چرا با اینکه خداوند در قرآن گفته زن و مرد را مساوى آفریده ایم، ولى همه نام هاى خداوند با ضمایر مذکّر همراه است؟

در پاسخ بیان چند نکته بایسته است: اینکه براى خداوند ضمیر مذکّر به کار رفته است. مانند «قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ»، بدین جهت است که از نظر ادبى، ضمیر «هو» براى جنس مذکّر و براى موجودى که نه مذکّر و نه مؤمنث است به کار مى رود اما ضمیر «هى» تنها برای جنس مؤنث و یا مؤنث مجازى و لفظى به کار مى رود مانند آیات شریفه:«فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِیَ الْمَأْوى»(1) «همانا بهشت همان جایگاه است».«وَ نَفْسٍ وَ ما سَوّاها»(2) «سوگند به نفس و آنچه آن را درست کرد».از این رو ضمیر «هو» در دو مورد به کار مى رود:1. در مقابل «هى» و براى موجود مذکّر؛ چه حقیقى و چه مجازى.2. به معناى جامع میان مذکّر و مؤنث و یا در موجودى که جنسیت خاص مذکّر یا مؤنث در آن لحاظ نشده است (مانند «اله») و یا اینکه هر دو جنس مذکّر و مؤنث در آن لحاظ شده و مدنظر است. پس هنگام اطلاق «هو» بر خداوند، به هیچ وجه پرسش از مذکّر و مؤنث بودن مرجع ضمیر معنایى نخواهد داشت؛ زیرا او جسم ندارد؛ نه مذکّر است و نه مونث و نه چیز دیگرى شبیه به این موارد «لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ». با این حال قرآن مجید به زبان مردم نازل شده است و مى بایست که قواعد ادبیات عرب در آن رعایت مى گردید.(3)پی نوشت ها:(1) نازعات 79، آیه 41.(2) الشمس 91، آیه 7.(3) محمدتقى مصباح یزدى، پرسش ها و پاسخ ها، ج 5، ص 30، قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى، 1382. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه