همه می دانیم که کتاب شریف بحارالانوار مجلسی، همه روایات اعم از دروغ و راست را در آن جمع آوری کرده است. چه طور می شود از این کتاب استفاده کرد؟ برای هر حدیث و یا روایتی هم که نمی شود به متخصص (مراجع، علما و یا اندیشمندان حوزه) رجوع کرد، پس لطفا شاخصی معرفی بفرمایید.

بحار الانوار دائره المعارفی است از روایات شیعه که در آن روایات مربوط به موضوعات مختلف اعم از اعتقادی اخلاقی تاریخی فقهی و اجتماعی گرد آوری شده خصوصیتی که این کتاب دارد این است که علاوه بر این که از منابع معروف حدیثی همچون کتب اربعه حدیث نقل می کند از منابع غیر معروف ویا حتی گمنام نیز نقل می کند علت آن هم این بوده که بر خی از این منابع در معرض از بین رفته بوده که ایشان با این کار این روایات را از غربت ویا احیانا از خطر از بین رفتن نجات داده است این تعبیر که بگوییم روایات راست ودروغ صحیح نیست بلکه باید گفت روایاتی که از نظر سندی قوی است وروایاتی که ضعیف است هر دو در این کتاب وجود دارد چون ضعیف بودن یک روایت به معنای دروغ بودن ویا عدم صدور از معصوم نیست بسیاری از روایاتی که ضعیف است با قراینی حکم به صحت وقوی بودن ان میشود از جمله این قراین هم مضمون آن با روایات دیگر است که از نظر سند قوی است ویا به قدری مقاد آن مستدل ومتقن است که میتوان اطمینان به نسبت به صحت ان حاصل نمود ویا این که این روایت از قدیم مورد عمل وتوجه اصحاب بوده ویا این که مفاد روایت مربوط به امور مستحبات ومکروهات و مسایل اخلاقی است همچون قبح دروغ وحسن راستی و لزوم مشورت ومانند آن که بحث سندی زیاد در مورد آن لازم نیست ودیگر قراین ومویدات که موجب اعتبار یک خبر میشود .در تشخیص روایت معتبر از غیر معتبر شاخص کلی و راحتی نمیتوان ارائه کرد که هر فردی به راحتی بتواند آنرا اعمال کند و بتواند در مورد روایات اظهار نظر کند بلکه همچون دیگر علوم که احاطه بر آن نیاز به درس خواندن ممارست و زحمت فراوان دارد تا فرد بتواند متخصص در آن علم شود فن حدیث هم یک تخصص است که نیاز به تلاش وزحمت دارد , لکن نکته ای را که باید توجه داشت این است که عدم تخصص در این فن مانع از مراجعه به روایات نیست به جز روایات حوزه حلال وحرام وواجب ومستحب که حوزه عملی است وباید تقلید نمود در مورد دیگر روایت همچون روایات اخلاقی تاریخی واعتقادی میتوانید به روایات مراجعه واز دریای علوم اهل بیت علیهم السلام استفاده کنید و مطمئن باشید اکثر قریب به اتفاق روایت این کتاب هیچ گونه مخالفتی با حکم قطعی قرآن و ویا با بدیهیات وضروریات عقلی و تاریخی ندارد بلکه ممکن است به صورت نظری فردی روایتی از آن را مخالف با دیگر روایات ببیند وقبول نکند ولی اینکه کسی بخواهد به صورت قطعی آنرا نفی کند در سر تاسر بحار چنین روایتی وجود ندارد و یا کمتر از تعداد انگشتان دست است . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه