جهاد برای خاموش کردن آتش فتنه، جهاد ابتدائی است؟ یا دفاعی؟

در آیة 193 سورة بقره می خوانیم:«وَ قاتِلُوهُمْ حَتّی لا تَکُؤنَ فِتْنَه وَ یَکُونَ الدّینُ لِلّهِ فَاِنِ انْتَهَوا فَلا عُدْوانَ اِلّا عَلَی الظّالِمینَ؛ با آنها(دشمنان) پیکار کنید تا آتش فتنه خاموش شود و اگر آنها خودداری کردند و دست از فتنه جویی برداشتند مزاحم آنها نشوید، چرا که تعدّی جز بر ستمکاران روا نیست».گرچه در بعضی از احادیث و کلمات جمعی از مفسّران، «فتنه»، به معنی شرک و بت پرستی تفسیر شده است، ولی قرائن موجود در آیه و آیات قبل و بعد از آن، به خوبی نشان می دهد که هر گونه شرک و بت پرستی منظور نیست، بلکه منظور اعمالی همچون اعمال مشرکان مکّه است که پیوسته مسلمانان را برای تغییر آیینشان در فشار می گذاشتند. در تفسیر المنار می خوانیم که در معنی آیه چنین می گوید: «حَتّی لا تَکُوَن لَهُمْ قُوَّه یَفْتِنُونَکُمْ بِها وَ یُؤذُونَکُمْ لاَجْلِ الدّینِ وَ یَمْنَعُونَکُمْ مِنْ اِظْهارِهِ اَوِ الدَّعْوَةِ اِلَیْهِ؛ (اطنار 2/211)پیکار با آنها را ادامه دهید تا قدرت بر شکنجه کردن و آزار دادن شما برای تغییر دین و جلوگیری از اظهار اسلام و دعوت به سوی آن نداشته باشند».به یقین، یک چنین فتنه و سلب آزادی و شکنجه و فشار، برای تغییر عقیده و آیین خدا از کشتار هم بدتر است، بنابراین جملة وَ یَکُونَ الَّذینُ کُلُّه لِلّه اشاره به این خواهد بود که رفع فتنه در این است که هر کس آزادانه بتواند خدا را پرستش کند و از هیچ چیز و هیچ کس نترسد، نه اینکه مشرکان بت پرست، آزاد باشند تا خانة کعبه را تبدیل به بتکده کنند و مسلمانان پاک دل توان گفتن «الله اکبر» و «لا اله الا الله » به طور آشکار نداشته باشند.به هر حال آیات190 و 191 و 193 این سوره که همه با هم مرتبط است به خوبی نشان می دهد که خاموش کردن آتش فتنه به عنوان یک هدف برای جهاد اسلامی در واقع جنبة دفاعی دارد و مؤمنان را در مقابل تهاجم فرهنگی و اجتماعی و نظامی دشمنان اسلام حفظ می کند. پیام قرآن ج 10، حضرت آیت الله مکارم شیرازی و سایر همکاران به نقل از سایت تبیان .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه