آیا احکام اسلام با توجه به مقتضیات و شرایط زمان و مکان تغییر پذیر می باشند؟

در اصول احکام، از قبیل تعداد رکعات نماز، اعمال اصلی حج، زمان نماز و روزه و حج و حرام بودن رشوه و ربا و ... هیچ گاه تغییری حاصل نمی شود. غالبا در امور جزئی ای که به این اصول هیچ گاه خدشه وارد نمی کنند تغییر حکم حاصل می شود و این به دلایلی صورت می گیرد که به برخی از آن ها اشاره می شود: 1- فتوای مجتهد همواره مستند به آخرین منبع فقهی است که به دست وی رسیده و چون در طی زمان اطلاع بر منابع جدیدی(از قبیل روایتی خاص یا سندی معتبر برای یک روایت) حاصل می شود امکان تبدل رای و تغییر نظر وجود دارد و این تغییرات همه در جهت کشف حکم خداست و چون قانون مند و طبق ضوابط دینی است برای مکلف نزد خدا حجت است و هیچ اشکال شرعی پدید نمی آورد. 2- در مواردی که فقیه حکمی درباره موضوع خاصی مانند ماهی خاصی داده است با شناخت جدیدی از آن موضوع حکم نیز تفاوت پیدا می کند مثلا حکم به حرمت ماهی خاویار از این رو بوده است که دارای فلس نیست چنانچه با تحقیقات کارشناسان ثابت شود که دارای فلس باشد حکم به حلال بودن آن صادر می گردد. 3- گاهی خود موضوع تغییر می کند و چون حکم همواره دائر مدار موضوع است با تغییر موضوع حکم نیز تفاوت می یابد مثلا فروش خون در گذشته به جهت نداشتن فایده غیر از خوردن حرام بوده ولی امروز حلال است، زیرا با قدرت انتقال آن فایده مهمی بر آن مترتب گردیده و هر دو حکم واقعی الهی است بدون آن که تناقضی در بین باشد زیرا حکم کلی الهی جواز فروش چیزهایی است که فایده حلال دارند و حرمت فروش برای چیزهایی است که قابل استفاده حلال نیستند. .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه