قبل از ورود به اصل پاسخ، ذکر مقدمه ای کوتاه خالی لطف نخواهد بود.مقدمه:اگر ما به قرآن و تاریخ اسلام مراجعه کنیم، ضرورت انجام گفت‌وگو بیشتر نمایان می‌شود. برای مثال اسلام و تمدن عظیم آن هیچ‌گاه با انزواطلبی و گوشه‌گیری نمی‌توانست پیام خود را به دیگران برساند.

قبل از ورود به اصل پاسخ، ذکر مقدمه ای کوتاه خالی لطف نخواهد بود.مقدمه:اگر ما به قرآن و تاریخ اسلام مراجعه کنیم، ضرورت انجام گفت‌وگو بیشتر نمایان می‌شود. برای مثال اسلام و تمدن عظیم آن هیچ‌گاه با انزواطلبی و گوشه‌گیری نمی‌توانست پیام خود را به دیگران برساند. امروزه با پیشرفت وسایل ارتباط جمعی و نزدیک‌شدن کشورها به یکدیگر، اگر تمدنی گوشه‌گیری کند به معنای گوشه‌گیری سایر تمدنها نیست بلکه به معنای پذیرش بی‌قیدوشرط دیگر تمدنها خواهد بود.از طرفی شرایط خاصی که به واسطه رشد فزاینده علم و تکنولوژی در دهه‌های پایانی هزاره دوم در عالم پدید آمده، ارتباط میان ملتها، اقوام، فرهنگها و تمدنها را چنان افزایش داده است که هرگونه مخالفت با امکان گفت‌وگو را به نوعی موضع‌گیری غیرمنطقی مبدل می‌سازد. به‌هرحال وضعیت کنونی جهان، برقراری گفت‌وگو را اجتناب‌ناپذیر ساخته است و ورود به گفت‌وگو می‌تواند از بروز بسیاری از مسائل ناخوشایند بشری جلوگیری کند؛ البته به شرطی که رویکردی بی‌طرفانه و غیرجانبدارانه اتخاذ شود. تعریف گفتگو:گفت‌وگو را می‌توان معادل(conversation)گرفت؛ به معنای مفاهمه از طریق مکالمه رو در رو یعنی فرد با فرد، جامعه با جامعه به بحث بنشینند. مکالمه معمولا در سطح نازل و معمولی انجام می‌شود و ترکیب آن با تمدن که بار معنایی وسیع و سطح بالایی دارد، مفهوم ترکیبی مکالمه تمدنها را به‌دست می‌دهد که ما را به مقصودمان نمی‌رساند. اگر گفت‌وگو را معادل discourse بگیریم، به معنی سخنرانی و گفت‌وگوی علمی، نسبت به مکالمه شکل علمی‌تر و عالی‌تری دارد و چنانچه با واژه تمدن همراه شود، نشان از بالایی و والایی سطح گفت‌وگو دارد و به این معناست که فرهیختگان و دانشمندان ملتها و تمدنها با هم به گفت‌وگو بنشینند.گفت‌وگو چنانچه معادل دیالوگ (dialogue) گرفته شود، بار نسبتا قوی‌تری از مکالمه دارد، ولی شاید به سطح( (Discourse نرسد. در بسیاری از ترجمه‌های فارسی نیز بحث دیالوگ برای این منظور مطرح است. گفت‌وگو را می‌توان به معنای ارتباط (communication)هم در نظر گرفت که در این صورت ارتباط تمدنها مطرح می‌شود. ارتباط تمدن به معنای ارتباط طبیعی است که در طی سالها و قرنها به‌ صورت جریان دائمی انجام می‌شود. اگرچه این مفهوم به‌واقع درست است و ارتباط تمدنها واقعیتی انکارناپذیر است، اما به‌نظر می‌رسد واژه ارتباط با توجه به طرح گفت‌وگوی تمدنها به‌عنوان پدیده‌ای نو در جامعه برای مقصود ما کفایت نکند، اگرچه حاصل و نتیجه آن همان ارتباط بین تمدنها خواهد بود.تعریف تمدن:واژه تمدن از مدنیت و شهرنشینی گرفته شده است و به این معناست که حاصل و عصاره مظاهر فرهنگی یک قوم، قبیله و ملت است که نماد آن در قانونمندی آن جامعه متجلی است و با مظاهر فرهنگی جامعه دیگر مرتبط می‌شود و دادوستد می‌کند، تاثیر می‌گذارد و تاثیر می‌پذیرد. موضوع گفتگوی تمدن ها که از سوی آقای خاتمی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد مطرح گردید ومورد استقبال کشورهای جهان نیز قرار گرفت در واقع نظریه ای در مقابل نظریه برخورد تمدن ها بود که توسط ساموئل هانتیتگتون در سال 1993م طرح گردید که بر اساس دریگری میان تمدن ها با یکدیگر پی ریزی شده بود که ما در اینجا برای تبیین هر چه بهتر تفاوت های میان این دو نظریه اجمالا به چند شاخصه از هر کدام اشاره می کنیم. مقایسه دو نظریه گفتگو و برخورد تمدن ها:برخورد تمدن ها:1: مبتنی بر تبعیض و نابرابری2: تاکید بر خطوط تمایز برای شروع درگیری3: تنوع، علت و زمینه ایجاد تصادم4: در پی دشمنی، سلطه و وابستگی5: به‌دنبال ترسیم تصویرهای مغشوش و معیوب6: متضمن خشونت و تهدید7: مخفی‌کاری برای مانع‌تراشی و تخریب8: همیشه یک طرف برنده یا بازنده و یا هیچ9: تهی‌شدن از ماهیت تمدنی و اخلاقی استراتژی کلان جنگ تام و بی‌پایانگفتگوی تمدن ها:1:توجه به زمینه‌های مشترک برای شروع گفت‌وگو2:تنوع فرهنگها زمینه‌ساز همکاری3:در جستجوی دوستی و همبستگی4:به دنبال ایجاد تفاهم مشترک و آگاهی اصیل5: مستلزم تحمل و مشاوره6: شفافیت برای همکاری و سازندگی7: مفید برای همه طرفهای گفت‌وگو8:مستلزم عقل و نقد و اخلاق9: صاحب‌نظران و اهل اندیشه در تبادل کلام مطالب تا به اینجا:« مروری بر مبانی نظری گفت‌وگوی تمدن‌ها. حسین خزائی. ماهنامه زمانه ،‌شماره 49. به نقل از سایت درگاه پاسخگویی به مسائل دینی» اهداف گفتگوی تمدن ها:بدون شک برای این امر مهم اهدافی نیز تعریف شده است که ما در این مجال کوتاه به پاره ای از این اهداف اشاره می کنیم:1: تعامل تمدنها با یکدیگر یکی از مسایل امروز همین گفتگو و تعامل میان فرهنگ ها و تمدن ها می باشد که از اهمیت و ضرورت خاص خود برخوردار است چرا که در پرتو آن می توان عرصه های رشد و توسعه ملت ها را فراهم و از بروز هر ناگواری جلوگیری نمود.گفتگوی تمدن ها در تلاش است تا حد ممکن بتواند دیدگاههای تمدن ها را به یکدیگر نزدیک و آنان را در همکاری مثبت و بدور از تنش و خود طرد کنی،گرد هم آورده و آینده دنیا را بر این اساس پی ریزی کند.2: توجه به حقوق ملت هااز جمله مسائل جوامع بشری از دیروز تا به امروز(که این امر جدی تر شده است) عدم توجه به حقوق انسان ها و زیر پا نهادن آن بوده است.یکی از اهداف طرح گفتگوی تمدن ها احیا و پاسداشت این حقوق بوده است تا تمام ملت ها بدرستی از حقوق خود استفاده کنند تا در نتیجه به رشد و بالندی دست یازند و دست غارت­گران بین المللی را کوتاه و خود بر سرنوشت خویش مسلط گردند.3: تقابل با انحصار گرایی تمدن ها در دنیای کنونی یکی از نقاط آسیب پذیر تمدن ها موضوع انحصار طلبی برخی از تمدن ها در برابر سایر تمدن ها است بدین معنا که عده ای در دنیا برآنند تا مرتبا تبلیغ کنند که آنان از این حیث بر دیگران برتری تام داشته و بر این اساس می بایست دیگران از ایشان تبعیت نمایند تا در نهایت بعنوان تمدن های برتر در جهان مطرح گردیده تا آهسته آهسته تمدن های دیگر از این عرصه کنار رفته و محو شوند.طرح گفتگوی تمدن ها تلاشی بود تا این اندیشه انحصار گرایی را از سطح جهانی بدور انداخته و تفکر تمدن های متعدد و با حقوق برابر را مطرح سازد تا از این رهگذر همه تمدن ها بتوانند خود را در سطح جهانی مطرح و از خود بخوبی دفاع نمایند.4 : و... اما نسبت به گفتمان امام و عدالت باید گفت که این مهم که توسط آقای احمدی نژاد و در دولت مطرح شد مبتنی بر ارزش های دینی و انقلاب می باشدکه امام برای آن سال ها خون دل خورده و رنج بسیار کشیدند(تا بدرستی در جامعه حاکم گشته و مردم بتوانند از آن بهره مند گردند) توانست پس ازگذشت سه دهه از عمر انقلاب اسلامی بار دیگر مطرح و مردم و به تعبیر دقیق تر کلمه تمام جهان را به خود توجه داده و اهمیت موضوع را مجددا نمایان سازد.این گفتمان بسان مسایل دیگری که در سطح جامعه طرح می گردد بالطبع دارای اهداف و اغراضی بوده که ما در این مجال به برخی از این اهداف اشاره می کنیم.1: ضرورت توجه به مسائل ارزشی از آنجا که تمام جوامع انقلابی، رفته رفته و پس از گذشت سالیانی از عمر انقلاب بعضا برخی مسائل آن را به فراموشی سپرده و از آن روی بر می تابند تا این که مسیر انقلاب را بطور کلی از یاد برده و آن را به انحراف می کشانند.آنچه گفتمان امام و عدالت در پی آن بود یادآوری ارزش های انقلاب و ضرورت توجه به آن جهت استمرار انقلاب بوده است که بدرستی توانست چنین کندکه مردم نیز بخوبی از آن استقبال کردند.2: آسیب شناسی انقلاب یکی از مباحثی که در هر جامعه می بایست انجام پذیرد همان آسیب شناسی در ابعاد مختلف است که می توان از این رهگذر علاوه بر شناسایی نقاط قوت و ضعف،در شناسایی افرادی که نمی خواهند انقلاب به توسعه دست یابد نیز کمک می کند تا بتوان آسیب پذیری انقلاب را به حداقل رساند چرا که از این طریق افراد بخوبی قابل محک زدن بوده و بخوبی قابل تشخیص خواهند بود و آنانی که قصد سنگ اندازی و عدم همراهی صحیح با جامعه را دارند بطور کلی از این گردونه، حذف تا بر سرعت پیشروی انقلاب افزوده گردد.3:برقرای عدالت موضوع عدالت از جمله موضوعاتی است که تمام افراد بشر از دیر زمان در پی تحقق آن بوده و برای برقرای آن به صورت فردی وجمعی تلاش های وافری نموده اند.انقلاب ما که یکی از اهداف خود را همین بر پایی عدالت تعریف کرده بود در پی تحقق آن، گام های بس بلندی برداشته و تاکنون در این پی بوده است.طرح گفتمان امام در جامعه توانست باردیگر اهمیت پیاده سازی آن را در میان اقشار و طبقات مختلف مردم یاد آور شده تا آهسته آهسته بتوان به نقطه اوج و قابل قبول در این زمینه برسیم و مردم از نعمت بهره مند گردند.4: و... منبع:« سایت درگاه پاسخگویی به مسائل دینی» (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 22/100119849) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه