دیدگاه شیعه درباره ى قرآن چیست؟

شیعه امامیه در طول تاریخ با شیوه ها و روش هاى گوناگون در صدد گسترش معارف قرآنى برآمده و از این رهگذر، گستره ى ادبیات و علوم قرآنى را پربرگ و بار ساخته است. همچنین سعى کرده طبق شرایط زمانى هرگاه قرآن مورد هجوم بیگانگان و اهل کتاب قرار گرفته، از آن دفاع کند، ولى متأسفانه برخى از دشمنان مدت هاست که شیعه را به اعتقاد به تحریف قرآن متهم مى کنند؛ با این قرینه که چند نفر معدود و انگشت شمار، روایات تحریف را نقل کرده اند. اینان دیدگاه ها و اقوال و کلمات اکثریت قریب به اتفاق علماى شیعه را نمى بینند و از طرف دیگر از احادیث «تحریف» در کتاب هاى خود چشم مى پوشند. و در حقیقت این اتهام بیشتر متوجه برخى علما و کتاب هاى اهل سنت است تا آنجا که از خلیفه دوم نقل کرده اند که قرآن 000/027/1 حرف داشته؛ یعنى، بیش از سه برابر آیات موجود و یا از خلیفه دوم نقل شده که در قرآن آیه رجم بوده که حذف شده است ر.ک: بخارى، صحیح، ج 8، صص 208 - 211، باب رجم الحبلى؛ الاتقان، ج 1، ص 198.. آرى، در کتاب هاى حدیثى و تفسیرى، روایاتى در باب قرآن وارد شده که برخى، آنها را دلیل بر تحریف قرآن دانسته اند، ولى باید توجه داشت که؛ اولاً، اکثر روایات از طریق افراد و کتاب هایى نقل شده که از وثاقت و اعتبار لازم برخوردار نیستند مانند کتاب قراءات احمد بن محمد سیارى (متوفى 286ه ) که علماى رجال او را تضعیف کرده و مذهب او را فاسد دانسته اند. رجال نجاشى، ج 1، ص 211. یا کتاب على بن احمد کوفى (متوفى 353ه ) که علماى رجال درباره ى او گفته اند: «در پایان عمر راه غلو را پیش گرفته است». همان، ج 1، ص 96. ثانیاً، بخش دیگرى از روایات که بر تحریف حمل شده جنبه تفسیرى دارد، به این معنا که در روایت مفاد کلى آن بر مصداق اتم و اکمل تطبیق شده یا بر یکى از مصادیقش؛ برخى گمان کرده اند این تفسیر و تطبیق جزء قرآن بوده و از آن حذف شده است. مثلاً در سوره ى حمد آیه «اهدِنَا الصِّراطَ المُستَقِیمَ»، به صراط پیامبر(صلى الله علیه) و خاندان او؛ یا به صراط على(علیه السلام) تفسیر شده است و روشن است که چنین تفسیرى از باب تطبیق کلى بر فرد اتم و اکمل آن است. مجمع البیان، ج 1، ص 28. امام خمینى(ره) روایاتى را که احتمال تحریف از آنها به دست مى آید، سه قسم کرده اند: الف. روایات ضعیفى که نمى توان به آنها استدلال نمود. ب. روایات جعلى که شواهدى بر ساختگى بودن آنها وجود دارد. ج. روایات صحیح که دقت در آنها روشن مى سازد که مقصود از تحریف در قرآن، تحریف معنوى است نه لفظى. تهذیب الاصول، ج 2، ص 94. ثالثاً، کسى که قصد دارد درباره ى یک مذهب قضاوت کند باید عقاید آن مذهب را از علماى آن، اعم از متکلمین، فقها و مفسرین بیابد نه این که تنها به برخى از کتب حدیثى آن مذهب مراجعه کند؛ آن گاه با یافتن برخى از احادیث، مفاد آن را به عنوان عقیده، به پیروان آن نسبت دهد؛ در مورد تحریف قرآن نیز چنین باید کرد. این همه مفسران شیعه که در طول تاریخ صدها تفسیر بر قرآن نوشته اند، آیا آنان جز بر همین قرآنِ موجود تفسیر نگاشته اند؟ و آیا قائل به تحریف قرآنند؟ و فقهاى شیعه که در ابواب گوناگون فقهى خود به قرآن استناد مى کنند، آیا فتواى آنها برخلاف این قرآن است؟ و آیا قائل به تحریف قرآنند؟ و متکلمان شیعه که در اثبات عقائد حقه شیعه همواره به آیات همین قرآن تمسک کرده اند، همگى اعتراف به عدم تحریف قرآن دارند. این حقیقت را برخى از محققان اهل سنت دریافته و دامن مذهب شیعه را از اتهام اعتقاد به تحریف منزه دانسته اند. چنان که شیخ رحمت الله هندى مؤلف کتاب ارزشمند و معروف «اظهارالحق» گفته است: «قرآن کریم از نظر اکثر علماى شیعه امامیه از هرگونه تغییر و تبدیل محفوظ مانده است و قول کسانى را که قایل به تحریفِ به کاهش در قرآن مى باشند، مردود مى دانند». الفصول المهمة، ص 175. بنابراین گروهى از علماى وهابى که بر نسبت دادن اعتقاد به تحریف قرآن به شیعه اصرار ورزیده و دیدگان خود را بر آن همه اقوال صریح در نفى تحریف قرآن فرومى بندند، از جاده ى انصاف خارج شده و راه عناد و لجاج را مى پیمایند. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه