شفاعت در برزخ:

شفاعت در برزخ: روایاتی از ائمه نقل شده که ظاهر آنها دلالت بر عدم وجود شفاعت در عالم برزخ می کند . عَمرو بن‌ یزید میگوید: به‌ حضرت‌ امام‌ جعفر صادق‌ علیه‌السّلام‌ عرض‌ کردم‌: من‌ شنیدم‌ که‌ شما می‌گفتید: تمام‌ شیعیان‌ ما با هر کرداری‌ که‌ دارند در بهشت‌ هستند. حضرت‌ فرمود: این‌ قول‌ تو را تصدیق‌ می کنم‌، سوگند به‌ خدا که‌ همه‌ در بهشتند.عرض‌ کردم‌: فدایت‌ شوم‌! گناهان‌، بسیار و بزرگند‌.حضرت‌ فرمود: امّا در قیامت‌ ، پس‌ همه شما در بهشتید بواسطه شفاعت‌ پیامبرِ مُطاع‌ یا به‌ شفاعت‌ وصیّ آن‌ پیامبر ؛ ولیکن‌ من‌ از برزخ‌ شما نگران‌ و در هراس‌ می‌باشم‌.عرض‌ کردم‌: برزخ‌ چیست‌؟فرمود: برزخ‌ عبارت‌ است‌ از عالم‌ قبر از وقتی‌ که‌ انسان‌ می‌میرد تا زمانی‌ که‌ قیامت‌ بر پا می شود». (فروع‌ کافی ‌، ج‌ 1، ص‌ 66)در مقابل چنین روایاتی ، روایات دیگری قرار دارند که بر حضور و عنایت ویژه پیامبر و ائمه(ع) دربرخی مواقع مثل لحظه جان دادن ،شب اوّل قبر ، وقت سوال نکیر و منکر دلالت می کنند؛مانند:وَ قَالَ الصَّادِقُ ع إِنَّ وَلِیَّ عَلِیٍّ ع یَرَاهُ فِی ثَلَاثَةِ مَوَاطِنَ حَیْثُ یَسُرُّهُ عِنْدَ الْمَوْتِ وَ عِنْدَ الصِّرَاطِ وَ عِنْدَ الْحَوْضِ ( من لایحضره الفقیه 1 137 باب غسل المیت ..... ص : 131)امام صادق می فرمایند : آن کس که علی علیه السلام را ولی خود قرار دهد در سه جا اورا خواهد دید ؛ در نزد مرگ ، در نزد صراط، ودر نزد حوض.در مقام جمع بین این دو دسته از روایات احتمالاتی مطرح شده که حاصل را می توان به این صورت بیان نمود که: شفاعت بر دو گونه است ؛ شفاعت کبرا و شفاعت صغرا ، شفاعت کبرا که به صورت عمومی و فراگیر است ، مربوط به قیامت و بعد از حسابرسی کامل می باشد که تمامی مومنین در انتظار شفاعت به سر می برند و پیامبر ،ائمه اطهار و سایر شافعین به اذن الهی افرادی را شفاعت می کنند . امّا شفاعت صغرا که در عالم برزخ جریان دارد ، یک جریان عمومی نبوده و تنها برای عده ای خاص به صورت محدود وجود دارد. به عبارت دیگر شفاعت در قبر وبرزخ که در روایات متعددی امده است نوعی ملاقات و رؤیت است که انسان با معصومین دارد و اطلاق شفاعت به ان ( با توجه به تعریف خاص شفاعت ) خالی از مسامحه نیست .به هر حال آنچه از مجموعه آیات و روایات به دست می آید این است که شفاعت به معنای وسیع کلمه ( نه به معنای خاص که در مورد قیامت اصطلاح شده است )، در هر سه عالم (دنیا ، برزخ و آخرت) صورت می پذیرد. هر چند محل اصلی شفاعت به معنی خاصّ آن در قیامت و برای نجات از آتش دوزخ است .(ر.ک: پیام قرآن ، آیة الله مکارم شیرازی ، ج 6، ص526).بنا بر این شفاعت به معنای عامّ آن در هر عالمی امکان پذیر است ؛ بلکه شواهدی قرآنی وجود دارد که نشان می دهد شفاعت در دنیا نیز ممکن است .در داستان حضرت یوسف فرزندان حضرت یعقوب ، از پدرشان خواستند در پیشگاه خدا برای آنان استغفار کند و حضرت یعقوب نیز پذیرفت و این چیزی جز شفاعت نیست .همچنین حضرت نوح (ع) برای فرزندش نزد خدا شفاعت نمود ولی شفاعت او پذیرفته نشد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه