معنای قضا و قدر چیست؟

«قدر» در معنای لغوی به معنای اندازه و اندازه‌گیری می‌باشد و تقدیر نیز به معنای اندازه‌گیری و تعیین است.[ قرشی،‌سیدعلی اکبر، قاموس قرآن، ج 5، ص 247. ] مانند استادی که برای ارائه درس در چهارده جلسه طراحی و اندازه‌گیری می‌کند، آن‌گاه طبق آن در نیم‌سال تدریس می‌کند و معنای اصطلاحی آن عبارت است از ویژگی هستی و وجود هر چیز و چگونگی آفرینش[ طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان، ج 12، ص 150.] و یا اندازه و محدوده وجودی هر چیز قدر نامیده می‌شود.[ همان، جلد 19، ص 101.]حوادث جهان نیز از آن جهت که حدود و اندازه و موقعیت مکانی و زمانی آنها تعیین گردیده مقدر به تقدیر الهی می‌باشند. به عبارت دیگر، تمام خصوصیاتی که یک شیء از علل خود برای موجود شدن در خارج دریافت می‌نماید تقدیر الهی گویند مثلاً یک گل برای موجود شدن نیازمند به آب، خاک، خورشید و... دارد که هر یک از این علل یک تأثیر در تحقق خارجی گل دارد که از آن به طی مراحل، اندازه‌ها و یا «تقدیر» و «قدر»‌ها یاد می‌شود؛ زمانی که تمام این علل کامل گردد گل به وجود می‌آید که به آن فرجام، پایان، حکم و یا «قضا» گفته می‌شود.«قضا» در لغت به معنای آن امر محکم و متقن که در آن هیچ تغییری رخ نمی‌دهد.[ ابن‌فارس، ابوالحسین، المقاییس اللغه، ج 5، ص 99.] به عنوان مثال برای اشیای مادّی چنانچه تمام علت‌ها از جمله: علت فاعلی، علت مادّی، علت صوری، علت غایی شیء موجود شدند آن‌گاه علت تامّه حاصل می‌گردد و آن حادثه یا پدیده به‌طور حتمی‌واقعیت پیدا می‌کند و تحقق می‌یابد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه