همان طور كه بر همگان روشن است، اختلاف نظر موجب رشد و پيشرفت مي‎شود ولي در نهج‎البلاغه از زبان حضرت اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ نقل شده كه «الخلاف يهدم الرأي» اين تضاد و پارادوكس چگونه قابل حل است؟

آن چه باعث رشد و پيشرفت فكري و عملي مي‎شود، تعامل، تضارب در آراء و انديشه‎ها مي‎باشد، اختلاف نظر در انديشه، مادامي كه به كينه‎توزي، تجاوز، ويراني و... منجر نشود، ويرانگر و مذموم نيست. اختلافي كه از روي لجاجت، كينه، جهل و... باشد، آراء و انديشه‎ها را منهدم و تباه مي‎سازد. اختلاف به معناي ناهماهنگي، عدم توافق و همسو نبودن مي‎باشد. اگر چنين اختلاف به خاطر برداشت‎هاي متفاوت به تناسب فهم انسانها باشد و به جنگ و ستيز منجر نشود، اشكالي ندارد. قرآن كريم مي‎فرمايد: ... فَبَشِّرْ عِبَادِي . الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِكَ هُمْ أُولُو الألْبَابِ «... پس بندگان مرا بشارت ده همان كساني كه سخنان را مي‎شنوند و از نيكوترين آنها پيروي مي‎كنند؛ آنان كساني هستند كه خدا هدايتشان كرده و آنها خردمندانند». بندگان خدا به سخنان مختلف گوش مي‎دهند و با كمك نيروي عقل و خرد بهترين آنها را برمي‎گزينند و بدون هيچ تعصب و لجاجت و محدوديتي در فكر و انديشه، با آراء و نظرات برخورد مي‎كنند. بنابراين، دين مقدس اسلام، داراي منطق آزاد انديشي و حقيقت‎گرايانه مي‎باشد. انديشه و فكري كه اميد هدايت در آن نباشد و منشأ آن هواي نفس، كينه، تعصب، جهالت و تفرقه باشد، منجر به انهدام دين و احكام آن مي‎شود و اختلافي نيز كه از آن ناشي مي‎شود ويرانگر است كه در روايات اسلامي نيز خطر چنين اختلاف‎هايي نيز گوشزد شده است چنان كه حضرت علي _ عليه السّلام _ مي‎فرمايد: الخلاف يهدم الرأي؛ اختلاف نابود كنندة انديشه است. قرآن كريم نيز مردم را از هرگونه اختلاف و تفرقه پرهيز داده و مي‎فرمايد: وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلا تَفَرَّقُوا... و همگي به ريسمان خدا (قرآن و اسلام و هرگونه وسيلة ارتباط ديگر) چنگ زنيد و پراكنده نشويد... پس منظور از اختلافي كه ويرانگر و مذموم مي‎باشد، اختلافي است كه نتيجة آن تفرقه، لجاجت، جنگ، تجاوز و... باشد وگرنه اختلاف انديشه و تبادل و تعامل آراء و گوش دادن و شنيدن اقوال مختلف و انتخاب و برگزيدن بهترين آنها همواره مورد تأييد قرآن كريم و روايات اسلامي بوده است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه