من خیلی تمایل دارم در مورد مهربونی خدا بدونم ... معلمی داشتیم میگفت اگه تموم مهربونی های دنیا رو جمع کنید سر سوزنی از مهربونی خدا نمیشه ... حالا دلم میخواد از مهربونی خدا کلی بدونم ... من وقتی جمله ای از خداوند میبینم که لطفش رو به بنده هاش میرسونه اشکم جاری میشه ... البته با توجه به اینکه دور تا دور ما مهربونی خداست ... .

- اگر بنده هایش به بعضی مهربان باشند ؛ خدا به همه چیز وهمه کس مهربان است ؛ واگر بخواهیم از مهربانی خدا صحبت کنیم حتما کم می آوریم ولی حالا اجمالا به نمونه هایی از مهر خدا توجه کن:- کلمه « الرحمن الرحیم » را به دنبال « بسم الله »هر روز چندین بار تکرار می کنیم ؛« رحمن» صیغه مبالغه است و دلالت بر وسعت رحمت دارد؛« رحیم» صفت مشبهه است دلالت بر دوام و ثبات رحمت دارد .مفسرین می گویند که: «رحیم» بعد از کلمه «رحمان» آمده؛ اگر «رحمان» در معناى اسمى و به صورت لقب خاص ذات مقدس استعمال شود، باید گفت: علت تعقیب رحمان با کلمه رحیم و لقب خاص پروردگار قرار دادن آن، همان وسعت رحمت و غایت مهربانى او است. - اعراف 156: (وَ رَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْ ءٍ) «اما رحمت من همه چیز را در برگرفته است» و براى این که کسانى خیال نکنند، وسعت رحمت پروردگار و عمومیت آن، بى قید و شرط و بدون حساب و کتاب است، در پایان آیه اضافه مى کند: (فَسَأَکْتُبُها لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ الَّذِینَ هُمْ بِآیاتِنا یُؤْمِنُونَ)«من به زودى رحمتم را براى (کسانى که سه کار را انجام مى دهند) مى نویسم، آنها که تقوا پیشه مى کنند، و آنها که زکات مى پردازند، و آنها که به آیات ما ایمان مى آورند» .- [سوره المؤمنون: آیه 118] وَ قُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ أَنْتَ خَیْرُ الرَّاحِمِینَ و بگو اى پروردگار من بیامرز گناهان را، وَ ارْحَمْ: و ببخشاى و انعام فرما بر بندگان خود. وَ أَنْتَ خَیْرُ الرَّاحِمِینَ: و تو بهترین رحم کنندگان و بخشایندگانى.در جلد هفتم بحار روایت شده: خدمت حضرت سید سجاد علیه السّلام روزى عرض کردند: حسن بصرى گوید: نیست عجب از کسى که هلاک شود چگونه هلاک گردد و بدرستى که عجب از کسى است که نجات یابد چگونه نجات یابد.!حضرت فرمود: انا اقول لیس العجب ممّن نجى کیف نجى و انّما العجب ممّن هلک کیف هلک مع سعة رحمة اللّه. من مى گویم: نیست عجب از کسى که نجات یابد چگونه نجات یابد، و اما عجب از کسى است که هلاک شود چگونه هلاک شود با وسعت رحمت الهى.درتفسیر اثنا عشری، ج 9، ص: 190- ازبعضى از بزرگان پرسیدند که خداوند با این وسعت رحمت چگونه بندگانش را عذاب میکند؟ پاسخ داد که رحمت حق بر حکمتش پیشى نمیگیرد و غلبه نمیکند زیرا رحمت او مثل مهر ما بمعنى رقت قلب نیست (بلکه بر طبق حکمت است).- صدر المتالهین فرموده رحمت الهى وسعت دارد بر هر شى ء و عذاب الهى به هر کس خواسته باشد میرسد ... در حدیث است که اگر شما گناه نمیکردید خداوند شما را میبرد و و قومى میآفرید که گناه کنند و استغفار نمایند پس خداوند آنها را بیامرزد - (وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِینَ فِیها أَبَداً لَهُمْ فِیها أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ وَ نُدْخِلُهُمْ ظِلًّا ظَلِیلًا) افرادى که ایمان و عمل صالح دارند بزودى در باغهاى بهشت که نهرها از پاى درختانش جریان دارد زندگى خواهند داشت، یک زندگى جاویدان و ابدى علاوه بر این، همسران پاکیزه اى به آنها مى دهد که مایه آرامش روح و جسم آنها است و در زیر سایه درختانى زندگى خواهند کرد که بر خلاف سایه هاى ناپایدار این جهان همیشگى است و هیچگاه بادهاى داغ، و سوز سرما، به آن راه ندارد - از رحمت الهی : گسترش رحمت الهى و پیشى گرفتن رحمت او بر غضب او است، زیرا در آیه عذاب، وعده مجازات کافران را با کلمه سوف ذکر کرده در حالى که وعده پاداش افراد با ایمان را در آیه بالا با کلمه س (سَنُدْخِلُهُمْ) بیان نموده است . این تفاوت تعبیر براى این است که اشاره اى به سرعت و وسعت رحمت خدا و دورى و محدودیت خشم پروردگار بوده باشد، و این، مانند همان تعبیرى است که در دعاها مى خوانیم: یا من سبقت رحمته غضبه: اى کسى که رحمت تو بر غضبت پیشى گرفته است.- وَ یَرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّهِ مطلق بودن رحمت و مقید نشدن آن به آخرت، دلیل بر وسعت رحمت الهى و شمول آن نسبت به دنیا و آخرت است- [سوره البقرة: آیه 186]وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَ لْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَو هنگامى که بندگان من از تو در باره من سؤال کنند (بگو) من نزدیکم! دعاى دعا کننده را به هنگامى که مرا مى خواند پاسخ مى گویم، پس آنها باید دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان بیاورند تا راه یابند (و به مقصد برسند)- قاموس قرآن، ج 3، ص: 78 ؛ (رحیم): مهربان. از اسماء حسنى است و دویست و بیست و هفت بار در قرآن بکار رفته است صد و سیزده بار در ضمن بسمله و صد و چهار ده بار در اثناء آیات و آن بر خدا و غیر خدا اطلاق میشود چنانکه درباره حضرت رسول صلّى اللّه علیه و آله آمده «عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ» توبه: 128. در تمام قرآن فقط یکمورد فوق آمده و در موارد دیگر صفت پروردگار سبحان واقع شده است و آن بعکس رحمن فقط در موارد رحمت بکار رفته است.وصف رحیم مخصوص براى آخرت نیست بلکه بیشتر آیات عمومیّت آنرا میرساند «فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ باغٍ وَ لا عادٍ فَلا إِثْمَ عَلَیْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ» بقره:173. «تَنْزِیلٌ مِنَ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» فصلت:2. و ده ها آیه دیگر و اگر بگوئیم رحیم یعنى خدائیکه فقط براى مؤمنان رحیم است آنهم در قیامت. این سخن را قرآن تصدیق نمیکند در دعاى 54 صحیفه سجّادیه آمده «یا رحمن الدّنیا و الآخرة و رحیمهما» چنانکه ملاحظه میشود هر دو درباره دنیا و آخرت بکار رفته است. رحیم چون بر خدا اطلاق شود مراد از آن نعمت دهنده و احسان کننده است و چون بر غیر خدا گفته شود مقصود از آن مهربانى و رقّت قلب است محال است در خداوند تأثر و انفعال بوده باشد. مولا امیر المؤمنین صلوات اللّه و سلامه علیه در خطبه 177 نهج البلاغه در وصف خدا فرموده «بصیر لا یوصف بالحاسّة رحیم لا یوصف بالرّقّة» یعنى خدا بیناست ولى نمیشود گفت چشم دارد.رحیم است ولى با رقت و تأثر و انفعال توصیف نمیشود.صدوق رحمه اللّه در توحید در معنى رحیم فرموده: معنى رحمت نعمت است و راحم بمعنى منعم است ...معناى رحمت (در خدا) رقّت نیست که آن از خدا منتفى است فقط بشخص رقیق القلب رحیم گویند که بسیار رحم کننده باشد.مرحمت نیز بمعنى رحمت است «وَ تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ» بلد: 17. جمع رحیم در قرآن رحماء آمده «أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ» فتح: 29- و این هم از مهربانى خدا است که با ترسیم صحنه هاى جهان دیگر و قیافه هاى گرفته مجرمین نمى خواهد که ما در آن روز با چنین سرنوشتى رو برو باشیم و عاقلانه گام برداشته و گرفتار پنجه بیرحم جنایات خویش نگردیم لذا میفرماید:وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ- نور 21 / یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ وَ مَنْ یَتَّبِعْ خُطُواتِ الشَّیْطانِ فَإِنَّهُ یَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَر وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ ما زَکى مِنْکُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَداً وَ لکِنَّ اللَّهَ یُزَکِّی مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ... اى کسانى که ایمان آورده اید از گامهاى شیطان پیروى نکنید هر کس قدم جاى قدمهاى شیطان بگذارد (گمراهش مى سازد)، چرا که او امر به فحشاء و منکر مى کند، اگر تفضّل و مهربانى خدا شامل حال شما نبود (که بشما لطف کند و آنچه را باعث پاکیزگى شماست بشما امر کند و آنچه را که باعث ناپاکى و بد فرجامى شماست شما را از آن منع کند) هیچیک از شما هرگز پاک (و از وساوس شیطان آسوده) نمیشد و لکن خداوند (بلطف خویش) هر کس را بخواهد مطهّر و پاکیزه (از خباثات و سیّئات) میگرداند و خداوند صداها و گفتار همه را میشنود و باحوال و افعال همه کس داناست .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه