تفاوت علم اخلاق با فلسفه اخلاق

الف ) علم اخلاقعالمان اسلامی و غربی تعریف هایی برای علم اخلاق ارایه کرده اند که به بعضی از آنها اشاره می کنیم.الف. برخی علم اخلاق را علم چگونگی اکتساب اخلاق نیکو دانسته اند که براساس آن، افعال و احوال شخص نیکو می شود.[ر . ک: طوسی، خواجه نصیرالدین، اخلاق ناصری، ص 14، کتابفروشی اسلامیه، بی تا، تهران.]ب. برخی نیز آن را علم چگونه زیستن خوانده اند.[مطهری، مرتضی، آشنایی با علوم اسلامی، ج 2، ص 190، صدرا، تهران، چاپ ششم، 1368.]ج. برخی بر اساس همان معنای لغوی اخلاق به تعریف علم اخلاق پرداخته‌اند. به عنوان مثال علم اخلاق به علم آگاهی و اطلاع از عادات و آداب و سجایای بشری[ژانه، پیر، اخلاق، ص53، ترجمه بدرالدین کتابی، اصفهان، انتشارات آموزش و پرورش، 1373.] تعریف شده است.د. همچنین مرحوم نراقی در جامع السعادات می گوید: علم اخلاق دانش صفات (ملکات) مهلکه و منجیه و چگونگی موصوف شدن و متخلق گردیدن به صفات نجات‌بخش و رهائی از صفات هلاک‌کننده است.[نراقی، محمد مهدی، جامع السعادات، ج1، ص 34، نجف، مطبعه الزهراء، 1368ق.]همچنین استاد مطهری عقیده دارد علاوه بر صفات و اعمال انسانی، علم اخلاق شامل اینکه «نحوه وجود انسان از لحاظ ارزشی چگونه باید باشد» نیز می شود: « معمولا می گویند اخلاق، دستور چگونه زیستن را در دو ناحیه به ما می دهد: یکی در ناحیه چگونه رفتار کردن و دیگری در ناحیه چگونه بودن. در حقیقت چگونه زیستن دو شعبه دارد: شعبه چگونه رفتار کردن و شعبه چگونه بودن .چگونه رفتار کردن مربوط می شود به اعمال انسان که البته شامل گفتار هم می شود که چگونه باید باشد. و چگونه بودن مربوط می شود به خویها و ملکات انسان که چگونه و به چه کیفیت باشد. در این بیان چنین فرض شده که به هر حال انسان یک چیستی و یک ماهیت دارد ماوراء رفتارها و ماوراء خویها و ملکاتش، اخلاق سروکار با ماهیت انسان ندارد. ب ) فلسفه اخلاقفلسفه اخلاق، رشته ای علمی، فلسفی و نوپاست که تعاریف مختلف و گوناگونی برای آن ارائه شده است. برخی آن را چنین تعریف کرده اند: فلسفه اخلاق، علمی است که به تبیین اصول، مبانی و مبادی علم اخلاق می پردازد و مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق و گزاره های اخلاقی را مورد پردازش قرار می دهد.در فلسفه اخلاق، چیستی و چرائی مفاهیم و گزاره‌های اخلاقی بررسی می گردد علمی است که به مبادی تصوری و تصدیقی و معیارهای کلی خوب و بد در اخلاق می‌پردازد پرسش‌های نظیر این پرسشها مطرح است که: اساسا اخلاق چیست؟ کار اخلاقى چیست؟ معیار فعل اخلاقى کدام است؟ ریشه ارزش اخلاقى چیست؟ مفاهیم اخلاقى چه نوع مفاهیمى است؟ مبادى فعل اخلاقى کدام است؟ آیا فعل اخلاقى غایتمند است؟ اخلاق مطلق است یا نسبى؟ رابطه اخلاق و اعتقاد چیست؟ رابطه اخلاق و دین چگونه است؟ مى توان گفت فلسفة اخلاق بررسى عقلانى در باب مفاهیم، معیارها و رفتار اخلاقى است. در این دانش مبانی و مبادی علم اخلاق به صورت عقلانی بررسی می‌شود. ج ) تفاوت علم اخلاق علم چگونگی تحصیل و به دست آوردن اخلاق نیکو است ، اما در فلسفه اخلاق مبانی و مبادی علم اخلاق به صورت عقلانی بررسی می‌شود. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه