حفظ قداست رهبری،‌ نه به معنای قداست شخص یا فرد، بلکه به معنای حفظ قداست شخصیت و جایگاه است. جایگاهی که به دلیل ارتباط با دین و سیاست دینی، به عنوان امری مقدس، لازم الاحترام است. این امر در مورد تمامی رهبران دینی مطرح است. قداست به معنای محبوبیت همراه با احترام شدید است . انـسـان بـه عـلـت کمال خاصی که در شخصیتی سراغ دارد , به او محبت ورزیده و به وی احترام خاصی می گذارد . انـسانها همه کمالات را بطور یکسان دارا نیستند , از این رو انسانی که دارای کمالات فوق العاده و برتری است از محبوبیت و احترام بیشتری برخوردار است .

حفظ قداست رهبری،‌ نه به معنای قداست شخص یا فرد، بلکه به معنای حفظ قداست شخصیت و جایگاه است. جایگاهی که به دلیل ارتباط با دین و سیاست دینی، به عنوان امری مقدس، لازم الاحترام است. این امر در مورد تمامی رهبران دینی مطرح است. قداست به معنای محبوبیت همراه با احترام شدید است . انـسـان بـه عـلـت کمال خاصی که در شخصیتی سراغ دارد , به او محبت ورزیده و به وی احترام خاصی می گذارد . انـسانها همه کمالات را بطور یکسان دارا نیستند , از این رو انسانی که دارای کمالات فوق العاده و برتری است از محبوبیت و احترام بیشتری برخوردار است . قداست مانند محبت از یک مورد شخصی محبوب به دیگر امور منتسب به او نیز -به طورطبیعی- مـنتقل می شود , به گونه ای که وقتی شخصی را دوست می داریم , نزدیکان ووابستگانش را نیز دوسـت خواهیم داشت ; مثلا وقتی به استاد خود عشق می ورزیم ,فرزندان و حتی وسایل شخصی او را نـیـز دوسـت مـی داریـم , بـه همین دلیل است که مردم ما به خاندان امام قدس سره , خانه , حسینیه و حرم ایشان علاقه شدیدی نشان می دهندو به آنها عشق می ورزند . قـداسـت , روح دیـن روح دین را همین قداست تشکیل می دهد , به طوری که تمام ادیان الهی بر احـتـرام گـذاردن خـاص بـه خـداوند و هر چه و هر کس که به او منسوب است تاکید می ورزند , حتی مذاهب انحرافی نیز برای بت و خدایان قداست قائلند . روایـات مـا بـر این مطلب تاکید دارد که «هل الایمان الا الحب» آیا ایمان جز محبت و دوستی امر دیـگـری است ؟ (1-1) از این رو در اسلام اولین مرتبه قداست برای خدای تبارک و تعالی است و در مراتب بعدی هر کس به او نزدیکتر و دارای ارتباط بیشتر با اوست . پـروردگـارمـتعال به دلیل هستی مطلق , کمال مطلق و ... از برتری بی نظیری برخوردار است و طـبـیـعی است از همه محبوبتر و دوست داشتنی تر باشد , تا اندازه ای که باید در برابر او به خاک افتاد و پیشانی را بر زمین سایید . این سجده به دلیل همان قداست است.در مـرتـبـه بعد , پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم به دلیل بیشترین ارتباط با خداوند , دارای تـقدس و احترام بیشتری است , تا آنجا که خداوند وفرشتگانش بر او درود می فرستند و از مؤمنان نـیـز مـی خـواهـنـد تا درود بفرستند (2-1)و شرع مقدس گذاردن دست بدون وضو را بر نام آن حضرت حرام می داند . ایـن قـداسـت پـس از خداوند , به پیامبر و جانشینان او یعنی امامان معصوم علیهم السلام - که از طرف خدا منصوب شده اند - گسترش می یابد . بوسیدن ضریح امامان علیهم السلام و زیارت حرم آنها همگی برخاسته از همین قداست است.در مـراتـب بـعـدی یعنی پس از امامان علیهم السلام این قداست به همه کسانی که به گونه ای به آنان منتسب اند , مانند سادات و مراجع و علمای دینی سرایت می کند . بـا ایـنـکـه بـوسیدن دست و تواضع بیش از اندازه برای غیر خدا در اسلام نکوهش گردیده , ولی مـواردی استثناء شده است , از جمله : «انه من ارید به رسول اللّه ; (2) کسی که به جهت انتساب به پیامبر دستش را ببوسند . ». یـعـنـی این شخص از چنان عظمتی برخوردار است که به جای پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم دست او را می بوسند . ولـی فـقـیـه گرچه معصوم نیست , ولی به دلیل انتسابش به امام معصوم علیه السلام و جانشینی وی مراتبی از همان قداست را داراست . آیـا می شود کسی خدا را دوست بدارد , ولی پیامبرش را دوست ندارد ؟ آیا می شود کسی پیامبر را دوسـت بـدارد ولـی بـه جـانـشـینان او ( امامان ) علاقه نداشته باشد ؟ و آیا می توان امام معصوم علیه السلام را دوست داشت , ولی جانشین او را گرامی نداشت؟( پرسشها و پاسخها، مصباح یزدی - محمد تقی 1-1 - کافی , ج 2 ص 125 , روایت 5 . 2-1 - قرآن کریم سوره احزاب آیه 56 . 2 - بحار الانوار , علامه مجلسی , ج 26 , باب 100 , روایت 25 . تبیان)اما در بررسی امکان اشتباه ولی فقیه توجه به نکات ذیل حائز اهمیت می باشد:اولا: هر چند در انسان غیرمعصوم احتمال خطا و لغزش همواره وجود دارد، ولی به هیچ وجه عدم عصمت مساوی و ملازم با وقوع لغزش و اشتباه نیست؛ از دیدگاه آموزه های اسلامی «عصمت به معنی پاک بودن و از دستبرد وسوسه های شیطانی در امان بودن و گناه کبیره و صغیره مرتکب نشدن، منحصر به چهارده معصوم نمی باشد و برای هر کسی که تلاش کند، این راه در این حد و مفهوم باز است؛ چنان که مقام ولایت انحصاری نبوده، قابل وصول برای همگان است؛ البته همگانی که اهلیت داشته باشند و مدارج کمال را طی کرده باشند» (ر.ک: علامه سیدمحمد حسین طباطبایی، ولایت نامه، ترجمه دکتر همایون همتی، صص 57-48)ثانیا: به احتمال وقوع اشتباه را می توان با در نظر گرفتن مکانیزمهایی نظیر تأکید بر واجدیت صفات علم، تجربه و کاردانی، تقوا و پرهیز از خود رایی و لزوم مشورت با متخصصان و کارشناسان و ... ، کاهش داده و حتی متمایل به صفر کرد که این مکانیزم ها به عینه در نظام اسلامی ما برای ولی فقیه در نظر گرفته شده و شدیدا بر وجود آن تأکید می شود.ثالثا: در موارد نادری که احتمال اشتباه می رود یا مواردی که ابهام وجود دارد، کمیسیونی به نام «هیأت تحقیق» متشکل از اعضای مجلس خبرگان، با مقام معظم رهبری دیدار و توضیحات لازم را خواستار شده و در صورت نیاز با کارشناسان و صاحب نظران مربوط مشورت و تبادل نظر می نمایند. (محسن، ملک افضلی اردکانی، نظارت و نهادهای نظارتی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1382، ص 122) (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 16/100130338) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه