آيا مضمون زيارت جامعه شريفه، دلالت بر قطعي الصدور اين زيارت از امام هادي مي کند؟ آيا عبارت «و إياب الخلق إليکم و حسابهم عليکم» که در متن زيارت آمده، با آيات « إِنَّ إِلَيْنَا إِيَابَهُمْ . ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا حِسَابَهُمْ »[1] منافات ندارد ؟

قبل از ورود به بحث بايد عرض کنيم که مضمون جمله نقل شده از زيارت علاوه بر اين زيارت در ادعيه و زيارات و احاديث ديگري نيز وجود دارد به حدي که مي توان ادعاي تواتر کرد که اين معنا متواتراً (زياد) از ائمه و پيامبر اکرم صلي الله عليه و اله و سلم نقل شده که بيانگر منافات نداشتن بين جمله مورد نظر زيارت با آيات مي باشد، براي مثال چند عنوان از اين احاديث را نقل مي کنيم.1ـ فردي از امام صادق عليه السلام از همين آيات سوال کرد؟ امام در جواب فرمود: اين دو آيه در مورد ما نازل شده.آن مرد گفت: يابن رسول الله من تفسير آيه را پرسيدم؟امام فرمود: وقتي روز قيامت فرا رسد، خداوند حساب شيعيان مان را به ما واگذار مي کند و پيامبر صلي الله عليه و اله و سلم از خداوند منان مي خواهد که گناهان آن ها را ببخشد و آن چه از حق الناس برگردن دارند، پيامبر اکرم صلي الله عليه و اله و سلم آن را ادا مي کند و آنچه بين ما و آن ها وجود دارد، مي بخشم تا اين که بدون حساب وارد بهشت شوند.[2]2ـ امام صادق عليه السلام مي فرمايد: پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم به علي عليه السلام فرمود: يا علي! تو ديان اين امت و متولي حساب آن ها هستي و تو رکن اعظم الهي در روز قيامت هستي و همانا مآب (برگشت) مردم به سوي توست و حساب شان به عهد توست ؛ راه ، راه توست و ميزان، ميزان توست و موقف، موقف توست.[3]و احاديث ديگري که بدين مضمون نقل شده اند.اما اين سوال چند جواب دارد:جواب اوّل: شان نزول اين آيات در مورد اهل بيت عليهم السلام مي باشد. و آيات در حق آن ها نازل شده است، بنابر اين اياب و برگشت مردم طبق همين آيه به سوي اهل بيت عليهم السلام است.جواب دوم: خود اين احاديث تفسير آيات هستند.[4] که مقصود از آيه رجوع مردم به سوي اوليا و حجج الهي يعني ائمه هدي عليهم السلام مي باشند.بدين مضمون رواياتي ديگري نيز داريم از جمله آن ها روايتي است که از امام صادق عليه السلام نقل شده که مي فرمايند:حساب هر امتي را امام زمانش مي رسد و امامان، دوستداران خود و دشمنان شان را از سيماي شان مي شناسند و اين کلام خداست که «وَعَلَى الأَعْرَافِ رِجَالٌ يَعْرِفُونَ کلاًّ بِسِيمَاهُمْ»[5]پس تفسير آيه با توجه به اين دسته از روايات چنين مي شود که اياب الخلق (برگشت مردم) به سوي ائمه خودشان است و محاسبه آن ها نيز بر عهده ائمه است؛ البته بايد توجه داشت که ائمه هم از آن لحاظ که حجت خدايند و نمايندگان خدا هستند، به اين جايگاه رسيده اند، نه اين که خود استقلالي در اين کار داشته باشند.جواب سوم: شايسته است که ملوک و فرمانروايان بندگان و زيردستان خود را به خودشان نسبت دهند و اين در بين مردم نيز مرسوم است که کار بنده يا اجير را به مولا يا موجّر و صاحب کار نسبت مي دهند و خدا نيز چنين کرده و به رسم مردم حرف زده است و کار ائمه عليهم السلام را به خود نسبت داده است.پس رجوع مردم به سوي خدا و حکم خداست ولي ائمه عليهم السلام به عنوان نمايندگان حجج خدا به حساب مردم رسيدگي مي کنند و مردم هم به آن ها رجوع مي کنند و در واقع ائمه عليهم السلام عمّال خداوند هستند و از جانب خداوند به حکم الهي به حساب مردم رسيدگي مي کنند.اين موضوع در روايات نيز وارد شده امام صادق عليه السلام مي فرمايد: زماني که روز قيامت برسد، حساب شيعيانمان به ما واگذار مي شود... .[6]پس حساب از طرف خداوند به ائمه عليهم السلام واگذار مي شود و خود هيچ استقلالي ندارند.با اين توضيحات روشن مي شود اين فراز زيارت نه تنها منافاتي با اين آيه ندارد، بلکه آيه را تفسير مي کند و کيفيت رجوع و حساب رسي را روشن مي سازد که اين کار توسط ائمه عليهم السلام از جانب خداوند انجام مي گيرد.معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1ـ فضائل الخمسه،، نويسنده: علامه فيروز آبادي.2ـ حق اليقين،، نويسنده: علامه شبّر.3ـ الميزان، ، نويسنده: علامه طباطبائي، ج 7. .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه