شاهد خدا بر خلق خدای متعال در قرآن پیامبرش را این گونه معرفی فرموده است: یا اَیُّها النَّبیُ إنا اَرسَلناکَ شاهِداً و مُبَشَّراً و نذیراً و داعِیاً الی اللهِ بِاذنِهِ و سِراجاً منیراً [۱] (ای پیامبر) ما تو را گواه (بر خلق) و بشارت دهنده و بیم دهنده و دعوت کننده سوی خدا با اجازه اش و چراغی روشنایی بخش فرستادیم. در این آیه، خدای عزوجل، پیامبرش را به عنوان «شاهد» معرفی کرده است. و چون به فرمایش حضرت صادق (ع) ، امام (ع)، عدلِ پیامبر (ص) است، باید این وصف را برای ایشان هم قائل شویم، و بدانیم که امام (ع) هم شاهد بر امت هستند. این وصف برای ائمه (ع) در آیات دیگر قرآن هم ذکر شده است:

شاهد خدا بر خلق خدای متعال در قرآن پیامبرش را این گونه معرفی فرموده است: یا اَیُّها النَّبیُ إنا اَرسَلناکَ شاهِداً و مُبَشَّراً و نذیراً و داعِیاً الی اللهِ بِاذنِهِ و سِراجاً منیراً [1] (ای پیامبر) ما تو را گواه (بر خلق) و بشارت دهنده و بیم دهنده و دعوت کننده سوی خدا با اجازه اش و چراغی روشنایی بخش فرستادیم. در این آیه، خدای عزوجل، پیامبرش را به عنوان «شاهد» معرفی کرده است. و چون به فرمایش حضرت صادق (ع) ، امام (ع)، عدلِ پیامبر (ص) است، باید این وصف را برای ایشان هم قائل شویم، و بدانیم که امام (ع) هم شاهد بر امت هستند. این وصف برای ائمه (ع) در آیات دیگر قرآن هم ذکر شده است: و کذلِکَ جَعَلناکُمُ امَّهً وَسَطاً لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَی الناسِ وَیکُونَ الرَّسوُلُ عَلیَکُم شهیداً [2] و این چنین شما را امت وسط قرار دادیم، تا شما بر مردم شاهد باشید و پیامبر (ص) بر شما شاهد باشد. در این آیه، چند نکته باید مورد توجه قرار گیرد: اول این که منظور از «امت» چه کسانی می باشند؟ آیا همه مسلمانان، مخاطب این آیه هستند؟ با مراجعه به روایات اهل بیت (ع) می بینیم که مراد آیه از امت، مردم و یا همه مسلمانان نیست. بلکه منظور، گروه خاصی است که همان ائمه (ع) می باشند. خداوند سبحان در آیه دیگری از قرآن، این امت را معرفی فرموده است: [3] کُنتُم خَیرَ اُمَّهٍ اُخرِجَت لِلناسِ تَأمُروُنَ بِالمَعروفِ و تَنهَونَ عَنِ المُنکَرِ و تُؤمِنوُنَ باِلله [4] شما بهترین امتی بوده اید که برای مردم آشکار شده اید، در حالی که امر به معروف و نهی از منکر می کنید و به خدا ایمان دارید. امر به معروف و نهی از منکر یک وظیفه عمومی است، ولی در این آیه، سخن از عده خاصی است که خدای تعالی آنها را برای این منصوب معرفی کرده است. اهل بیت (ع) این عده خاص را معرفی فرموده اند: عَن أبی عبداللهَ عَلَیه السَّلامُ فی قول الله «کُنتُم خَیرَ اُمَّهٍ اُخرِجَت ...» یَعنی الاُمَّهَ التی وَجَبَت لَها دَعوَهُ ابراهیم عَلَیه السلامُ ... و هُمُ الاُمَّهُ الوُسطی ... [5] امام صادق (ع) فرمودند: منظور از امت در این آیه، امتی هستند که دعای ابراهیم (ع) «که از خدا درخواست امامت کرد» در حق ایشان مستجاب شده ... و ایشان امت وسط هستند. نکته دوم که در این آیه باید مورد توجه قرار گیرد، این است که منظور از «وسط» بودن امت چیست و ایشان واسط بین چه چیزهایی می باشند؟ خود آیه نشان می دهد که ائمه (ع) بر مردم، و نیز پیامبر (ص) بر ائمه (ع) گواه هستند. بنابراین ائمه، امت وسط بین مردم و پیامبر (ص) می باشند. عن عَلیٍ عَلیه السَّلامُ: اِنَّ اللهَ تَعالی اِیانا عَنی بِقَولِهِ: «لِتَکوُنوُا شُهَداءَ عَلیَ الناسِ و یَکوُنَ الرَّسُولُ عیلکُم شهیداً»، فَرَسُولُ اللهِ صلّی الله علیه و آله شاهِدٌ عَلَینا، و نَحنُ شُهَداءُ اللهِ عَلَی خَلقِهِ و حُجَّتُه فی اَرضِهِ، و نَحنُ الذینَ قالَ اللهُ تعالی: «و کذلک جَعَلناکُم اُمَّهً وَسَطاً» [6] امیرالمؤمنین (ع) فرمود: خدای متعال با گفتار خود (لتکونوا...) تنها ما را قصد فرمود. پس پیامبر خدا (ص) گواه بر ما است، و ما گواهان خدا بر آفریدگانش و حجت او در زمینش هستیم. و ما هستیم آنان که خدای تعالی درباره آنها فرمود: «وکذلک جعلنا کم امهً وَسَطاً» نکته سوم این که وصف شاهد که به امام (ع) نسبت داده شده، به چه معناست؟ و چه اثری در اعتقادات ایجاد می نماید؟ وقتی کسی را شاهد بر امری می دانیم، در حقیقت عقیده داریم که او بر آن امر ناظر، و از آن آگاه است. بنابراین پیامبر (ص) و ائمه (ع) از احوال مردم آگاهی دارند و اعمال آنها را می بینند: وقُل اِعمَلُوا فَسَیَری اللهُ عَمَلَکُم و رَسُولُه و المؤمِنُون [7] و (ای پیامبر) بگو عمل کنید که خدا و رسولش و مؤمنان، عمل شما را می بینند. در این آیه، وصف شاهد و شهید بودن پیامبر و اهل بیت (ع) با تعبیر «دیدن اعمال» بیان شده است. برای روشن شدن مطلب، به تفسیر اهل بیت (ع) ذیل این آیه شریفه مراجعه می نمائیم: عن محمد بن مسلمٍ عَن اَحَدِهما – عَلَیهما السَّلام – قال: سُئِلَ عَنِ الاعمالِ، هَل تُعرَضُ عَلی رسولِ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَیهَ و آلهِ وَ سَلّم؟ فَقَال: ما فیه شَکُ أراَیتَ قولَ اللهِ عَزَّوجلَّ «و قل اعمَلوُا ...» قال: للهِ شُهَداءُ فی اَرضِهِ [8] از امام باقر یا صادق (ع) سئوال شد: آیا اعمال بر پیامبر (ص) عرضه می شود؟ فرمودند: در آن شکی نیست. آیا این قول خدای عزوجل را ندیده اید که: عمل کنید... (تا آخر آیه) (بعد) حضرت فرمودند: خدا روی زمین شاهدانی دارد. امام معصوم (ع) در این روایت به «وجود» شاهدانی بر روی زمین تأکید فرموده اند. می دانیم که خداوند، پیامبر و اهل بیت (ع) را شاهدان خود بر روی زمین قرار داده است. در آیه مذکور، خدای متعال شاهدان روی زمین را معرفی فرموده که پیامبر (ص) و «مؤمنون» هستند. منظور خداوند سبحان از «مؤمنون» چیست؟ به آموزگاران کتاب خدا مراجعه می کنیم. راوی می گوید: کنتُ عِندَ أبی عبدِاللهِ – عَلَیهِ السَّلامُ – فَسَأَلتُه عن قَولِهِ تعالی «وَ قُل اعمَلُوا فَسَیَری اللهُ عَمَلَکمُ و رسولهُ و المؤمِنوُنَ» قال: اِیاّنا عَنی [9] راوی از امام صادق (ع) درباره آیه «وقل اعملوا...» می پرسد. امام می فرمایند: (خداوند) فقط ما را قصد کرده است. [10] بنابراین، در این آیه شریفه، منظور از مؤمنون، ائمه (ع) هستند. در روایت دیگری، امام صادق (ع) در پاسخ به همین سئوال فرموده اند: هُمُ الاَئِمَّهُ عَلَیهِمُ السَّلام [11] پس همان طور که خدای عزوجل اعمال بندگان را می بیند، پیامبر و ائمه (ع) نیز ناظر بر آنها هستند. اثر اخلاقیِ این باور و اعتقاد قلبی، توجه انسان به نظارت پیامبر (ع) و امامش بر اعمال او است. و مسلماً در پیشگاه ایشان، بسیاری از اعمال انسان، احتیاج به تجدید نظر خواهند داشت. در کتاب وسائل الشیعه، روایات ذیل این آیه شریفه در بابی نقل شده است که توجه به عنوان این باب نیز مفید است: بابُ وُجوبِ الحَذَرِ مِن عَرضِ العَمَلِ عَلَی اللهِ وَ رَسولِهِ وَ الاَئِمَّهِ علیهم السّلامِ [12] باب مراقبت و توجه درباره عرضه عمل به پیشگاه خدا و رسول (ص) و ائمه (ع) نظارت پیامبر و اهل بیت (ع) بر اعمال بندگان، از طرفی توجه بیشتر افراد به اعمال خود را می طلبد. و از طرف دیگر، سبب می شود که ایشان پیروان خویش را در انجام کارهای نیک و استغفار از گناهان یاری فرمایند. و به هر حال، خیر این عمل به دوستداران ایشان می رسد. عَن اَبی جَعفَرٍ عَلَیه السَّلامُ قال: قالَ رسولُ اللهِ صلّی الله علیه و آله – و هو فی نفرٍ مِن اصحابِهِ - : إنّ مُقامی بین أظهُرِکُم خیرٌ لکم، و إنّ مُفارَقتی ایّاکُم خیرٌ لکم. فقام الیه جابرُ بنُ عبدِاللهِ الانصاری و قال: یا رسول الله أماّ مُقامُکَ بین أظهرِنا فَهُوَ خیرٌ لنا، فکیفَ یکونُ مُفارَقَتُکَ ایّانا خیراً لنا؟ فقال: اَمّا مُقامی بَینَ أظهُرِکُم خیرٌ لک، لِأَن اللهَ – عزوَجَّلَ – یقولُ: و ما کان الله لِیُعَذَّبَهُم و أنتَ فیهم [13] ... فاماّ مُفارَقتی ایاّکم فهو خیرٌ لکم، لِأنَّ اَعمالَکُم تُعرَضُ عَلیَّ کُلَّ اثنینِ و خمیس، فما کان مِن حَسَنٍ، حَمِدتُ اللهَ علیه، و ما کانَ مِن سَیَّءٍ إستَغفَرتُ لکم [14] عذابهای عمومی آن گونه که بر امت های پیشین نازل می شد – هیچ کدام بر امت اسلام نازل نشد، چرا که خدای متعال به پیامبر خود (ص) وعده داده بود که تا وقتی ایشان میان امت هستند، آنها را عذاب نکند. نکته دیگر این روایت، تصریح پیامبر (ص) است بر این که دو روز از هفته، اعمال بندگان را بررسی می فرمایند و از آن جائی که ائمه (ع) عِدل پیامبر (ص) هستند. این خصوصیت درباره ایشان هم صادق است. در سیره و گفتار ائمه (ع) نیز، به طور مکرر، آگاهی ایشان از اعمال بندگان دیده می شود. یکی از یاران امام صادق (ع) به نام «داود بن کثیر رِقیّ» نقل می کند که نزد: امام صادق (ع) نشسته بودم، ایشان بدون آن که من سخنی بگویم، به من فرمود: یا داوُد لقد عُرِضَت عَلِّی اَعمالُکُم یَومَ الخَمیسِ، فرأَیتُ فیما عُرِضَ عَلَّی مِن عَمَلِکَ صِلَتَکَ لِابنٍ عَمَّکَ، فلانٍ فَسرَّنی ذلک. اِنّی عَلِمتُ انَّ صِلَتَکَ له اَسرَعُ لِفَناءِ عُمرهِ و قَطعِ اَجَلِهِ [15] ای داود! روز پنج شنبه اعمال شما بر من عرضه شد. در آنچه به من عرضه شده بود، دیدم که تو با پسر عمویت فلانی صله (رسیدگی) داشتی. این کار تو، مرا خوشحال کرد. من فهمیدم که رسیدگی تو، به او، سبب شد که او زودتر از دنیا برود و اجلش برسد. داود گفت: من پسرعمویی داشتم که ناصبی خبیث و دشمن اهل بیت (ع) بود. شنیدم که خود و خانواده اش در سختی زندگی می کنند. پس قبل از این که به مکه بروم، برایش پولی فرستادم. وقتی به مدینه برگشتم. امام صادق (ع) این خبر را به من دادند. امام صادق (ع) این گونه از اعمال شیعیان خود آگاه بوده اند، و بدین ترتیب، داود بن کثیر رقّی، شاهد بودنِ امام زمانش را نسبت به اعمال خود چشید و به بیان دیگر امام (ع) را به وصف «شاهد» شناخت. مسلماً عمق معرفت او با کسی که این داستان را می شنود، بسیار تفاوت دارد. و قطعاً این اختلاف در عمق معرفت، در اعتقاد او هم مؤثر است. احتمالاً داود تا آخر عمر، در کوچکترین عمل خویش، همواره امام صادق (ع) را شاهد و گواه می دید، و سعی می کرد اعمالی انجام دهد که مورد رضای ایشان است. و البته رضای خدا جز با رضای امام (ع) محقق نمی شود. ولی کسانی که توفیق چشیدن این وصف امامشان را نیافته اند، با مطالعه سیره ائمه پیشین و روایات ایشان، می توانند از راه شنیدن، معرفت غیابی نسبت به شاهد بودن امام خویش پیدا کنند. و همواره خود را در حضور او بدانند، و اعتقاد داشته باشند که امام (ع) نه تنها روزهای دوشنبه و پنج شنبه، بلکه همیشه و در هر شب و روز، شاهد بر اعمال او هستند. در این زمینه، به داستانی درباره امام رضا (ع) توجه می کنیم: عبدالله بن ابان، روغن فروشی بود که مدتی خدمت امام رضا (ع) مجاور شده بود. او یک بار که به محضر ایشان شرفیاب می شود، عرض می کند: اُدعُ اللهَ لی و لِاَهلِ بَیتی برای خود و خانواده ام از شما التماس دعا دارم. فقال: أولَستُ أفعَلُ؟ اِنَّ اَعمالَکُم لَتُعرَضُ عَلَّی فی کلَّ یومٍ و لَیلَهٍ حضرت (ع) فرمودند: آیا من این کار را نمی کنم؟ (فکر می کنی من شما را دعا نمی کنم؟!) عبدالله بن ابان می گوید: پذیرفتن این مطلب برای من سنگین آمد. فقال لی: أما تَقرَأُ کِتابَ اللهِ عزوَّجلَّ: «و قُل اعمَلُوا فَسَریَ اللهُ عَمَلَکُم و رَسُولُه و المؤُمُنون» [16] قال: هُوَ و اللهِ علیُّ بنُ ابیطالبٍ عَلَیه السَّلامُ حضرت رضا (ع) فرمودند: به راستی که اعمال شما، هر روز و شب بر من عرضه می شود. آیا در قرآن نمی خوانی: «و بگو عمل کنید که خدا و رسول و مؤمنان عمل شما را می بینند.» قسم به خدا منظور از «مؤمنان»، علی بن ابیطالب (ع) است. عبدالله بن ابان، با وجود این که مدتی مجاور امام (ع) بوده، ولی هنوز ایشان را به این وصفشان نشناخته بود. از این رو، وقتی حضرت برای او توضیح می دهند که من هر روز و شب اعمال شما را دیده و برایتان دعا می کنم، تعجب کرده و پذیرش مطلب برایش سنگین می شود. امام (ع) ناچار برای او از قرآن شاهد می آورند. به راستی اهل بیت (ع) آن چنان مظلوم و غریب بودند که حتی برای شیعیان نزدیک خود نیز شناخته بودند. سپس در انتهای روایت، امام رضا (ع) یکی از مصادیق «مؤمنون» را که «امیرمؤمنان» (ع) است، معرفی فرمودند. ناگفته نماند که احادیث مربوط به عرضه اعمال بر پیامبر و ائمه (ع) که بعضی دو روز در هفته و بعضی هم هر صبح و شام را معین کرده اند، با یکدیگر تعارضی ندارند، چون هر دو صورت آن امکان پذیر است، و پذیرفتن یک گروه از روایات، مانع از قبول دسته دیگر نیست. احتمال دارد که نحوه عرضه اعمال در این دو صورت، با یکدیگر متفاوت باشد. به هر حال، طبق صریح احادیث، اعمال بندگان بر همه اهل بیت (ع) عرضه می شود و عمل «عبدالله بن ابان» نه فقط به امام رضا (ع) که «زنده» بودند و امام زمانش بودند، بلکه بر همه معصومین بزرگوار (ع) تا امام زمانش عرضه می شد. امام شناس کسی است که معتقد باشد امام (ع) شاهد و ناظر بر اوست. وقتی کسی این وصف امام (ع) را شنید، نباید مانند وقتی باشد که نشنیده است، چون معرفت نسبت به این صفت به او عطا شده. و نوبت عمل اختیاری او رسیده است. او باید با اعتماد به این صفت، امام (ع) را بشناسد، و مسلماً اگر امام شناس شد، نحوه عملکرد او باید متأثر از معرفتش باشد. کسی که خدای عزوجل و پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین و امامان خود (ع) را شاهد بر اعمال خویش می داند و به این معرفت خود اعتقاد دارد، چگونه می تواند در اعمالش بی دقتی و سهل انگاری کند؟! با نقل داستان دیگری از امام رضا (ع)، از خدای عزوجل درخواست می کنیم که معرفت ما را نسبت به امام (ع) عمیق تر فرماید. موسی بن سیّار می گوید: من همراه حضرت رضا (ع) بودم که به دیوارهای شهر طوس رسیدیم، صدای شیون و ناله ای را شنیدم، دنبال صدا رفتم که به جنازه ای برخوردیم. در همین حال دیدم مولایم علی بن موسی الرضا (ع) از اسب خویش پیاده شد، به سوی جنازه رفت، آن را بلند کرد. و چنان که بره به مادر خود می چسبد، خود را به آن جنازه چسبانید و به من فرمود: یا موسی بنَ سَّیار! مَن شَیَّعَ جِنازَهَ وَلیَّ مِن اَولیائِنا خَرَجَ مِن ذُنوبِهِ کَیَومٍ وَلَدَتهُ اُمُّه لاذَنبَ عَلَیه ای موسی بن سیار! هر که در تشییع جنازه یکی از دوستان ما شرکت کند، از گناهان خود پاکیزه می شود، همانند روزی که از مادر متولد شده است. همین که جنازه را نزدیک قبر بر زمین نهادند، دیدم که امام (ع) به طرف جنازه رفتند. و مردم را کنار زدند، تا خود را به جنازه رساندند. آن گاه دست مبارک خود را بر سینه او نهادند و فرمودند: یا فلانَ بنَ فلانٍ أبشِر بِالجَّنهِ فلا خَوفَ عَلَیکَ بَعدَ هذه الساعهِ ای فلانی پسر فلانی! تو را به بهشت مژده باد. بعد از این لحظه دیگر وحشت و ترسی برای تو نیست! عرض کردم: فدایت شوم، آیا شما این شخص را می شناسید، در حالی که قسم به خدا تاکنون قدم بر این سرزمین نگذاشته بودید؟! امام (ع) فرمودند: یا مُوسیَ بنَ سیّارٍ! اَما عَلِمتَ اَنّا معاشِرَ الاَئِمِهِ تُعرِضُ عَلَینا اعمالُ شیعِتنا صباحاً و مَساءً؟ فما کانَ مِنَ التَقصیرِ فی أعمالِهِم سَألنا اللهَ تعالی الصَفحَ لِصاحبهّ و ما کانَ مِنَ الُعلُوَّ سَأَلنا اللهَ الشُکرَ لِصاحِبهِ [17] ای موسی بن سیار! آیا نمی دانی که اعمال و رفتار شیعیان ما، در هر صبح و شام بر ما گروه امامان عرضه می شود؟ آن گاه اگر تقصیری در رفتار آنها باشد، از خداوند می خواهیم که از سرِ تقصیرشان درگذرد. و اگر کار خوبی داشته باشند، از خداوند می خواهیم که به آنها جزای خیر دهد. از این حدیث میتوان فهمید که عرضه اعمال بر امامان (ع) چه بشارت بزرگی به دوستان و شیعیان ایشان است. اگر امام (ع) برای آمرزش گناهان کسی طلب مغفرت کنند، امید است که خداوند به آبروی ایشان از سر تقصیر آن فرد بگذارد. بنابراین شاهد بودن ائمه (ع) بر اعمال و رفتار انسان، از طرفی ممکن است باعث خجالت و بی آبرویی او گردد (در صورتی که گناهانی مرتکب شده باشد) و از طرف دیگر سبب امیدواری است، چون مظهر رحمتِ واسعه الهی برای او دست به دعا بلند می کند، و برای گناهانش عفو و بخشش از خداوند می خواهد. به این ترتیب باید بدانیم که گناهانِ ما تا چه اندازه ممکن است دلهای پاک پیامبر و اهل بیت ایشان (ع) را به درد آورد. به همین سبب، تا جائی که می توانیم باید از معاصی پرهیز کنیم. بشارت دیگری که نمونه ای از آن در این حدیث بیان شد، حاضر شدن امام (ع) بر سر جنازه دوستانشان است، این مطلب را ائمه (ع) به همه دوستان و شیعیان خود وعده فرموده اند. امام موسی بن جعفر (ع) به شطیطه نیشابوری (بانوی فداکار شیعه که با وجود اختلافات فراوان فکری در آن زمان، بر ولایت امام زمانش ثابت قدم مانده بود) پیغام داده بودند که بر جنازه او حاضر خواهند شد. محمد بن علی نیشابوری که در مدینه خدمت حضرت رسیده بود، پس از مرگ شطیطه، امام (ع) را در نیشابور، سوار بر شتر خودشان دید که برای خواندن نماز بر جنازه شیطنطه آمده بودند. امام (ع) به محمد نیشابوری فرمودند: به دوستان خود سلام مرا برسان و به ایشان بگو: إنیّ و مَن یَجری مَجرایَ مِنَ الائِمَّهِ لابُدَّ لَنَا مِن حُضورِ جَنائِزِکُم اَیَّ بَلَدٍ کُنتُم فَاتَّقُوا اللهَ فی اَنفُسِکُم [18] ما امامان، بر خود لازم میدانیم که بر سر جنازه های شما در هر سرزمینی که هستید حاضر شویم. پس در مورد خودتان تقوای الهی را پیشه نمائید. کلام اخیر حضرت، هشداری است به همۀ شیعیان ائمه (ع)، که با داشتن پیشوایانی چنین دلسوز و مهربان، کاری نکنند تا ایشان را از خود رنجیده خاطر و ناراحت کنند. ضمناً توجه داشته باشند این مژده شامل حال کسانی می شود که با ولایت و محبتِ اهل بیت (ع) از دنیا بروند و اگر کسی چنین حالی دارد باید مراقب باشد که به خاطر انجام گناهان از این نعمت بزرگ محروم نگردد. هیچ کس از دوستداران ایشان نمی تواند مطمئن باشد که در حال مرگ هم دارای محبت ایشان باشد. به هر حال اگر ما واقعاً شاهد بودن امام (ع) را باور کنیم، در اعمالمان اثر بسزایی دارد. اهمیت و ارزش این معرفت و باور قلبی و درک نعمت بودن آن، وقتی بر انسان آشکار می شود که دیگر فرصت عمل به پایان رسیده است، و این شاهدان روی زمین، برای آخرین بار هنگام مرگ و در قبر، پرونده انسان را مرور می فرمایند. پس خوب است که قدر این نعمت تا فرصتی باقی است دانسته شود. امام باقر (ع) در پاسخ به راوی، در مورد آیه «اعملوا فسیری الله... و المؤمنون» فرمودند: ما مِن مُؤمِنٍ یَمُوتُ ولا کافرٍ، فَیُوضَعَ فی قَبرِهِ، حتیّ تُعرَضَ عَمَلُهُ علی رسولِ اللهِ صَلی الله علیه و آلهِ وَ سَلَّمَ، و علی علیَّ عَلَیه السّلامُ فَهَلُهُّم جَرّاً، اِلی آخِرِ مَن فَرَضَ اللهُ طاعَتَهُ علی العباد [19] هیچ مؤمن و کافری نمی میرد که در قبرش گذاشته شود، مگر این که کارهایش به رسول خدا (ص) و امیرالمؤمنین (ع) تا آخرین کسی که خدا اطاعتش را بر بندگان واجب کرده است عرضه می شود. آخرین کسی که خدای عزوجل اطاعتش را بر بندگان واجب گردانیده امام زمان هر کس می باشد. بنابراین کسانی که در عصر امامت حضرت مهدی (عج) زندگی می کنند، اعمالشان به پیامبر (ص) و دوازده امام (ع) عرضه می شود. حال اگر کسی متذکر باشد که عملش مورد توجه چه بزرگوارانی قرار می گیرد، قطعاً در اعمال و رفتار خویش دقت بیشتری می کند. حضرت حجه بن الحسن (ارواحنا فداه) تاکنون بیش از 1160 سال است که به صورت زنده بر همه کسانی که در زیر پرچم امامت ایشان هستند، نظارت دارند. با توجه به این که مدت امامت ایشان تاکنون، بیش از چهار برابر[20] دوره امامت سایر ائمه (ع) بوده، تعدا مأمومین ایشان از همه ائمه (ع) بیشتر است. خوب است کمی تأمل کنیم که ایشان در این مدت طولانی شاهد و ناظر بر چه اعمالی از امت خود بوده اند؟! برای این که شاهد بودن امام (ع) بیشتر روشن شود، باید متذکر شویم که ایشان نه تنها از اعمال بیرونی (جوارحی) افراد، بلکه از نیت های قلبی (جوانحی) آنها نیز آنگاه می باشند. اگر کسی یک بار از غربت امام زمان (ع) غمگین شود، این حال قلبی او به امام (ع) عرضه می شود. و از طرفی اگر خدای نکرده دلهای شیعیان لحظه ای از ایشان فاصله بگیرد، از آن هم مطلع می شوند. خلاصه، هیچ فکر ذهنی و خطور قلبی نیست، مگر این که ایشان نسبت به آن آگاه هستند. اگر ما امام زمان (ع) را این گونه شاهد اعمال خود بدانیم، از کارهای خویش شرم می کنیم، و می فهمیم که با این همه لطف و عنایت حضرت، چقدر در ادای حق ایشان کوتاهی کرده ایم. اگر با شنیدن و اعطای معرفت امام (ع) به وصفِ شاهد بودنِ ایشان اعتقاد پیدا نکنیم و با جان و دل تسلیم آن نشویم، در حقیقت کفران نعمت امام (ع) را کرده ایم. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه