آیا علمای اسلام از پیامبران بنی اسرائیل برترند؟ آیا حدیث «العلماء فی امتی افضل من انبیاء بنی اسرائیل» صحت دارد؟

گفتاری بسیار شایع در میان عموم مردم و حتی بعضی از اهل علم وجود دارد که علمای اسلام، از انبیای بنی اسرائیل برترند؛ و در هنگام دلیل به این جمله عربی استناد می کنند: «علماء امتی أفضل من انبیاء بنی اسرائیل».اما این روایت، یا روایتی که این معنا را برساند، در میان کتاب‌های اولیه حدیثی شیعه وجود ندارد، البته برخی از کتاب‌ها آن را نقل کرده‌اند، ولی هیچ سندی برای آن نیاورده اند، همچنین هیچ شهرتی نیز پیرامون این روایت وجود ندارد. بنابر این، این معنا و مفهوم، منبع حدیثی قابل اعتماد نداشته و نمی‌توان بنیانی حدیثی برای آن قائل شد و به عنوان یک روایت قطعی از آن بحث کرد.اما روایتی دیگر وجود دارد: «علماء امّتى کأنبیاء بنى اسرائیل». در میان کتاب‌های شیعی، تنها تعدادی از منابع، این حدیث را نقل کرده‌اند و هیچ‌کدام سند کاملی را برای آن ذکر نکرده و تنها به صورت مرسل آن را بیان کرده‌اند.در این روایت از حرف تشبیه (کاف) استفاده شده است که معمولاً تشبیه، در مقام بیان افضل بودن و یا تساوی نیست، بلکه نوعی شباهت را بیان می‌کند و نمی‌توان مفهومی قطعی از آن استنباط کرد. البته می‌توان از آن تساوی در برخی موارد را به دست آورد که چندان اهمیتی برای گوینده تشبیه نداشته است.اما در این‌که منظور از علمای امت پیامبر چه کسانی هستند، اختلافاتی وجود دارد. عده‌ای آن را تنها به ائمه اطهار(ع) معنا کرده‌اند، عده‌ای نیز آن را اعم از ائمه اطهار و علمای اسلام – چنان‌که ظاهر روایت نیز این‌گونه است- تفسیر کرده‌اند. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه