(شیخ کامل فاضل احمد بن محمد بن یعقوب مسکویه)، که استاد در علم اخلاق بوده، مفصلا\× کیست؟

بو علی الخازن احمد ابن محمد بن یعقوب مسکویه رازی معروف به ابن مسکویه (۳۱۲ تا ۴۲۰ هجری شمسی) ، مورخ، فیلسوف، پزشک و حکیم ایرانی قرن 4 و 5 هجری قمری، اصلیت او از مشکویه از توابع شهر ری بود که عنوان پارسی است و معرب آن همان مسکویه است. از دوران رشد و نوجوانی او، اطلاعی در دست نیست، اینقدر معلوم است که او، دو دهه اولیه عمرش را در ری گذراند و بعد به بویهیان بغداد پیوست و حدود 12 سال مصاحب و ندیم مخصوص ابومحمد مهلبی)وزیر معزالدوله) بود. سپس 7 سال نیز در خدمت و کتابدار ابوالفضل ابن عمید وزیر رکن الدوله، در ری بود. وی مدتی به اتفاق ابوریحان بیرونی، ابن سینا، ابوالخیر، ابوسهل مسیحی و ابونصر عراقی در دربار سامانیان در بخارا می‌زیسته‌است و پس از آن در شیراز، در دربار پادشاهان دیالمه، ندیم و خازن کتابخانه و بیت المال عضدالدوله دیلمی شد و تا بعد از مرگ او در همین شغل و سپس در درباره صمصام الدوله دیلمی، تقرب پیدا کرد و همچنان در خدمت بزرگان دیگری در شهر ری گشت. ابوعلی مسکویه، بعدها در اصفهان اقامت کرد و در همانجا از دنیا رفت. وفات او بنابر مشهور، سال 421 هـ ق و طول عمرش را حدود یک قرن گفته اند. وی در لغت و منطق، ادبیات و فنون شعر و ریاضیات و اقسام فلسفه و حکمت نظری و در طب عملی و علمی، از تبحر و مهارت فوق العاده ای برخوردار بود.از ابوحیان توحیدی نقل شده که «ابن مسکویه» مدتی نزد ابوالخیر شاگردی کرده‌است. بعضی می‌گویند نزد ابوالحسن عامری نیز تحصیل کرده‌است، ولی این نقل با آنچه از «معجم الادباء» نقل شده که در مدت پنج‌ سال اقامت ابوالحسن عامری در ری به نزد «عامری» نرفت و گوئی میان آنها سدی بود، منافی‌ است.داستان حضور ابن سینا به مجلس «ابن مسکویه» و افکندن گردوئی پیش او که مساحت این گردو را تعیین کن و گذاشتن «ابن مسکویه» کتاب اخلاقی «طهارة الاعراق» خود را نزد ابن سیناً و گفتن اینکه تو به اصلاح اخلاقت از من به تعیین مساحت این گردو محتاج‌ تری، معروف است. از معروفترین کتاب‌های او، «تجارب الامم در تاریخ»، «الفوز الاصغر»و «طهاره الاعراق» در اخلاق است. در رابطه با مذهب وی نقل شده است که برخی وی را شیعه یا متمایل بدان دانسته اند و پدرش پیش از اسلام، زرتشتی بوده است.وی صدها سال پیش از ارائه نظریه تکامل تدریجی توسط داروین ، دیدگاهی را پیرامون تکامل ارائه کرد که شباهت فراوانی به نظریه تکامل دارد تا جائیکه گوید:«ماده غیرآلی به پست‌ترین نوع حیات نباتی مثل علف تبدیل شد که خودروست. سپس حیات نباتی پست به حد اعلی زندگی نباتی بدل گردید (درخت)....درخت تکامل یافته، سازمان عالی کاملی شد که در آن برخی از خواص حیوانی چون تمایز میان جنس نر و ماده ظاهر گردید. در مرحله انتقالی... مرجان را می‌بینیم...در آستانه حیوانیت تنها وجه تمایز میان کرمها و نباتات، حرکت ارادی است. ابتدا حس بساوایی پرورش یافت که در طی جریان تطور (تکامل) به صورت حواس گوناگون درآمد. ». .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه