آيا صحت دارد که حضرت يعقوب هم زمان با دو خواهر ازدواج کرده اند؟

حضرت يعقوب از جمله پيامبراني است که نامش چندين بار در قرآن کريم آمده و به گوشه هايي از زندگي وي اشاره شده است. در جريان داستان حضرت يوسف، در سوره يوسف خداوند يعقوب را فرزند اسحاق و نوه ابراهيم خليل الله معرفي مي کند، ولي در باره ازدواج يعقوب با دو خواهر، آن هم به صورت هم زمان در قرآن چيزي بيان نشده است. البته سياق و روش قرآن کريم در بيان سرگذشت انبياء، بيان کليات است و به ندرت به جزئيات پرداخته است. از آنجائي که ازدواج با دو خواهر در يک زمان در آئين مقدس اسلام تحريم شده و آيه 23 سوره نساء به صراحت اين حکم را بيان داشته است؛ لذا مفسرين قرآن کريم در ذيل اين آيه درباره ازدواج حضرت يعقوب با دختران «لابان»، دائي يعقوب، مطالبي نقل کرده اند، و در برخي روايات هم به اين امر اشاره شده است. در منابع تاريخي درباره ازدواج يعقوب گفته شده است که وي به خدمت دائي خود «لابان» آمده و از وي دخترش، راحيل را خواستگاري کرد. و مقرر شد که چند سال گوسفندان لابان را بچراند تا با دختر دائي خود ازدواج کند. بعد از تمام شدن مدت، لابان دختر بزرگ خود يعني ليّا (ليّه) را به ازدواج يعقوب در آورد. يعقوب گفت: من راحيل، دختر کوچک را خواستگاري کرده بودم ولي لابان گفت که رسم ما بر اين است ابتداء دختر بزرگتر را شوهر مي دهيم ولي اگر مي خواهي با راحيل هم ازدواج کني بايد مدتي هم گوسفندان مرا به چرا ببري يعقوب هم قبول کرد. و مدتي هم براي لابان چوپاني کرد و بعد از آن با راحيل نيز ازدواج کرد. و آيه 23 سوره نساء که مي فرمايد: و ان تجمعوا بين الاختين الا ما قد سلف. يعني حرام است که بين دو خواهر در ازدواج جمع کنيد مگر آن که در گذشته صورت گرفته باشد. که اشاره به ازدواج يعقوب راحيل و ليا دارد. شيخ طبرسي نيز در تفسير آيه بالا مي گويد: گفته شده منظور از استثنائي که در آيه هست اشاره به ازدواج حضرت يعقوب با دختران لابان است. ابن کثير در کتاب تفسير خود مي گويد: جمع بين دو خواهر در ازدواج، در زمان يعقوب ـ عليه السلام ـ مباح و جايز بوده چنان که يعقوب هم اقدام به اين عمل کرده است ولي خداوند پس از آن در کتاب تورات چنين ازدواجي را حرام نموده است. شيخ صدوق روايتي نقل مي کند: که بيان گر اين است که اين اقدام توسط يعقوب صورت گرفته است. چنان که مي گويد: عامر طائي از امام رضا ـ عليه السلام ـ و آن حضرت از پدرانش تا امام حسين ـ عليه السلام ـ نقل مي کند، پدرم علي ـ عليه السلام ـ در مسجد کوفه بود که مردي از اهل شام از ايشان سئوالاتي نمود و يکي از سئوالاتش اين بود که: آن چه کسي بود که بين دو خواهر در ازدواج جمع کرد يعني هم زمان با دو خواهر ازدواج کرد. حضرت علي ـ عليه السلام ـ فرمودند: يعقوب بن اسحاق بود که بين دختران لابان جمع کرد و پس از آن خداوند چنين ازدواجي را تحريم نمودند و آيه: و ان تجمعوا بين الاختين هم در مورد تحريم چنين ازدواجي بعد از يعقوب است». دليل ديگر بر اين که يعقوب با دو دختر لابان هم زمان ازدواج کرده بود. اين است که در قرآن آمده است که چون يوسف خوابدید ، خورشيد و ماه و يازده ستاره بر او سجده مي کنند. و اين خواب را براي پدرش نقل کرد و پدرش هم گفت: اين خواب را براي برادران خود تعريف نکن چون بر تو حسد مي ورزند و مي ترسم براي تو خطري ايجاد کنند. پس از گذشت ايام، خواب يوسف تعبير شد و آن زماني بود که حضرت يوسف در مصر به مقام و منصبي رسيده بود و بعد از اين که برادران و پدرش از وضع وي خبردار شدند پيش وي رفته و به وي تعظيم کردند. اکثر مفسرين گفته اند منظور از خورشيد مادر يوسف هست و منظور از قمر پدر يوسف ولي از آن جا که مادر يوسف سال ها پيش از دنيا رفته بود و تربيت يوسف بر عهده خاله اش (ليّا) بود لذا از او به عنوان (ام) مادر تعبير شده است. و چون يعقوب قبل از راحيل با ليا ازدواج کرده بود و سپس با راحيل ازدواج کرد پس مي توان نتيجه گرفت که يعقوب با دو خواهر در يک زمان ازدواج کرده بود. و البته چنين ازدواجي در آن مقطع زماني تحريم نشده بود. بنابراين از موارد گفته شده نتيجه گرفته مي شود که اين ازدواج صورت گرفته ولي از نظر شرع حاکم در آن زمان حرمتي نداشته و لذا کار پيامبر خدا حضرت يعقوب شرعي بوده است. ولي بعد از آن در مورد چنين ازدواجي حکم تحريم وارد شده است چنان که در قرآن کريم هم به حرمت آن تأکيد شده است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه