توضيحي پيرامون شخصيت ابن اعثم کوفي بفرماييد. آيا او از نظر علماي شيعه مورد وثوق است يا نه؟ و ديگر آنکه کتاب الفتوح چطور؟

در طول تاريخ، علمای بزرگي از شهر کوفه برخاسته و نام آن را بلند آوازه کرده اند. يکي از اين رجال معروف، ابن اعثم کوفي مي باشد. ابومحمّد احمد بن علي معروف به ابن اعثم کوفي (314ق / 926م)، محدّث، شاعر و مورخ شيعي است. از زادگاه، تاريخ توّلد و زندگاني وي اطلاع دقيقي در دست نيست. در نام و نسب وي نيز اختلاف کرده اند. ياقوت حموي، نام او را احمد و برخي محمد آورده اند. هم چنين لفظ اعثم را که لقب پدر او بوده است، گاهي درباره خود ابن اعثم نیز به کار برده اند. ياقوت حموي و نيز عدّه اي از علماي شيعه از قبيل شيخ آقا بزرگ تهراني و سيد محسن امين، ابن عثم را شيعه مي دانند، امّا شوشتري، او را شافعي مذهب و از ثقات متقدّمين دانسته است. ابن اعثم، شعر نيز مي سرود و ياقوت حموي، ابياتي از اشعار او را که براي ابوالحسين بن احمد سلامي بيهقي انشاء کرده، آورده است. آثار ابن اعثم: 1. کتاب الفتوح در تاريخ، اين کتاب به نام هاي تاريخ فتوح، و فتوحات الشام نيز معرفي شده است. اين کتاب يکي از اسناد مهم تاريخي صدر اسلام است که در آن مؤلف از مورخان و محدثان بنامي همچون مدائني، واقدي، زهري، ابومخنف، ابن کلبي و چند راوي ديگر به عنوان منابع خود نام برده است. کتاب الفتوح به جهت دربرداشتن مطالب مهمي درباره حوادث عراق، فتح خراسان، ارمنستان، آذربايجان و هم چنين جنگ هاي اعراب و خزرها و روابط بيزانس و اعراب از اهميت بسياري برخوردار است. 2. کتاب تاريخ، اين کتاب به گفته ياقوت حموي، به احتمال ذيلي بر کتاب اول وي يعني الفتوح است.به تصريح ابن حجر کتاب الفتوح وي شامل حوادث سقيفه بني ساعده تا زمان هارون الرشيد (193ق ـ 809م) است. به احتمال حوادث پس از آن يعني از زمان مأمون (218ق) تا المقتدر بالله (320 ق) که در فتوح حيدرآباد آمده، بايد همان ذيلي باشد که ياقوت از آن نام برده است. نتيجه گيري: به احتمال ابن اعثم کوفي شيعه بوده است به گونه ای که بزرگاني از قبيل آقا بزرگ تهراني و سيد محسن امين او را شيعه دانسته اند. نيز کسي چون ياقوت حموي نيز به شيعه بودن او تصريح کرده است. از طرف ديگر کوفه همواره پايگاه شيعيان بوده و ابن اعثم نيز از اهالي کوفه بوده است. کتاب الفتوح يکي از منابع دست اول تاريخ اسلام محسوب مي شود و جايگاه بلندي در بين محققان و صاحب نظران داردو داراي مطالبي مفيد است که شايد در هيچ منبعي ديگر يافت نشود. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه