حکم جمع بین الصلاتین چیست؟

یکى از مباحث اختلافى بین شیعه و سنى این است که اهل تسنن اعتقاد به عدم جواز جمع بین الصلاتین دارند. یعنى نمى توان نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشاء را بلافاصله پشت سر هم خواند؛ آنها اعتقاد دارند که حتماً باید بین دو نماز در انتظار ماند تا موقع نماز دوم فرا رسد. اما نزد شیعیان اگرچه با فاصله خواندن نمازها پسندیده است. اما به دنبال هم خواندن نیز جایز است و آیات و روایات بر مشروعیت آن دلالت دارد. آیات نماز«أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّیْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کَانَ مَشْهُودًا»؛اسراء (17)، آیه 78.؛ «نماز را از زوال خورشید (هنگام ظهر) تا نهایى تاریکى شب (نیمه شب) برپا دار و همچنین قرآن فجر (نماز صبح) را؛ چرا که قرآن فجر، مشهود (مشهود نظر فرشتگان شب و روز) است».در تفسیر آمده است: «لَقَد فَرَضَ اللهُ تَعَالَى عَلَى عِبَادِهِ فِى الیَومِ خَمسَ صَلَوَاتٍ، أربَعُ مِنهَا مِن دُلُوکِ الشَّمسِ إلَى غَسَقِ اللَّیلِ وَ صَلاةُ الصُّبحِ فَقَد أفرَدَ اللهُ تَعَالَى لَهُ بَقُولُهُ وَ قُرآنَ الفَجرِ».فخر رازى از علماء بزرگ اهل نیز اذعان دارد که: مطابق با آیه شریفه براى نمازهاى پنجگانه، سه وقت وجود دارد، یکى وقت زوال، یکى مغرب و یکى هنگام فجر. با این بیان وقت زوال مشترک بین ظهر و عصر است و غروب مشترک بین مغرب و عشاء، پس جمع بین ظهر و عصر و بین مغرب و عشاء، جایز است التفسیر الکبیر، ج 21، ص 26.. روایات نماز1. «عن ابن عباس قال: جَمَعَ رَسُولُ اللهِ بَینَ الظُّهرِ وَ العَصرِ وَ المَغرِبِ وَ العِشَاءِ بِالمَدِینَةِ فِى غَیرِ خَوفٍ وَ لا مَطَرٍ»؛ «ابن عباس گوید: رسول خدا بین نماز ظهر و عصر را جمع کرد و نیز مغرب و عشا را بدون خوف و باران و دلیل دیگرى» صحیح مسلم، ج 2، ص 152،؛ الموطا مالک، ج 1، ص 144،؛ صحیح ترمذى، ج 1، ص 354..2. «مسلم عن سعید بن جبیر عن بن عباس قال: صَلَى رَسُولُ اللهِ الظُّهرَ وَ العَصرَ جَمیعاً بِالمَدِینةِ فِى غَیرِ خَوفٍ وَ لا سَفَرٍ قال ابو الزبیر: فَسَأَلتُ سَعِیداً لِمَ فَعَلَ ذلِکَ؟ فَقَال سَألتُ ابنَ عَبَاسِ کَمَا سَألتَنِى فقال: أرَادَ أن لا یَحرُجَ أحَدَاً مِن اُمَّتِهِ»؛ «مسلم از سعید از ابن عباس نقل مى کند: پیامبر اکرم نماز ظهر و عصر را در مدینه بدون هیچ عذرى جمع کرد (یعنى با هم خواند) ابوزبیر مى گوید از سعید پرسیدم چرا پیامبر چنین کرد گفت من هم از ابن عباس پرسیدم گفت: چون حضرت نمى خواست براى امتش حرج و مشقت ایجاد کند» صحیح، ج 2، ص 151..از مجموع این روایات و روایات زیاد دیگر روشن مى شود که پیامبر بدون هیچ عذرى اعم از خوف یا بارندگى یا سفر و همانند آن بین نماز ظهر و عصر؛ مغرب و عشاء را جمع مى کردند مراجعه شود به: سنن نسایى، ج 1، ص 290؛ حلیه الاولیاء، ج 3، ص 90؛ مصنف عبدالرزاق، ج 2، ص 94؛ صحیح بخارى، ج 1؛ ص 148؛ مسند احمد حنبل، ج 1؛ ص 221 و..... .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه