آیا شهربانو زن امام حسین (ع) بوده، قبر او کجاست؟

در میان مورخین، یعقوبی جمله ای دارد به این مضمون که گفته است: مادر علی بن الحسین(ع) «حرار» دختر یزدجرد بود و حسین(ع) نام او را غزاله نهاد. سعید نفیسی در تاریخ اجتماعی ایران آن را افسانه می داند. اینکه گفته می شود پیوند زناشویی امام حسین(ع) با دختر یزدگرد مشکوک است از نظر تاریخ است، ولی در پاره ای از احادیث این مطلب تأیید شده است. از آن جمله روایت کافی (اصول کافی، کتاب الحجّه، باب مولد علی بن الحسین(ع)، روایت اول) است که می گوید: دختران یزدگرد را در زمان عمر به مدینه آوردند و دختران مدینه به تماشا آمدند. عمر به توصیة امیرالمؤمنین(ع) او را آزاد گذاشت که هرکه را می خواهد انتخاب کند و او حسین بن علی(ع) را انتخاب کرد. ولی گذشته از عدم انطباق مضمون این روایت با تاریخ، در سند این روایت دو نفر قرار دارند که این روایت را غیرقابل اعتماد می کند: یکی ابراهیم بن اسحاق احمری نهاوندی است که علمای رجال او را از نظر دینی متهم می دانند و روایات او را غیرقابل اعتماد می شمارند، و دیگر عمرو بن شمر است که او نیز کذّاب و جعّال خوانده شده است. مجموعه آثار شهید مطهری ج14 ـ خدمات متقابل اسلام و ایران صفحه122،شهید مطهری .در بحار الانوار ج 46 ص 8 ح 19 آورده است :عبد الله بن عامر بن کریز وقتی که خراسان را فتح کرد دو دختر از دختران یزد گرد را به مدینه فرستاد و به عثمان تحویل داد و عثمان بن عفان هم این دو را به امام حسن و امام حسین علیهما السلام بخشید.از آنکه امام حسین گرفته بود امام سجاد به دنیا آمد و در هنگام زایمان از دنیا رفت.بر اساس این حدیث مادر امام سجاد یکی از دختران یزدگرد است ولی در این روایت نام اورا ذکر نکرده است .این روایت مشکلی ندارد و می توان به آن معتقد شد.اما در خصوص مدفن ایشان:بر اساس گزارش‌های متعدد از معتبر ترین منابع کهن تاریخی «شهربانو» در همان روزهای آغازین میلاد امام سجاد علیه السلام چشم از دنیا فروبسته است و تاریخ رحلت وی، با فاصله ای کوتاه، با تاریخ ولادت آن حضرت مقارن می باشد. بر اساس گزارش‌های موجود در منابع کهن تاریخی شهربانو بعد از چند روز از تولد یگانه فرزندش و در همان دوره نفاس به علت بیماری، رحلت کرد و پیکر مطهرش در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.[1] تاریخ درگذشت این بانو مدتها قبل از واقعه عاشورا و در حدود سال‌های 35 تا 49 قمری یعنی حداقل 12 و حداکثر26 سال پیش از واقعه عاشورا بوده است.[2]در برخی از کتاب ها، متاسفانه تحریفاتی در مورد زندگی، محل دفن و ... دیده می شود که فاقد ارزش علمی است; از جمله: الف) حضور شهربانو در کربلا; ب) غرق شدن و خودکشی شهربانو در رودخانه فرات; ج) سوار شدن وی بر ذوالجناح یا اسبی دیگر و آمدنش به ایران و سرانجام غائب و پنهان گشتن او در کوه (کوه بی بی شهربانو شهر ری) . قصه پردازان به انگیزه های مختلف، این حکایات بی اساس را در میان برخی کتاب ها و در بین عوام، چنان با آب و تاب وارد ساخته اند که جایگزین وقایع تاریخی شده است . از این رو پژوهشگران ذیل، هر یک به نوبه خود، به تجزیه و تحلیل و نقد این قبیل تحریفات پرداخته اند. این افراد عبارتند از شهید مطهری، ذبیح الله محلاتی و دکتر سید جعفر شهیدی . [3] در صورت تمایل با مراجعه به کتاب‌های این نویسندگان می توانید بیشتر با این مسائل آشنا شوید [1] . زندگانی حضرت امام حسین سید الشهداء (ثارالله)، عمادزاده، ص 127; امام سجاد; جمال نیایشگران، احمدترابی، ص 17، آستان قدس رضوی، اول، 1373 ش .[2] . ر . ک: زندگانی علی بن الحسین (ع) ص 29 - 37 . [3] . حماسه حسینی، ج 2، ص 182، بیست و نهم، 1379 ش; ثار الله، ص 125 - 128; ریاحین الشریعه، ج 3، ص 12; زندگانی علی بن الحسین (ع)، ص 11; پرسش ها و پاسخ ها، ص 73، 79 و 80 . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه