و یا تغییر شرایط و پدید آمدن موانع پیدا نمی کنند مثلاً براساس مقتضیات یک حادثه با علوم غیبی خود می داند که این عروسی تبدیل به عزا خواهد شد ولی او از شرایطی که خواهد آمد و این مقتضیات را از اثر خواهد انداخت و موانع ایجاد خواهد شد، بی خبر است و مثلاً نمی داند که بعدها این عروس یا داماد صدقه ای خواهد داد و مانع بروز مصیبت خواهد شد، و تقدیر تغییر می یابد .اولیاء الهی علم به اسباب دارند و می دانند که این گونه اعمال نتایجی آن چنانی خواهند داشت و این علم را هم از خداوند گرفته اند ولی علم به همه زوایای یک تقدیر نخواهند داشت یعنی همه شرایط و موانع را هم به تفصیل در دست ندارند و به این شکل بداء در علم آنان ظاهر خواهد شد.و بداء در علم و فعل خداوند به معنای ظاهر شدن خلاف انتظار برای دیگران است، نه خداوند چرا که حضرت حق از اول تا آخر، ماجرا را با خبر است ولی دسته ای که مقتضی را می دیدند ولی موانع را نمی دانستند برای آنان هم کشف می شود که اگر چه مثلاً مقتضی موجود بوده است ولی موانعی هم در کار بوده یا شرایطی تغییر یافته است. [2] .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه