«مهدویت» رکن تمدن جهانی اسلام است سخن گفتن از زمانی که موعود ادیان ظهور می کند، همواره این تصویر را در ذهن ترسیم می کند که جهانی زیبا و به دور از هیاهوی نفسانیات و گرایشهای شیطانی ساخته خواهد شد. روایات اسلامی نیز چنین تصویری از دوران حکومت مهدی(عج) ترسیم کرده است. آنچه در جامعه مهدوی رخ خواهد داد نمایشی بزرگ از تمدنی است که پیامبر اکرم(ص) آن را پایه ریزی کرده اند. تمدن اسلامی در دوران ظهور، موضوع گفتگوی ما با دکتر علی اکبر ولایتی؛ مشاور مقام معظم رهبری است. آقای دکتر! از مهدویت به عنوان نماد تمدن جهانی اسلام یاد می شود، چرا؟

«مهدویت» رکن تمدن جهانی اسلام است سخن گفتن از زمانی که موعود ادیان ظهور می کند، همواره این تصویر را در ذهن ترسیم می کند که جهانی زیبا و به دور از هیاهوی نفسانیات و گرایشهای شیطانی ساخته خواهد شد. روایات اسلامی نیز چنین تصویری از دوران حکومت مهدی(عج) ترسیم کرده است. آنچه در جامعه مهدوی رخ خواهد داد نمایشی بزرگ از تمدنی است که پیامبر اکرم(ص) آن را پایه ریزی کرده اند. تمدن اسلامی در دوران ظهور، موضوع گفتگوی ما با دکتر علی اکبر ولایتی؛ مشاور مقام معظم رهبری است. آقای دکتر! از مهدویت به عنوان نماد تمدن جهانی اسلام یاد می شود، چرا؟ از آنجایی که مهدویت یک فلسفه بزرگ جهانی است، در این باور، سخن از سراسر زمین است که به انسانهای شایسته به ارث می رسد. سخن از «خلیفه بودن» در کره خاکی است. سخن از قوم، سرزمین و یا نژاد ویژه نیست. اعتقاد به جامعه مهدوی و تمدن اسلامی، باوری است فراگیر و فلسفه ای است جهانی که همه تمدنها و فرهنگها را زیر پوشش می گیرد. به گفته شهید مطهری:«یک فرد، سه دوره کلی دارد کودکی، که دوره بازی است، جوانی، که دوره خشم و شهوت است، و دوره عاقله مردی و پیری، که دوره پختگی و استفاده از تجربیات و دوره دور بودن از احساسات و دوره حکومت عقل است». براساس این تعبیر، اجتماع بشری هم باید سه دوره را طی کند: یک دوره، دوره اساطیر و افسانه ها و به تعبیر قرآن، دوره جاهلیت است. دوره دوم، دوره علم است؛ یعنی دوره خشم و شهوت... و دوره سوم، دوره ای که واقعا در آن معرفت و عدالت و صلح و انسانیت و معنویت حکومت کند. چگونه می شود چنین دوره ای نیاید؟ مگر می شود خداوند این عالم را خلق کند؟ و بشر به دوره بلوغ خویش نرسیده، یک مرتبه تمام بشر را زیر و رو کند؟ عقل و خرد هر انسان خردمندی چنین داوری می کند. باید روزی و روزگاری باشد که استعدادهای بشری رشد کند، و روح انسانیت و معنویت، فضای زندگی را در برگیرد، عدالت فراگیر شود، فرهنگ و تمدن بشری به اوج خود برسد و آسایش و آرامش، بر زوایای گوناگون جامعه پرتو افکند. بدین ترتیب مراد ما از واژه تمدن و فرهنگ، مفهوم گسترده آنهاست. هر تمدنی، فرهنگ ویژه خود را دارد. تمدن و فرهنگ هم در یکدیگر اثر می گذارند و هم از یکدیگر اثر می پذیرند. فرهنگ زیربنا و روح تمدن است و تمدن، بستر دامن گستری و رشد و بالندگی فرهنگ، تار و پودشان درهم تنیده است. تمدن اسلامی، با الهام از آموزه ها و اندیشه های اسلامی ساخته شده، چه مادی باشد مانند معماری، کشاورزی و صنعت و چه معنوی مانند سنتها، باورها، اندیشه ها، فلسفه ها و دانش های گوناگون. روح تمدن اسلامی، با بعثت پیامبر اکرم(ص) بر کالبد جامعه انسانی دمیده شد و در مدینة النبی، هسته نخستین تمدن اسلامی، پی ریزی شد و کم کم، به سرزمین های دیگر راه یافت و ملتهای دیگر را دگرگون کرد. تمدن اسلامی، با الهام و استفاده از فرهنگ ” خوشبختانه امروز بحث کردن از حکومت واحد جهانی، از پنجاه سال پیش آسانتر است. امروز، وقتی صحبت از حکومت واحد جهانی می شود، به گوش آن قدر سنگینی نمی کند... چون خود دنیا، قطع نظر از معارف اسلامی همین حرفها را می زند و به این طرف می رود. تعبیر دهکده جهانی به عنوان یک بحث کاملا جدی، در محافل تصمیم گیر دنیا مطرح است. “ پرمایه و والای اسلام و بهره وری از تجربه ملتها و تمدنهای پیشین، تمدنی بی بدیل شد اما پس از گذشت قرنها این تمدن به دلیل برخی ناشایستگیهای حاکمان، اشرافی گریها، تجمل پرستیها و ... از مسیر خود دور شد. اما این وعده خداوند است که بار دیگر پرهیزگاران و خداجویان و خداباوران، حاکم بر زمین خواهند شد. بر پایه این باور ما، تمدن مهدوی، گسترده و بر تمام فرهنگها و تمدنهای زمان خود، چیره خواهد شد و مدینه مهدوی، به عنوان مدینه ایده آل معرفی خواهد شد. تمدن مهدوی، تمدن مادی و معنوی است. این دوبال زندگی، با هم به پرواز در می آیند، هر یک از کار بیفتد، دیگری را فلج می کند و از کار می اندازد. حضرت مهدی (عج) چگونه انسانها را با افکار واندیشه های گوناگون جمع خواهد کرد؟ در پاسخ به این پرسش، باید به دو نکته توجه داشت، اول نشانه هایی وجود دارد و بیانگر این نکته است که بشر، دیر یا زود، براساس فطرت وحدت جوی خویش، به سوی یگانگی، همکاری و همدلی، حرکت خواهد کرد، خوشبختانه امروز بحث کردن از حکومت واحد جهانی، از پنجاه سال پیش آسانتر است. امروز، وقتی صحبت از حکومت واحد جهانی می شود، به گوش آن قدر سنگینی نمی کند... چون خود دنیا، قطع نظر از معارف اسلامی همین حرفها را می زند و به این طرف می رود. تعبیر دهکده جهانی به عنوان یک بحث کاملا جدی، در محافل تصمیم گیر دنیا مطرح است. تعابیر دنیای تک قطبی و جهانی شدن ... تاسیس بانک جهانی، صندوق بین المللی پول، تاسیس سازمان ملل، شورای امنیت، پلیس بین الملل، دادگاه جهانی بین المللی، و جهانی شدن اقتصاد، فرهنگ و کارهای سازمان هایی مثل یونسکو و یونیسف و بهداشت جهانی، نمونه ای از این اعمال است. دوم اینکه تلاش های آن حضرت در راستای پیشرفت تمدن، توسعه و رشد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی خواهد بود. البته تمدن اسلام، در آخرالزمان، مانند تمدن اسلام در آغاز، دنباله رو دیگر تمدنها و فرهنگها نخواهد بود، بلکه راه و رسم جدیدی را پی خواهد افکند، این تمدن با اینکه از همه تجربه های بشری بهره می برد، ولی چون گوهر آن، از وحی سرچشمه می گیرد و هسته اصلی و مرکزی آن را وحی تشکیل می دهد و از هرگونه خرافه ای که در طول زمان بر چهره آموزه های اسلام نشسته، پاک و بری است، نو جلوه خواهد کرد، به گونه ای که گویا برای نخستین بار است، که چنین تمدنی، با این ویژگی ها، چهره می نماید و جلوه گری می کند. امام عصر(عج) روح تمدن دینی را در کالبد تمدنهای کنونی خواهد دمید و روند تکاملی تمدنها را شتاب خواهد بخشید. آن حضرت، با استفاده از تمامی ابزار زندگی مدرن و پیشرفته و با به کارگیری سالم سلاح ها و فناوریهای موجود در جهان، چهره زندگی انسانها را دگرگون خواهد ساخت. این آرمان چگونه محقق می شود؟ این آرمان با ایجاد مدیریت و حاکمیت واحد و توانمند، جهانشمول خواهد شد. بشر باید تمام فراز و نشیب های سیاسی و اجتماعی را پشت سر بگذارد، همه گونه حکومتها و دولتهای بشری را پیش از ظهور تجربه کند، به ناکارآمدی و ناتوانایی آنها پی ببرد ” مدینه فاضله مهدوی، سرشار از خردورزی و اخلاق است. در آن دوران، اندیشه ها به اوج شکوفایی می رسد، علوم و فنون تکامل می یابد و همراه آن برتری ها و والایی های انسانی و اخلاقی، مراحل عالی و ارجمند خود را پیدا می کند. “ و ضرورت نظام توانمند و شایسته و فراگیر را با تمام وجود احساس کند . در آن شرایط است که دولت حضرت مهدی (عج) به عنوان نظام رهایی بخش و رهبری کارآمد در سطح بین المللی و جهان اعلام موجودیت می کند و پایه های تمدن جهانی خویش را با همکاری، همدلی، همراهی مردمان پروا پیشه و مددهای غیبی پی می ریزد و چهره دنیا را دگرگون می سازد. جوهره تمدن مهدوی بر پایه چه ویژگی هایی استوار است؟ تمدن جهانی اسلام، به رهبری امام زمان (عج) روح و جوهره ویژه ای دارد که دیگر تمدنها از آن بی بهره اند . جوهره ویژه تمدن اسلامی، آموزه های وحیانی است. آنچه در تمدن امروز بشری کمتر به چشم می خورد، خداست. اما تمدن اسلامی که به دست توانای امام عصر(ع) پایه گذاری می شود، جوهره دینی دارد که این روح در کالبد تمدن دارای جلوه های والای اخلاقی است. در مدینه مهدوی «من» و «تو» رنگ می بازد و «ما» مفهوم واقعی خود را می یابد. درد جانکاهی که جامعه های متمدن امروز را فرا گرفته، ناامنی های خانوادگی و اجتماعی است. گزارش های رسیده از این گونه جوامع، نشانگر آن است که صنعت و فناوری، گرچه توانسته است تا اندازه ای زمینه آسایش مادی و جسمی شهروندان را فراهم سازد، اما دربرآوردن آرامش روحی و روانی ناتوان بوده است. در باور شیعیان در آرمانشهر مهدوی همه جا امنیت برقرار می شود، جان و مال و ناموس و آبروی مردمان از هرگونه گزند و آسیبی در امان می ماند. رشد و بالندگی بشر در حکومت جهانی امام عصر(عج) که شما به آن اشاره کردید، در چه شرایطی بر جامعه حاکم می شود؟ در اسلام عقل جایگاه والایی دارد و رکن حرکت به شمار می رود. از این روی، در قرآن به خردورزی سفارش بسیار شده است. اما باید به این نکته توجه کرد که با همه اهمیتی که در اسلام برای عقل قائل شده اند، در تمدن اسلامی عقل، ریشه در بندگی دارد. یعنی هرگاه عقل با بندگی و عبودیت خداوند همراه نبود، از مدار خارج می شود و جامعه را به نیرنگ می آلاید، در این شرایط است که سودجویی، استثمار، استعمار و به بردگی واداشتن دیگران و ... خردورزی نام می گیرد. علم و فناوری که دستاورد عقل و خرد است، اگر با عقل سالم، به کار گرفته نشود، فاجعه به بار می آورد، همان فاجعه ای که امروزه، شاهد آن هستیم. در فرهنگ و تمدن اسلامی، عقلانیت و اخلاق به گونه ای به هم تنیده شده که جداسازی آن دو از یکدیگر کاری است ناشدنی. خردورزی و تکامل مادی و معنوی، کامل کننده و یاری رسان یکدیگرند. بدون دین و ارزشهای دینی و اخلاقی، بنیان های مدینه و تمدن هم سست و ناپایدار است. مدینه فاضله مهدوی، سرشار از خردورزی و اخلاق است. در آن دوران، اندیشه ها به اوج شکوفایی می رسد، علوم و فنون تکامل می یابد و همراه آن برتری ها و والایی های انسانی و اخلاقی، مراحل عالی و ارجمند خود را پیدا می کند. مرجع : روزنامه قدس .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه