آيا رواياتي که اشاره به کثرت گريه حضرت آدم(ع) پس از خروج از بهشت و ايجاد نهري از اشک بر صورتشان بنام عرکه کند، وجود دارد واز نظر سند صحيح است؟

توبه آدم از ترک اولايي که مرتکب شد و پذيرفته شدن توبه او هم در روايات و هم در قرآن آمده است امّا اين جهت که آدم ـ عليه السلام ـ آنقدر اشک ريخت که در صورت حضرت خط هايي مانند خطوط که در بيابان است به وجود آمد در برخي از روايات که نوعا از امام صادق ـ عليه السلام ـ روايت شده آمده است. و هيچ بعدي ندارد که در اثر ريزش مداوم اشک شور چشم، چنين چيزي به وجود بيايد همان گونه که قرآن در مورد حضرت يعقوب مي فرمايد: «حضرت يعقوب در فراق يوسف آنقدر اشک ريخت و گريه کرد که چشمانش سفيد (کور) شد». آنچه در روايات مربوط به گريه آدم آمده است اين است که: «حضرت آدم آنقدر گريست تا اينکه همانند دو نهر آب، اشک از چشمانش جاري شد.» معناي اين عبارت اين نيست که واقعاً دو نهري از اشک جاري شد بلکه همان طوري که در متن روايات آمده است و از کلمه «مثل» استفاده شده. منظور تشبيه است يعني گريه اش آن قدر زياد بود که بر گونه هايش اثر کرده بود که گويا دو نهر اشک به وجود آمده بود. بنابراين پذيرش روايات که متکفل و بيان کننده کثرت گريه و توبه حضرت آدم ـ عليه السلام ـ است هيچ محذوري ندارد زيرا با توضيحي که داده شد مطلبي خلاف عقل در آنها بيان نشده ولي با همه اينها اين روايات هر چند زياد هم هست و در آن حال گريه کنندگان از قبيل يعقوب، يوسف، آدم، فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ و امام سجاد ـ عليه السلام ـ بيان شده لکن سند اين روايات در منابع روائي ما متصل به معصوم نيست و اين روايات اصطلاحا مرفوعه است و در مورد چنين روايتي اگر بيانگر حکم عملي باشد فقهاء به طور اغلب بر اساس آن فتوي نمي دهند مگر اينکه در محتواي روايت خدشه وجود نداشته و به اصطلاح اهل علم درايه و رجال، وثوق خبري محقق باشد. امّا روايات مورد سئوال همان گونه که اشاره شد بيان گر حکم عملي نيست بلکه از يک قضيه خارجي خبر مي دهد. و در چنين اموري اگر محتواي روايت خلاف عقل و کتاب الله نباشد محذوري وجود ندارد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه