جهاد یعنی چه؟ انواع جهاد رو برای ما بفرمایید؟ و جهاد اکبر و جهاد اصغر و جهاد کبیر رو با مثال برایمان واضح ترکنید؟ چه کارهایی جهاد هست؟ آیا کارهایی که در طول روز انجام می دهیم جهاد هستند؟ مثلا تحصیل علم و زندگی و غ... چون الان که جنگ و ... نیست پس منظور قرآن جهادهای دیگری هم هست .کدام جهاد بیشتر مد نظر قرآن کریم هستش؟ آثار جهاد؟

1-واژه «جهاد» از ریشه «ج-ه-د» به معنی کوشش و مبارزه و فعالیت است. و یکی از فروع دین و از واجبات اسلامی است. کلمهٔ جهاد حدود ۱۰۸ بار در قرآن آمده‌است. جهاد تنها به معنی جنگ و خون‌ریزی نیست. بلکه در اصل به معنی کوشش و مبارزه است که می‌تواند در عرصه‌های گوناگون باشد. بزرگ‌ترین جهاد «جهاد با نفس» است که با نام (جهاد اکبر) شناخته می‌شود و تلاش در راه دفاع از دین اسلام یا گسترش قلمرو اسلام، جهاد کوچک (جهاد اصغر) نام دارد.2- جهاد با جنگ فرق دارد. جهاد فقط به معنای قتال در میدان رزم و نظامی گری نیست. بلکه در معنی، مفهوم و در میدان عمل دامنه بسیار گسترده تری نسبت به جهاد نظامی دارد. مفهوم جهاد در اسلام در سه حوزه مشخص می شود؛ جهاداصغر، جهادکبیر، جهاداکبر.الف: جهاد اصغر در میدان جنگ نظامی معنا و مصداق دارد، که همان جهاد با دشمنان بیرونی است. این جهاد می تواند به مال و جان انجام گیرد. از این روست که خداوند در آیاتی از قرآن از جهاد با مال و جان سخن به میان آورده و آن را از مصادیق اهل احسان، اهل تقوا ، رستگاری و اهل خیر دانسته و برای آن اجر جزیل و عظیم قرار داده و مجاهدان را فائز و پیروزمند و دارای درجات در نزد خود معرفی کرده است.ب: جهاد اکبردر رویارویی انسان با هوای نفس خودش ظهور و بروز دارد، که از همه موارد سختتر می باشد. جهاد اکبر همان جهاد با نفس و تهذیب آن از رذایل است که پیامبر گرامى اسلام (صلّى اللّه علیه و آله) آن را به عنوان جهاد اکبر معرفى نموده است و آنقدر عظمت دارد که حتى از جهاد مسلحانه هم بزرگ تر شمرده شده است.امیرالمؤمنین(علیه السلام) نقل کرده که: رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله) سپاهى را به جنگ دشمن فرستاد هنگامى که از جنگ برگشتند به آن ها فرمود: آفرین بر کسانى که جهاد کوچک را انجام دادند ولى جهاد اکبر هنوز بر آن ها واجب است. گفته شد: یا رسول اللّه! جهاد اکبر کدام است؟ پیامبر فرمود: جهاد با نفس. ( وسائل الشیعه ، ج 11، ص 124)ج: جهادکبیر در رویارویی تمام میدان های گوناگون ما بین مسلمانان و کافران معنا و مصداق می یابد، همانطوریکه در بالاگفته شد، جهاد فقط به‌ معنای قتال نیست، فقط به‌معنای جنگ نظامی نیست؛ جهاد یک معنای بسیار وسیع‌تری دارد. در بین جهادها جهادی هست که خدای متعال در قرآن آن را «جهاد کبیر» نام نهاده: « وَ جاهِدهُم بِه‌ جِهادًا کَبیرًا » ، در سوره‌ی مبارکه‌ی فرقان است؛ «بِه‌» یعنی به قرآن، «جاهِدهُم بِه» یعنی به‌وسیله‌ی قرآن با آنها جهاد کن؛ «جِهاداً کَبیرًا» (1)این آیه مبارک در شهر مکه بر نبی مکرم اسلام نازل شده است در شهر مکه نبرد نظامی بین مسلمانان و دشمنانشان مطرح نبوده است اما نبرد غیرنظامی که ابعاد گوناگونی دارد در جریان بوده است به عبارت دیگر در شهر مکه بین مسلمانان و مشرکان ارتباطهای گوناگون وجود داشت. این مراودات معمولا فرهنگی، اقتصادی و به طور کلی مربوط به حوزه سبک زندگی می شد. مشرکان تلاش می کردند؛ مسلمانان را وادار کنند تا به آنچه که دوست دارند عمل کنند و از دین و آئین خود دست بردارند. آیه مبارک به حضرت نبی الله و پیروان شان می فرماید؛ تحت هیچ شرایطی از مشرکان تبعیت و اطاعت نکن، جهادکبیر انجام دهید. به این معنا که در اخلاق، رفتار، پوشش ظاهری، سبک زندگی و در تمام شقوق حکومت داری اعم از اقتصاد، سیاست، فرهنگ یک مسلمان و یک جامعه اسلامی برنامه هایش را از اسلام و عقل تهیه کند و مستقل از سبک زندگی مشرکانه فکر کند و عمل کند و هرگز در هیچ زمینه ای از کافران تبعیت و اطاعت نکند. این تبعیّت نکردن آن‌ قدر مهم است که خدای متعال پیغمبر خود را مکرّر به آن توصیه می کند. آیه‌ی تکان‌ دهنده‌ی اوّل سوره‌ی مبارکه‌ی احزاب: بِسمِ‌اللهِ‌الرَّحمنِ‌الرَّحیم* یاَیُّهَا النَّبِیُّ اتَّقِ اللهَ وَ لا تُطِعِ الکافِرینَ؛ اِتَّقِ اللهَ وَ لا تُطِعِ الکافِرین! پیغمبر! تقوا داشته باش و از کافران تبعیّت نکن.»مشکلات فراوانی بر سر راه این جهاد، وجود دارد. اما مساله این است که خداوند متعال تحمل مشکلات را از مسلمانان خواستار است و می خواهد که با توکل و خلاقیت و پیروی از اسلام به امنیت، ایمان و اقتداری بالاتر در دنیا و آخرت برسند. تا تسلط و به بردگی کشیده شدن مسلمانان به دست مشرکان و کافران زمینه اش فراهم نشود. مشرکان و کافران روحیه ی استکباری دارند. هر زمانی که ببینند قوم و ملتی از روش های آنها در زمینه های گوناگون پیروی و تقلید می کنند، سودای به بردگی کشاندن آن قوم را حتما در سر می پروانند. علاوه بر اینکه اساسا مشرکان و کافران تلاش می کنند با نفوذ به هر روشی زمینه تسلط و تخلیه ی روحیه استکباری خود را بر هر قومی فراهم نمایند.3- جهاد، جنبه‌های مختلفی دارد که همگان مرد و زن می‌توانند دست کم بخشی از آن‌را انجام دهند؛ در روایات انجام برخی از کارها پاداش جهاد را دارد.که برای‌ ارج‌ نهادن‌ به‌ این‌ کارها بوده‌ است‌، مانند امر به‌ معروف‌ و نهی‌ از منکر، سخن‌ گفتن‌ به‌ عدالت‌ در برابر سلطان‌ ستمگر، تلاش‌ مرد برای‌ زنده‌ کردن‌ سنّتی‌ نیکو در جامعه‌، خوب‌ شوهرداری‌ کردن‌ زن‌ و تلاش‌ مرد برای‌ کسب‌ روزی‌ حلال‌ برای‌ خانواده‌. صبر در برابر ناملایمات. باردار شدن زن: انجام کار خانه.4- از منظرقرآن برترین جهاد، جهاد با نفس است، که در حدیث معروف پیامبر اکرم (ص) جهاد اکبر خوانده شده یعنى برتر از جهاد با دشمن که جهاد اصغر نام دارد، اصولا تا جهاد اکبر به معنى واقعى در انسان پیاده نشود در جهاد با دشمن پیروز نخواهد شد. در قرآن کریم صحنه هاى مختلفى از میدان جهاد اکبر در رابطه با پیامبران و سایر اولیاى خدا ترسیم شده است، که سرگذشت یوسف و داستان عشق آتشین همسر عزیز مصر یکى از مهمترین آنها است. رسول الله (ص) می فرماید: «المجاهد من جاهد نفسه فی الله؛ مجاهد کسی است که برای خدا با نفس خود مبارزه کند».در حدیث معراج خطاب به پیامبر اکرم(ص) آمده است: « مردم یک بار می میرند، ولی نیکوکاران و آخرت گرایان بر اثر مبارزه با نفسهایشان و مخالفت با خواهشهای درونی شان و ستیز با شیطانی که در رگهایشان جاری است روزی هفتاد بار می میرند». آن دژ در درون خود انسان است، نفس انسان است.5 - آثار جهادالف: آمرزش گناهان: قال رسول اللَّه صلى الله علیه وآله وسلم: «و من خرج مرابطاً فى سبیل اللَّه او مجاهداً فله به کل خطوة سبع مأة الف حسنة و یمحى عنه سبع مأة الف سیئة و یرفع عنه سبع مأة الف درجة»( ثواب الاعمال، صدوق، ص 682) کسى که به عنوان مرزدارى و پاسدارى در راه خدا یا به عنوان شرکت در جهاد از منزل بیرون رود، در برابر هر قدمى که بر مى دارد، خداوند هفتصد هزار حسنه براى او منظور مى دارد و هفتصد هزار گناه او را از بین مى برد و نیز هفتصد هزار درجه به او مرحمت مى کند.ب: استجابت دعا: قال الصادق علیه السلام: « ثلثة دعوتهم مستجابة الحاج فانظروا بما تخلفونه و الغازى فى سبیل اللَّه فانظروا کیف تخلفونه و المریض فلا تعرضّوه»( بحارالانوار، ج 81، ص 225)دعاى سه دسته مستجاب است:1- زوّارخانه خدا، پس بنگرید چگونه با خانواده آنان رفتار مى کنید.2- رزمنده در راه خدا، پس بنگرید چگونه جانشین او خواهید بود در صورتى که او در جبهه است.3- مریض، سعى کنید او را ناراحت نسازید و متعرّض او نشوید. ج. شفاعت: قال رسول اللَّه صلى الله علیه وآله وسلم: ثلاث یشفعون الى اللَّه عزوجل فیشّفعون الانبیاء ثم العلماء ثم الشهداء» (مواعظ العددیه،ص 93) سه دسته از شفاعت کنندگان هستند که شفاعت آن ها نزد خداوند پذیرفته مى شود: انبیا، علما، شهدا. د. رفتن به بهشت: قال رسول اللَّه صلى الله علیه وآله وسلم: « الا انّ اللَّه عزوجل لیدخل بالسّهم الواحد ثلاثة الجنة عامل الخشبة و القوىّ به فى سبیل اللَّه والرامى فى سبیل اللَّه»( وسائل،ج 11،ص 107) خداوند متعال به خاطر یک تیر (و گلوله) سه نفر را داخل بهشت مى کند: سازنده، مهیا کننده، و تیرانداز. قال على علیه السلام: « ان الجهاد باب من ابواب الجنة فتحه اللَّه لخاصة اولیائه»، ( بحارالانوار، ج 100، ص8)، جهاد درى از درهاى بهشت است که خداوند براى اولیاى مخصوص خود گشوده است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه