آيا در معارف ما به دعا درماني و اثرات روحي، رواني آن اشاره شده است. اگر اشاره شده، لطفا توضيح دهيد دعا درماني چه نقشي در زندگي ما دارد؟

تعريف دعا و اهميت آن از نگاه قرآن و رواياتبراي واژة «دعا» در لغت معاني گوناگوني ذكر كرده اند كه از جملة آنها، معاني زير است: رغبت و توجه، نام بردن و ندا كردن، فرا خواندن، پرستش، درخواست و .....[1]اما «دعا» در اصطلاح شرع عبارت است از «حاجت خواستن و استمداد جستن از خداي متعال و رغبت يافتن در آنچه كه از خير و سعادت نزد اوست.»[2] به سخن ديگر؛ دعا ارتباط روحي و معنوي، رو آوردن به آفريدگار عالم و اظهار عجز و عبوديت و درخواست نياز از پيشگاه بي نياز است.يكي از بزرگترين امتيازات مكتب اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ بر ساير مكاتب و مذاهب، همين جايگاه ويژه دعا در زندگي شيعيان است. در قرآن مجيد و نيز در رواياتي كه از پيشگاه راستين اسلام در اين باره رسيده، توجه خاصي به موضوع دعا شده است، قرآن مجيد با صراحت انسان را به دعا دعوت كرده و وعدة اجابت داده است.[3] در سنت نبوي وروايات اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ نيز دعا و نيايش بسيار مورد تأكيد و سفارش واقع شده و روايات فراواني در كتاب هاي مختلف دربارة دعا و امور مربوط به آن، وجود دارد و اين به دليل اهميتي است كه بزرگان اسلام براي دعا قائل بوده اند و نه تنها خود همواره با آن ارتباط و پيوند محكم داشته اند، بلكه دوستان، ارادتمندان و پيروان خويش را نيز به دعا توصيه و سفارش كرده اند.پيشينة درماني :مقصود از دعا درماني، در اين نوشتار استشفاء و درمان به وسيلة قرآن، دعا، نذر، توسّل، تربت امام حسين ـ عليه السّلام ـ و ..... مي باشد گر چه هدف اصلي از دعا ،عبوديت و ياد خداوند است.اگر تاريخ حيات افراد بشر مورد بررسي قرار گيرد، معلوم مي شود كمتر كسي بوده كه با دعا و نيايش با پروردگار جهان، پيوند و ارتباط نداشته باشد. انسان ها در اثر تعليم و آموزش پيامبران الهي ـ عليهم السّلام ـ از آغاز خلقت با دعا و نيايش و تأثير آن بر جسم و روان، آشنا بوده و از دعا براي تسكين آلام و درمان بيماري هاي جسمي و روحي خويش بهره ها برده اند. ما در اينجا از ميان نمونه هاي بسيار، تنها به چند نمونه اشاره مي كنيم:1. بر اساس نظر علما و مفسران بزرگ، حضرت ايّوب ـ عليه السّلام ـ سالها دچار رنج و بيماري گرديد و پس از سالها گرفتاري، از خداوند درخواست شفا نمود و خداي متعال دعاي او را مستجاب كرد و او را شفا داد.[4] يكي ديگر از پيامبران الهي كه با دعا در امر درمان اقدام نمود و به هدفش رسيد حضرت زكرياست. او كه همسرش عقيم و نازا بود،‌ از خداوند درخواست كرد مشكل نازايي همسرش را برطرف كرده و به او فرزندي عنايت نمايد و خداوند دعاي او را مستجاب كرد.[5]امامان معصوم شيعه ـ عليهم السّلام ـ نيز در مواردي ضمن همدردي با بيماران، به خواندن دعا جهت درمان توصيه و سفارش كرده اند كه دعاهاي موجود در اين باره شاهد و گواه اين مطلب مي باشد.آري دعا و امور معنوي در شفاي بيماريها، تأثير شگرف و مهمي دارد، باور كردن تأثيرات خارق العادة دعا و نقش مهم نيايش با پروردگار در رفع مشكلات روحي و جسمي ـ كه براي بعضي از غير مذهبي ها باور نكردني و محال است ـ براي كسي كه پيوندي محكم با خداوند بزرگ دارد و با دعا و امور معنوي مأنوس، و در مسير آن گام بر مي دارد، در رديف بديّهيات و امور بسيار روشن است. بسياري از مردم اثرات شگفت انگيز دعاي خود، ادعية علما، بزرگان و مردان وارسته را در شفاي بيماري هاي غير قابل درمان، هم با چشم خود ديده اند و هم از دوستان و عالمان مورد اعتماد شنيده اند.[6]جايگاه دعا درماني:يادآوري اين نكته ضروري است كه هيچ گاه در اسلام دعا به جاي عوامل طبيعي و علل و اسباب به حساب نيامده است، بلكه همراه و در كنار آنها قرار گرفته است. پيامبران الهي و پيشوايان اسلام ـ عليهم السّلام ـ خود بر اساس سنت الهي، در هنگام بيماري، در بيشتر موارد به پزشك مراجعه مي كردند.اگر در اسلام براي دعا دستور اكيد داده شده، معنايش اين نيست كه مثلاً شخص فقير، كار و زندگي را كنار بگذارد و برود در گوشة مسجد و براي مخارج روزانة خود فقط دعا كند يا اگر كسي بيمار شد بدون مراجعه به پزشك و خوردن دارو،‌ گمان كند كه فقط دعا، درد و بيماري او را علاج مي كند. اين گونه اشتباهات سبب شده كه يك سلسله ايرادهاي بي جا به مباني و دستورات اسلام بنمايند.مراجعه به پزشك در پاره اي از موارد و كار و فعاليت براي تهيه مخارج زندگي، جزو برنامه هاي قطعي و ضروري اسلام است. بلكه اگر كسي از كار كردن كوتاهي كند و يا آنكه در مورد امراض خطرناك از مراجعه به پزشك خود داري كند، در نظر اسلام گنهكار مي باشد.[7]انسان مؤمن، مؤثّر حقيقي را خدا مي داند، هر گاه احساس نياز مي كند براي رفع نياز خود به خدا توجه مي كند، ضمن اينكه از اسباب مادّي كه در اين زمينه قرار داده در حدّ خود استفاده مي كند؛ چون خداوند چنين خواسته و مقدّر فرموده است، ولي اين اسباب را مستقلّ در تأثير نمي داند لذا اگر اسباب مادّي نيز فراهم نباشد، مأيوس نمي گردد.[8]آثار رواني و تربيتي دعا:شكي نيست كه اگر دعا با شرايط و آداب آن انجام بگيرد، مؤثر و نتيجه بخش است. اكنون به واسطة بررسي هايي كه به عمل آمده، ثابت شده كه ارتباط با خدا، توجه به او و ياري جستن از او، در همة ابعاد زندگي اثر مي گذارد و در اين دنياي آشفته، بهترين وسيله نيايش توجه به خدا براي پرورش عواطف انساني و رفع نگراني ها و دلهره ها ونزديك شدن انسان ها به يكديگر و سرانجام، خوشبختي، است.دكتر الكسيس كارل مي گويد:«.... نيايش گاهي آثار شگفت آوري دارد. بيماراني بودند كه تقريباً ناگهاني از بيماريهايي هم چون خوره، سرطان، عفونت كليه، زخم هاي مزمن، سل ، بيماري هاي ريوي و استخواني شفا يافته اند.»[9] افراد و گروههاي مختلفي از محققين در سراسر جهان دربارة تأثير مذهب و محيط هاي مذهبي و آداب و رسوم ديني در بهبود رواني افراد و بهداشت رواني جامعه و مقاوم كردن افراد در برابر حوادث و وقايع دردناك و ايجاد آرامش به نتايج قابل توجّهي دست يافته اند.[10] به رغم اختلافات روش ها، محيط ها و موضوعات مورد بررسي، تقريباً تمامي اين تحقيقات بر اين موضوع اتفاق نظر دارند كه در محيط هاي مذهبي و جوامعي كه ايمان مذهبي آنها بيشتر است، به طور كلّي از سلامت رواني بيشتري نسبت به ديگران برخوردار هستند.دعا و نيايش اگر با حضور قلب و توجه كامل، با گريه و تضرّع همراه باشد، آثار بسيار مطلوبي دارد. پس از گريه به انسان يك حالت روحاني و انبساط خاطر خاصي دست مي دهد و عقده ها گشوده مي شود. پس از گريستن، اعصاب راحت مي گردد، اندوه ماتم برطرف مي شود و حالت رقّت قلب و صفاي باطن به وجود مي آيد و ياد پروردگار، انديشه و دل را فرا مي گيرد. بر اثر راز و نياز در پيشگاه پروردگار، آلام و نگراني ها تسكين مي يابد و بر طرف مي شود و حوائج انسان روا مي گردد و اين كمك بزرگي به رفع ناهنجاري هاي دروني مي كند. دعا و توجه به پروردگار، براي انسان يك امر ضروري و از مقتضيات اصلي روان و فطرت اوست.[11]معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1. دعا درماني،‌ مالك محمودي.2. درماني معنوي، محمد علي علاقه مند.3. داروهاي معنوي.4. فصل پنجم و فصل آخر كتاب آئين زندگي نوشته ويل كارنگي. .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه