علت اينکه اهل تسنن از امام محمد باقر ـ عليه السلام ـ کمتر روايت نقل مي کنند؟ چيست؟

ائمه اطهار ـ عليهم السلام ـ علم شان را از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به ارث برده اند و لذا علم شان الهي و لدنی بود؛ براي همين همواره راهگشا و هدايت گر بودند و امام باقر ـ عليه السلام ـ نيز از اين امر مستثني نبود ولي اهل سنت در مباني خود با اهل بيت اختلاف نظر داشتند لذا سعي کردند رواياتي را که با فتواهاي غير مستدل آن ها در تعارض است از امام نقل نکنند و همين امر باعث شد روايات ائمه اطهار ـ عليهم السلام ـ نسبت به بقيه افراد در کتاب هاي اهل سنت خيلي کم باشد. دليل ديگر جو خفقان عصر ائمه اطهار بود که برخي جرأت نقل روايات بيشتر از ائمه هدي ـ عليهم السلام ـ را نداشتند و بر همين اساس است که با اين که محدثان اهل سنت از امام باقر و ساير ائمه اهل بيت ـ عليهم السلام ـ کمتر حديث نقل نموده اند؛ ولي کمتر کسي از اين جهت بر آن ها نقص گرفته اند؛ زيرا آن ها متوجه شرايط سخت و خفقاني که اهل بيت ـ عليهم السلام ـ در آن قرار داشتند بودند، و نقل حديث از آن ها جرئت زيادي مي خواست و خطرات عظيمي را به دنبال داشت. در عين حال در مجامع حديثي اهل سنت در حد قابل توجهي از اهل بيت ـ عليهم السلام ـ حديث نقل شده است. و عده زيادي از دانشمندان اهل سنت خطر را به جان خريدند و به گونه اي جايگاه اهل بيت را در جامعه معرفي نمودند، اين گونه افراد بايد مورد تقدير قرار گيرند، و به جامعه شيعه بايد معرفي شوند، و از آن ها با تکريم و احترام ياد شود؛ زيرا بسياري از آنان خود صاحب مذهب و طريقه و کرسي فتوا بودند و برخي ديگر نيز از مذهب اهل بيت ـ عليهم السلام ـ پيروي نمي کردند ولي در عين حال حقايق را پنهان نکردند و در کتاب هاي خود نوشتند. بسياري از کتب مربوطه کساني را که امام باقر ـ عليه السلام ـ از آنها حديث نقل کرده و کساني را که از ايشان حديث نقل کرده اند، نام برده اند: 1. کساني که امام باقر ـ عليه السلام ـ از آن ها نقل حديث کرده است و در کتب اهل سنت آمده عبارتند از: امام حسن ـ عليه السلام ـ، امام حسين ـ عليه السلام ـ، ام المؤمنين عائشة، ام المؤمنين ام سلمه، ابن عباس، ابن عمر، ابو سعيد خدري، جابر، سمرة بن جندب، عبدالله بن جعفر، علي بن الحسين، سعيد بن مسيب و... . ذهبي در تذکرة الحفاظ نيز همين افراد را نام مي برد که امام باقر ـ عليه السلام ـ از آنها حديث نقل کرده است با اين تفاوت که گفته است از ام المؤمنين عائشه و ام المؤمنين ام سلمه و ابن عباس به طور مرسل نقل حديث کرده است؛ و امام باقر ـ عليه السلام ـ از اين ها حتما با واسطه شنيده است، و در هنگام نقل، نام واسطه ها را حذف کرده است. 2. کساني که از امام باقر ـ عليه السلام ـ حديث نقل نموده اند و در کتاب هاي اهل سنت آمده عبارتند از: امام جعفر صادق ـ عليه السلام ـ ؛ عمرو بن دينار؛ اعمش؛ اوزاعي؛ ابن جريج؛ قره بن خالد و... . ياد آور مي شويم که امام باقر ـ عليه السلام ـ نفوذ زيادي در بين مردم به خصوص در بين مردم عراق داشته است که به چند نمونه از ديدگاه علماي اهل سنت اشاره مي شود: 1. ذهبي از علماي اهل سنت جرياني را نقل مي کند که در آن کسي امام را به هشام بن عبدالملک در مسجد الحرام نشان مي دهد و هشام مي گويد او همان کسي است که اهل عراق را مفتون و شيفته خود ساخته است؟ اين عبارت، حاکي از جايگاه عظيم امام در بين مردم عراق آن روز است. وي از عبدالله بن عطاء نقل مي کند که گفته است؛ علماء را در نزد هيچ کس کوچک نديدم جز امام باقر ـ عليه السلام ـ او داراي کلمات نافعي در موعظه و حکمت است يکي از آن کلمات اين است؛ اهل تقوي در اين دنيا، هزينه شان کم و همکاري شان زياد ـ قليل المؤنه و کثير المعونه ـ است. ذهبي گفته است: ابوجعفر، امام، مجتهد، تالي تلو قرآن و عظيم الشأن بود گرچه در علوم قرآن به درجه ابن کثير نمي رسيد! و در فقه به درجه أبي الزناد و ربيعه و در حفظ و شناخت سنن به درجه قتادة و ابن شهاب نمي رسيد! کسي را بر او ترجيح نمي دهيم و به جز او به ديگري ميل نداريم و او را به خاطر خدا دوست مي داريم چون در او همه صفات کمال جمع شده است. اين جمله ذهبي ـ تالي تلو قرآن ـ معنايش در فارسي اين مي شود که پا جاي پاي قرآن مي گذارد و شايد اشاره به حديث ثقلين باشد که رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ اهل بيت ـ عليهم السلام ـ خود را تالي تلو قرآن قرار داد. و شايد منظور ذهبي مرجعيت علمي امام باقر ـ عليه السلام ـ باشد و همان گونه که قرآن مرجع احکام و معارف است،به نظر او امام باقر ـ عليه السلام ـ پس از قرآن از اين مرجعيت برخوردار است. 2. ابن خلکان ـ مؤلف کتاب وفيات الاعيان ـ مي نويسد، محمد باقر ـ عليه السلام ـ أبو جعفر محمد بن زين العابدين علي بن الحسين بن علي بن أبي طالب (رضي الله عنهم أجمعين) که به باقر ـ عليه السلام ـ ملقب است؛ در اعتقاد اماميه يکي از دوازده امام معصوم ـ عليهم السلام ـ است. او پدر جعفر صادق، عالم و آقاي بزرگي است. به او باقر گفته مي شود چون شکافنده علم است و آن را توسعه مي دهد. 2. ابو نعيم اصفهاني در وصف امام باقر ـ عليه السلام ـ گفته است: محمد بن علي باقر ـ عليه السلام ـ، ذاکر، خاشع، صابر، أبو جعفر محمد بن علي الباقر ـ عليه السلام ـ از سلاله نبوت بوده و کسي است که در خود ويژگي هاي دين و صفات پدران خودش را جمع کرده است و در مسائل گوناگوني چون حوادث، خطرات، اشک ريختن، و نهي از خود پسندي و دشمني، حقايقي را بيان فرموده است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه