براي تقويت رابطه ميان خويشاوندان، چه راه هايي را پيشنهاد مي دهيد؟

براي عمق بخشي به پرورش استعدادهاي اجتماعي انسان، ضرورت ارتباطات، امري اجتناب ناپذير است. انسان ها براي رسيدن به نوعي احساس امنيت و ارزش، نيازمند ارتباطات بوده و از تنهايي گريزانند. همين حس موجب نوعي همانند سازي اجتماعي شده و عزت نفس و ارزشمندي را در فرد و جامعه احياء مي کند. اضطراب هاي اجتماعي، کمرويي در افراد به خصوص در کودکان و نوجوانان از عوامل کم رنگ شدن اين نياز و ميل فطري در جوامع بشري است. از اينرو اسلام با در نظر گرفتن استعدادها و نيازهاي انسان و جلب حمايت هاي اجتماعي و تعادل روحي و رواني افراد به داشتن خانواده و به تبع آن صله رحم و ديد و بازديد با خويشان و اقوام توجه جدي نموده است. افرادي که از حس «حقارت» و «خود بزرگ بيني» رنج مي برند يکي از علت هاي آن را بايستي در ترک ارتباطات اجتماعي به خصوص با خويشان و بستگان خود دنبال کنند. رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به اين مهم سفارش کرده و مي فرمايند: «اگر براي نيکي به پدر و مادرت مجبور باشي راهي به درازي دو سال بپيمايي برو و اين نيکي را انجام بده و براي صله رحم هم تا يک سال راه را طي کن». بسياري از مضامين اخلاقي به صورت غير مستقيم در پرتو اين ارتباطات تحقق مي يابد. خوش خلقي، صفاي جان، داشتن دستي بخشنده و صفاتي ديگر در پرتو اين ارتباط ها به وجود خواهد آمد. عموميت صله رحم اهميت صله رحم به حدي است که در دستورات ديني سفارش شده حتي نسبت به مرتد و کافر و اشخاص بي دين اين ارتباطات قطع نشود، حتي خويشاونداني که چه بسا به انسان ظلم كرده باشند. يکي از اصحاب رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ از دست يکي از خويشان خود آزار ديده بود، هر چند او به آن شخص احسان کرده بود. براي همين قصد داشت رابطه خود را با او قطع کند. پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به او فرمودند: در اين صورت خدا همه شما را رها مي کند. تو به آن کس که محرومت ساخته بخشش نما، با آن کس که با تو قطع رابطه کرده بپيوند و آن را که به تو ظلم کرده ببخش و اگر چنين کني خدا پشتيبان تو خواهد بود. مراجع تقليد نيز در پاسخ سوالي که رفت و آمد با خويشان بي نماز و ضد انقلاب را سؤال کرده بودند پاسخ داده اند که قطع رحم جايز نيست ولي بايد با آنها طبق موازين امر به معروف و نهي از منکر رفت و آمد کرد. حتي اگر مرتد و کافر باشند. صله رحم عمر انسان را طولاني کرده و در روايت وارد شده که چه بسا مردي از عمرش سي سال مانده امّا به واسطه قطع رحم خداوند سه سال او را زنده نگه مي دارد. امام صادق ـ عليه السلام ـ در ديداري که با يکي از اصحاب خود به نام «داود رقي» داشتند به اين مهم سفارش کرده و فرموده بودند؛ پنج شنبه که اعمال شما شيعيان به ما عرضه شد در ميان کارهاي تو عملي مرا خوشحال کرد و آن اين بود که تو نسبت به پسر عمويت صله رحم انجام دادي. همانا اين پيوند تو در برابر قطع ارتباط او سبب نزديک شدن مرگ اوست. کمک رساني مهم ترين علت صله رحم شايد يکي از علت هاي کم رنگ شدن ارتباطات فاميلي بي ثمر بودن و غيرکارکردي بودن اين ارتباطات است. در دين مقدس اسلام به جوانب مختلف اين کمک رساني اشاره شده است که بعضي از آنها بيان مي گردد. کمک جاني: اگر جان يکي از خويشان در خطر باشد بايد انسان تا پاي جان خود بياستد و از خويشان در چهارچوب اسلام و معيارهاي مکتبي دفاع کند. رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ مي فرمايند: کسي که با جان و مال در راه رحم اقدام کند خداوند اجر صد شهيد در نامه اعمالش بنويسد. کمک عاطفي: بعضي به خيال اين که صله رحم فقط با هدف توجه به فقر خانواده هاي نيازمند سفارش شده از توجه به خانواده ها و فاميل ثروتمند خود غافل مي شوند؛ غافل از اين که چه بسا بعضي از خانواده هاي ثروتمند به علت فقر معنوي و اعتقادي نيازي شديدتر به کمک داشته باشند. برقراري پيوندهاي عاطفي، تلفن زدن ها، نامه نوشتن ها و مشاوره ها و هم فکري از مجموعه اقداماتي است که مي توان در حق اين گروه در نظر گرفت. کمک مالي: خداوند در قرآن به اداء کردن حقوق خويشان سفارش کرده و مي فرمايد: وَاعْبُدُواْ اللّهَ وَلاَ تُشْرِکواْ بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَي وَالْيَتَامَي وَالْمَسَاکينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَي وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالجَنبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا مَلَکتْ أَيْمَانُکمْ إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ مَن کانَ مُخْتَالاً فَخُورًا يعني حقوق خويشان و نزديکان را اداء کرده و به آنها احسان کنيد. امام علي ـ عليه السلام ـ نيز مي فرمايند: کسي که خدا مالي به او عطا کند بايستي با مال خود بستگان را ياري نمايد. کمک فکري شايد يکي از مهم ترين علت هاي پافشاري بر صله رحم در مضامين ديني به وجود آمدن هم فکري و تعامل هاي اجتماعي براي پويايي باورهاي فکري است. توجه به اقوامي که از لحاظ اعتقادي سست بوده و يا از نماز و عبادات خود غافل بوده و توجهي ندارند وظيفه تک تک مسلمانان بوده و از نکاتي است که بايستي در کنار توجه به وظايف شخصي از آن غافل نبود. امام رضا ـ عليه السلام ـ به اين نکته توجه داشته و با سفارش اين مطلب را مي فرمايند: کسي که با رحم خود ارتباط نداشته باشد گويا تقواي او نيز پذيرفته نمي گردد. در پايان به بعضي از مصاديقي که شما را در برقراري اين ارتباط و عمق بخشي به آن کمک خواهد نمود اشاره خواهد شد. 1. هديه دادن به خويشان: امام صادق ـ عليه السلام ـ در بستر مرگ براي تک تک بستگان خود هديه اي قرار دادند. حتي براي يکي از خويشان خود به نام «افطس» که يکبار تصميم سوء قصد به جان حضرت را نموده بود 70 دينار هديه قرار دادند و با اشاره به آيه 21 سوره رعد که به ويژگي متقين اشاره دارد فرمودند: آيا مي خواهيد من از اين افراد نباشم. 2. دلجويي کردن و ديد و بازديدهاي هفتگي و ماهانه. 3. عيادت به هنگام بيماري: حضرت رسول اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به ديدار يهودي اي که هر روز بر سر ايشان خاکستر مي ريخت و در بستر بيماري قرار گرفته بود رفتند.(در حالي كه آن فرد يهودي حتي از بستگان حضرت هم محسوب نمي شدند) 4. شرکت در مجالس شادي و غم بستگان و کمک کردن و ابراز شادي يا هم دردي با آنها. 5. پذيرفتن دعوت خويشان در اعياد و ميهماني ها، شهيد طاهرزاده در دوران نوجواني خود به تنهايي با بستگان رفت و آمد مي کرد. 6. پرهيز از آزار، تمسخر، تحقير کردن و زخم زبان و نيش زدن به عنوان عوامل کم رنگ کننده ارتباط هاي فاميلي. 7. به اين نکته مهم توجه داشته باشيد که در موارد بسياري تشريفات بي جا و خرج هاي اضافي باعث قطع ارتباط اقوام و خويشاوندان مي شود. براي مثال وقتي فردي در يک ميهماني چند نوع خوراک را فراهم مي کند، بدون شک افرادي حضور دارند که اين توانايي را ندارند، لذا به تدريج نه خود در اين جلسات شرکت مي کنند و نه ديگران را از ترس اين که نتوانند مثل آنها جبران کنند، دعوت مي کنند، بنابراين به مرور روابط کم و قطع مي شود. 8. پرهيز از ترش رويي و گله هاي نابجا و توقعات بي جا داشتن. 9. سلام و احوال پرسي هاي گرم، پاسخ به جواب سلام ها و کمک کردن در گرفتاري هاي افراد. 10. تشکيل قرض الحسنه هاي فاميلي و رفع مشکلات مالي به تبع آن. 11. برنامه ريزي برنامه هاي گروهي همچون کوهنوردي هاي فاميلي، گرفتن سانس هاي فوتبال و فوتسال گروهي. 12. توجه به واجب بودن صله رحم با بستگان نزديك. 13. توجه به ارتباط با صله رحم، به خصوص سالخوردگان به علت وجود زمينه هاي تنهايي و طرد شدگي بيشتر در آنها و رفع حس ناامني آنها. نکته: شايد مهم ترين امري که مي تواند شما را در اين موضوع کمک نمايد، ترتيب دادن جلسات خانوادگي در ايام ولادت و يا شهادت ائمه ـ عليهم السلام ـ و به تبع آن سخنراني خطيب مجلس در اين رابطه ها مي باشد. لذا مي تواند از خطيباني که در اين رابطه مواضع خوب و زيبايي دارند دعوت کنيد و از آنها بخواهيد که در اين رابطه صحبت نمايند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه