براي تعميق باور هاي مذهبي بچه هاي 6 تا 13 سال، در محيط بسيج مسجد، چه کارهايي بايد انجام داد؟

مقدمه: اگر بتوانيم به اين سؤال پاسخ دهيم كه «چه كنيم فرزندان ما دين را آسان تر بپذيرند و بدان شوق و رغبتي در خور و شايسته داشته باشند» مي تواند خواستة ما را تأمين كند. توجه به بايد ها و نبايد هاي هر امري لازم است. براين اساس با رعايت اصول تربيت مذهبي مي توان نتيجه اي دلخواه بدست آورد و با پرهيز از نبايدها نتيجه حاصله را حفظ نمود. در ادامه به توضيح چند اصل تربيت مذهبي كودكان و نوجوانان مي پردازيم: اصولي در تربيت مذهبي: - توجه به سن كه براي هر مرحله مقتضايي است و شرايط و روشي را بايد در آن سن معمول داشت؛ - توجه به جنسيت ... پسران و دختران ...؛ - توجه به سطح فهم و ادراك آنان ... بعبارت ديگر دو فرد در سنّ واحد دو گونه درك و فهم مطرح است؛ - توجه به تبيين مباحث، استفاده از منطق و استدلال لازم در هر سن؛ - توجه به ايجاد رابطه بين مذهب و زندگي به گونه اي كه كودك و نوجوان بتوانند دين را دستورالعمل زندگي روزمره تلقي كنند و آن را جداي از زندگي خويش نشناسند؛ - بيان جنبه هاي محبت خداوند و عنايت و خيرخواهي او در عين بيان قهر و خشم او. - آموزش راه و رسم ارتباط و پيوند با خدا ... ايجاد زمينه انس و ارتباط او با خدا». پرهيزها در تربيت مذهبي: پرهيز از : «- آميختن حقايق و تعاليم مذهب با اوهام و خرافات و مسائلي كه بي ريشه و پايه اند؛ - ... توجيهات بي حساب دربارة سؤالاتي كه پاسخ آنها را نمي دانيم و خودداري از به حاشيه رفتن ها؛ - پرهيز از پرداختن به مباحث بي فايده و مباحثي كه دانستن و ندانستن آنها نفعي براي فرد پديد نمي آورد؛ - پرهيز از دروغ گويي براي تبليغ مذهب و خودداري از ايجاد اميد كاذب در آنان ...؛ - خودداري از قالب زدن افكار و انديشه هاي خود به اسم مذهب كه خود خيانتي به دين و دستورات آن است؛ - خودداري از افسرده كردن و خسته كردن كودك و نوجوان در انجام اعمال مذهبي كه عامل تنفر و گريز از دين و مذهب مي شوند؛ - خودداري از مسخره كردن، تحقير و توهين به نوجوان در صورت ارتكاب خطا در عمل به مذهب». مواردي كه ذكر شد بايدها و نبايدهائي بود كه رعايت آنها ضروري به نظر مي رسد اما اينكه شيوه هاي ما چگونه بايد باشد و چه برنامه هايي براي جذب و تعميق باورهاي ديني بايد داشته باشيم نكته اي شايان توجه است که در ادامه به آن پرداخته مي شود: الف) راه هاي جذب كودكان و نوجوانان: چگونگي جذب كودكان و نوجوانان نقش بسزايي در ذهنيت سازي مذهبي براي كودكان دارد. كابرد شيوه هاي جذاب و نو مي تواند علاقمندي آنان را افزايش دهد، اين شيوه هاي كارآمد را مي توان اين گونه برشمرد: 1. تبليغ و دعوت: اين نخستين و بديهي ترين اقدام براي توجه دادن يك فرد به يك مسأله است ... نفس تبليغ، زمينه ساز تحريك است، نا آگاهان را مطلع مي سازد، بي حالان را از جاي بر مي خيزاند، دوستداران را جلب و جذب مي نمايد. 2. علني كردن مراسم: كوشش ها و فعاليت هاي ديني را علني كنيد ... بگذاريد ديگران ببينند چه خبر است. مي خواهيد عزاداري كنيد در و ديوار محيط را رنگ عزا بدهيد و مي خواهيد جشني برپا داريد همه جا را پر از علائم نشاط و سرور كنيد. 3. آرايش ظاهر: مراسم مذهبي را گيرا و جذاب كنيد آن چنان كه آدمي رغبت كند در آن حضور يابد ... تا وقتي كه طفل وارد سالن مي شود از آن ذهنيت مطلوب و مطبوعي بدست آورد. 4. تشكيل گروه: وجود و توسعة گروه ها در يك مراسم خود زمينه ساز جلب و جذب است. مثل: گروه سرود، گروه تواشيح، گروه دكلمه، گروه تبليغات و آذين بندي، گروه روزنامه نگاري و ... . 5. مسامحت و تغافل: در كار عبادت كودكان و نوجوانان مسامحت بيشتري به خرج دهيد ... گاهي لازم است خود را به غفلت بزنيد و چنان وانمود كنيد كه از فلان حالت و ادائي كه در آورده، آگاه نشده ايد. اين امر هم به صلاح شماست كه او بر شما جرأت پيدا نمي كند و هم به صلاح اوست كه در ارتباط با شما در مي يابد كه روح بخشنده اي داريد. البته بعدها مي توانيد به او بفهمانيد كه چه كارهايي براي يك كودك و يا نوجوان زيباست. ب) راه هاي تثبيت و تنفيذ روحيات در كودكان و نوجوانان براي تثبيت و تنفيذ روحيات و باورهاي بدست آمده در كودك و نوجوان انجام و به كار بستن يك سري امور هم تأثير گذار است كه به عنوان نمونه مي توان به اين موارد اشاره كرد: 1. استفاده از لذّات كافي: هنوز كودكان به دنبال لذات دهاني هستند و با همه سيري هائي كه دارند به دنبال شكمند، به همين خاطر مراسم را با شيريني، شربت يا شكلاتي جاذب كنيد ... البته بر اساس بينش اسلامي، در پذيرايي هاي كودك را بايد مقدم داشت. البته پذيرايي و جايزه نبايد به گونه اي باشد كه سطح توقع آنها را بالا ببرد. 2. ذكر داستانها: قصه ها جلب كننده اند، نه تنها براي كوچك ها بلكه حتي براي بزرگترها. قصه گويي نيز خود يكي از شيوه هاي مهم جذب است. 3. دادن جوايز: مي دانيم كه در تربيت تشويق بيشتر از تنبيه تأثير دارد. تشويق مي تواند به صورت نوازش كلامي و بدني، ذكر عبارات خوشايند و گاهي به صورت دادن جايزه و پاداش باشد. (پاداش دادن و جايزه در جمع اثر، ماندگاري در ذهن كودك و حتي بزرگترها بر جاي مي گذارد.) 4. استفاده از هنر: مي دانيم هنر احساس برانگيز است و چيزي كه با احساس توأم گردد؛ ماندني تر است و اثرش در فهم يك مفهوم زيادتر است. بنابر اين استفاده از ابزارهاي هنري مانند تابلو و تخته سياه، فيلم و ... براي بچه ها بسيار اهميت دارد. 5. بهره گيري از برنامه هاي متنوع: برنامه هاي ورزشي و گردشي در عين استفاده از تبليغات و روش هاي ديني و ... . و در نهايت بايد گفت: آن كس كه مي خواهد مربي دين باشد لازم است از شرايط و صفاتي برخوردار باشد. شرايط مربي ديني: اهم آنها عبارتند از : 1. آگاهي و اطلاع از اصول و فروع مذهب، شرايط زمان: نوع پرسش ها و مشكلات نسل نو به تناسب سن آنها. 2. ايمان و باور: ايمان مربي بايد واقعي، راستين، و به دور از هرگونه تصنع و فريب باشد. 3. جنبه الگويي و عمل: در سنين كودكي و نوجواني، و بالاتر نقش الگوها به مراتب سازنده تر از نقش آموزش كلامي است. مربي مذهبي به عنوان الگوي صداقت، عدالت، انصاف، وفاي به عهد، خيرخواهي، صراحت، عيان گويي، وقار، متانت و ... نقش بسزائي در جذب افراد خواهد داشت. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه