لطفاً اسلام سیاسی را توضیح دهید.

تعبیر اسلام سیاسی تعبیری است که از سوی اندیشمندان غربی و برخی به ظاهر روشنفکران داخلی در مورد اسلامی که پایه گذار حکومت دینی است همچون جمهوری اسلامی به کار برده می شود که تعبیر صحیحی نیست زیرا با توجه به آمیختگی و پیوند دیانت و سیاست در اسلام ، اسلام را نمی توان به اسلام سیاسی و غیر سیاسی دسته بندی نمود و قسمی از آن را اسلام سیاسی و قسم دیگر آن را اسلام غیر سیاسی نامید . اساساً اسلام غیر سیاسی ، اسلام کامل و جامع نیست بلکه در بردارنده بخشی از اسلام است و نمی توان آن را به عنوان اسلام کامل در برابر اسلام سیاسی قرار داد . با نگاهی گذرا به آیات قرآن کریم به خوبی جامعیت اسلام نسبت به ابعاد مختلف روشن می شود « قرآن کریم همان گونه که دستورهای عبادی مانند « اقیموا الصلوه» و « کتب علیکم الصیام » و دستورهای اخلاقی مانند « لایسخر قوم من قوم» و « لایغتب بعضکم بعضا» دارد ، فرامین اجتماعی همچون « انما المؤمنون اخوه » و « اعتصموا بحبل الله » و دستور حقوقی و اقتصادی نظیر « اتوا الزکوه» و فرمان جزایی و کیفری چون « السارق و السارقه فاقطعوا ایدیهما» و « الزانیه و الزانی فاجلدوا کل واحد منها مأه جلده » و دستورهای سیاسی و نظامی چون « واعدوا لهم ما استطعتم من قوه» و « ولیجدوا فیکم غلظه» و « جاهد الکفار و المنافقین» نیز دارد . بررسی قرآن کریم نشان می دهد که دین اسلام ، از سویی مبدء و معاد و وحی و رسالت را به عنوان مسایل اعتقادی طرح نموده و از وسوی دیگر ، به بحث از فضایل و رذایل اخلاقی و تحصیل و ترک هر یک پرداخته است و از سوی سوم ، مسایل فردی و عبادی را ارایه نموده و در بعد دیگر ، احکام اجتماعی و اقتصادی و نظامی و سیاسی ، حدود و قصاص و دیات و جنگ و دفاع و امر به معروف و نهی از منکر را برای حفظ و حراست از احکام دینی و حکومت اسلامی به مسلمانان اعطا فرموده است .» بر این اساس « اگر بخشی از اسلام مربوط به معارف و اعتقادات و جهان بینی است و بخش دیگری از آن مربوط به امور اخلاقی و تهذیب نفس می باشد، در کنار این دو، بخش سومی وجود دارد که به شرح وظائف و دستورهای عملی پرداخته است.اگر اسلام نظارت و ارشاد و امر به معروف و نهی از منکر و جهاد و دفاع دارد، اگر حدود و مقرّرات و قوانینِ اجتماعی و جامع دارد، این نشان می دهد که اسلام یک تشکیلات همه جانبه و یک حکومت است و تنها به مسأله اخلاق و عرفان و وظیفه فرد نسبت به خالق خود یا نسبت به انسان های دیگر نپرداخته است؛ اگر اسلام راه را به انسان نشان می دهد و در کنارش از او مسؤولیت می طلبد، اگر اسلام آمده است تا جلوی همه مکتب های باطل را بگیرد و تجاوز و طغیان طواغیت را در هم کوبد، چنین انگیزه ای، بدون حکومت و چنین هدفی، بدون سیاست هرگز ممکن نیست. اسلام از آن جهت که دین الهی است و از آن جهت که کامل و خاتِم همه مکتب هاست، برای اجرای احکامش و برای ایجاد قسط و عدل در جامعه، حکومت و دولت می خواهد؛ برای نبرد با طاغوت و ستیز با ظلم و تعدی طاغوتیان، حکومت و حاکم می خواهد. اسلامِ بی حکومت و بی اجرا، قانون صرف است و از قانون که «سوادی بر بیاض» است، به تنهایی کاری ساخته نیست . » (جوادی آملی , عبد الله , ولایت فقیه , ولایت فقاهت و عدالت , قم: مرکز نشر اسرا, 1385,ص 75-76 ) حضرت امام در این باره فرمودند: «و اللَّه اسلام تمامش سیاست است. اسلام را بد معرّفى کرده اند. سیاست مُدُن از اسلام سرچشمه مى گیرد اسلامى که حکومتش تشکیل شد در زمان رسول اللَّه و زمان حضرت امیر بود، حکومت عادله اسلامى بود؛ یک حکومتى بود با سیاست، با همه جهاتى که بود. مگر سیاست چى است؟ روابط ما بین حاکم و ملت، روابط ما بین حاکم با سایر حکومتها جلوگیرى از مفاسدى که هست، همه اینها سیاساتى است که هست. احکام سیاسى اسلام بیشتر از احکام عبادیش است. کتابهایى که اسلام در سیاست دارد بیشتر از کتابهایى است که در عبادت دارد» (صحیفه امام , ج 3, ص 227)از این رو تعبیر اسلام سیاسی تعبیر صحیحی نیست و مناسب این است که اسلام را همانگونه که حضرت امام و مقام معظم رهبری تقسیم نمودند به اسلام ناب و اسلام آمریکایی تقسیم بندی نماییم . حضرت امام در مورد ویژگیهای اسلام ناب فرمودند: « مردم شجاع ایران با دقت تمام به نمایندگانی رای دهند که متعبد به اسلام و وفادر به مردم باشند و در خدمت به آنان احساس مسئولیت کنند و طعم تلخ فقر را چشیده باشند و در قول و عمل مدافع اسلام پابرهنگان زمین , اسلام مستضعفین , اسلام رنجدیدگان تاریخ , اسلام عارفان مبارزه جو , اسلام پاک طینتان عارف و در یک کلمه , مدافع اسلام ناب محمدی (ص) باشند و افرادی را که طرفدار اسلام سرمایه داری , اسلام مستکبرین , اسلام مرفهین بی درد , اسلام منافقین , اسلام راحت طلبان , اسلام فرصت طلبان و در یک کلمه , اسلام آمریکایی هستند طرد نموده و به مردم معرفی نمایند . »( صحیفه نور , ج20, ص 194, پیام مرحوم امام به مناسبت انتخابات سومین دوره مجلس شورای اسلامی ) مقام معظم رهبری نیز در یک بیان جامع و زیبا به ویژگیهای اسلام ناب و اسلام آمریکایی این گونه اشاره نمودند : « در انقلاب اسلامی , اسلام کتاب و سنت , جایگزین اسلام خرافه و بدعت , اسلام جهاد و شهادت , جایگزین اسلام قعود و اسارت و ذلت , اسلام تعبد و تعقل , جایگزین اسلام التقاط و جهالت , اسلام دنیا و آخرت , جایگزین اسلام دنیاپرستی یا رهبانیت , اسلام علم و معرفت , جایگزین اسلام تحجر و غفلت , اسلام دیانت و سیاست , جایگزین اسلام بی بند و باری و بی تفاوتی , اسلام قیام و عمل , جایگزین اسلام بی حالی و افسردگی , اسلام فرد و جامعه , جایگزین اسلام تشریفاتی و بی خاصیت , اسلام نجات بخش محرومین , جایگزین اسلام بازیچه ی دست قدرتهای و خلاصه اسلام ناب محمدی (ص) , جایگزین اسلام آمریکایی گردید .» ( حدیث ولایت , ج4, ص 249و250) « اسلام ناب ، اسلامِ ناب، اسلامِ صفا و معنویّت، اسلامِ پرهیزکارى و مردم سالارى، اسلامِ «اَشِدّاءُ عَلَى الکُفّار رُحَماءُ بَینَهُم»است. اسلامِ آمریکایى، پوشاندن لباس اسلام بر نوکرى اجانب و دشمنى با امّت اسلامى است. اسلامى که آتش تفرقه میان مسلمین را دامن بزند، به جاى اعتماد به وعده ‌ى الهى، به دشمنان خدا اعتماد کند، به جاى مبارزه با صهیونیسم و استکبار با برادر مسلمان بجنگد، با آمریکاى مستکبر علیه ملّت خود یا ملّتهاى دیگر متّحد شود، اسلام نیست؛ نفاق خطرناک و مهلکى است که هر مسلمان صادقى باید با آن مبارزه کند.» (پیام مقام معظم رهبری به مناسبت کنگره عظیم حج ، 11/7/93) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه