در خصوص ولادت امام حسن عسکری علیه السلام و اجمالی از زندگی و اقدامات ایشان توضیح دهید؟

ولادت امام حسن عسگری علیه السلام روز جمعه هشتم ربیع الثانی سال 232 هجری قمری بود که شهر مدینه به میلاد نور عسکری علیه‌السلام روشن گردید [1] و «حُدَیثه» و در تعابیری دیگر، «سوسن» یا «سلیل»، پس از افتخار همسری امام هادی علیه‌السلام، به فضیلتی دیگر دست یافت و معصوم سیزدهم امام عسکری علیه‌السلام از ایشان متولد گردید و پیوند مبارک زندگی آن حضرت را، صفایی دیگر بخشید. نام ایشان به یاد امام حسن مجتبی علیه‌السلام «حسن» و کنیه‌اش را «ابومحمد» نامیدند. آن حضرت و پدر و جدشان هر کدام در زمان خود، به احترام انتساب به امام رضا علیه‌السلام، «ابن الرضا؛ یعنی فرزند رضا» نامیده می‌شدند. [2] ایشان تا چهار سال و چند ماهگی از عمر شریفشان را در مدینه به سر بردند و تا بیست و سه سالگی، در جوار پدر بزرگوارشان در سامرا زندگی کردند و شش سال نیز در مقام امامت و پیشوایی بودند. [3] القاب امام عسکری علیه‌السلام نیز بیانگر پرتوی از گستره وجودی آن حضرت است؛ القابی همانند عسکری، زکی(پاک و آراسته)، صامت(سکوت همراه با ذکر الهی)، خالص (منزّه از هر عیب)، هادی (هدایت کننده)، سراج (چراغ فروزنده)، تقی (پرهیزکار و تقواپیشه) که هر کدام به سهم خود، بیانگر پرتوی از نور پرفروغ آن حضرت می باشد.   شرایط دشوار حضرت دوران امامت خود را در زمان سه خلیفة عباسی به نام های: المعتزّ بالله (که تا سال 255ق حکومت کرد) و المهتدی بالله(که فقط یک سال حکومت کرد) و المعتمد بالله(که حکومتش تا 279ق ادامه پیدا کرد) گذراند و آنان نیز همانند پیشینیان خود، روش دشمنی و خصومت با اهل بیت علیهم السلام را ادامه دادند؛ با این تفاوت که فشار دشمنان و خلفا در زمان امام حسن عسکری علیه‌السلام، بنابر دلایلی، به اوج خود رسید؛ اول آنکه در این زمان، شیعه در عراق به قدرتی عظیم دست یافته بود و مردم می‌دانستند که گروه های زیادی به خلفای وقت معترض بوده، حکومتِ هیچ یک از عباسیان را مشروع و قانونی نمی‌دانند و معتقدند که امامت، تنها در فرزندان حضرت علی علیه‌السلام باقی است که در آن زمان، شخصیت ممتاز این خانواده، امام حسن عسکری علیه‌السلام بود. نکته دوم و مهم تر آنکه، با توجه به احادیث نقل شده از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، خلفای بنی عباس می‌دانستند که حضرت مهدی علیه‌السلام از خاندان علی و فاطمه است و اوست که بساط ستمگری را بر می‌چیند و عدالت و قسط را برقرار می‌کند. بدین جهت، هرچه تاریخ ولادتش نزدیکتر می‌شد، سختگیری‌های آنان نیز بیشتر می‌شد؛ لذا امام هادی علیه‌السلام را به همراه فرزند بزرگوارش حضرت عسکری علیه‌السلام به سامرا احضار کردند تا کاملاً آن حضرت را زیر نظر داشته باشند. البته به آن هم اکتفا نکردند، بلکه آنان را در سامرا، در محلّه‌ای به نام «عسکر» سکونت دادند تا از دید نظامیان پنهان نمانند و رفت و آمدها را کنترل کنند. بر این اساس است که هر دو امام به «عسکریین» لقب یافتند. [4]   ابعاد هفتگانه فعالیت امام عسکرى علیه‌السلام با وجود همه فشارها، کنترل ها و مراقبت هاى بى وقفه حکومت عباسى، امام عسکرى علیه‌السلام یک سلسله فعالیت هاى سیاسى، اجتماعى و علمى در جهت حفظ اسلام و مبارزه با افکار ضداسلامى انجام دادند که مى توان آنها را بدین گونه خلاصه کرد: 1. کوشش هاى علمى در دفاع از آیین اسلام و ردّ اشکال ها و شبهات مخالفان، و نیز تبیین اندیشه صحیح اسلامى؛ 2. ایجاد شبکه ارتباطى با شیعیان مناطق مختلف از طریق نمایندگان و اعزام پیک ها و ارسال پیام‌ها؛ 3. فعالیت هاى سرّى سیاسى، به رغم تمامى کنترل ها و مراقبت هاى حکومت عباسى؛ 4. حمایت و پشتیبانى مالى از شیعیان، به‌ویژه یاران خاص خود؛ 5. تقویت و توجیه سیاسى رجال و عناصر مهم شیعه در برابر مشکلات؛ 6. استفاده گسترده از آگاهى غیبى براى جلب منکران امامت و دلگرمى شیعیان؛ 7. آماده‌سازى شیعیان براى دوران غیبت فرزند خود امام دوازدهم. [5]       پی نوشت ها: [1] . نک: بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 50، ص 236؛‌ کافی، کلینی، ج1، ص503؛ الارشاد، شیخ مفید، ص334. [2] . المناقب، ابن شهر آشوب، ج4، ص421؛ بحارالانوار، ج50، ص236. [3] . المناقب، ج4، ص422؛ دلائل الامامة، ص423. [4] . علل الشرایع، شیخ صدوق، ج1، ص 230. [5] . نک: سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، صص 626-662. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه