حضرت رسول ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به حضرت علي ـ عليه السلام ـ فرمودند:(( مردم خدا را به وسيله نماز و روزه عبادت مي کنند و اما تو خدا را به وسيله شناخت و فهم و درک او عبادت کن.))آيا اين روايت صحت دارد؟

اين حديث و مضمون آن را علماي شيعه و سني در کتاب هاي شان آوردند، رشيد الدين ميبدي در «تفسير کشف الاسرار» بدون ذکر سند نقل نموده که پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به امير المومنين ـ عليه السلام ـ فرمودند: «يا علي اذا تقرب الناس الي خالقهم بالصلاه و الصوم، فتقرب اليه بانواع العقل، تسبقهم بالدرجات»، و هم چنين استاد محمد تقي جعفري در «ترجمه و تفسير نهج البلاغه، ج13، صفحه 210» مي نويسد: ابن سينا در کتاب «معراج نامه» در بحث ترجيح معقول بر محسوس مي گويد: ((و براي اين بود که شريفترين انسان و عزيزترين انبياء و خاتم رسولان ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ با مرکز حکمت و فلک حقيقت و خزانه عقل، امير المومنين ـ عليه السلام ـ چنين گفت که: «يا علي إذا رأيت الناس يتقربون إلي خالقهم بأنواع البر تقرب أنت إليه بأنواع العقل تسبقهم؛ اي علي! هنگامي که مي بيني مردم به وسيله عبادت نيکو به آفريننده خود تقرب مي جويند، تو به وسيله انواع تعقل به بارگاه خداوندي تقرب پيدا کن تا بر همه سبقت بگيري.>>)) و علي طبرسي هم در کتاب «مشکاه الانوار» آن را روايت نموده است، ولي در اين دو کتاب هم سند آن را ذکر نکرده اند تا افرادي که در سند هستند مورد بررسي قرار گيرند، در نتيجه اين روايت هر چند مرسله است ولي بزرگاني مانند: مير داماد، ملا صالح مازندراني و غيره به مضمونش عمل کرده اند و قائل به صحت متن هستند. و در بين علماي اهل سنت هم افرادي مانند ذهبي در کتاب «ميزان الاعتدال» و متقي هندي در کتاب «کنز العمال» روايت نموده اند که در بعضي جاها همراه با ذکر سند هست ولي اشخاصي را که در سند آورده اند مورد اعتماد نيستند، علاوه بر اين که در کتاب هاي معتبر شيعه اثري از اين حديث نيست. احمد بن ادريس عن محمد بن عبدالجبار عن بعض اصحابنا رفعه الي أبي عبدالله ـ عليه السلام ـ قال: قلت له: ما العقل؟ قال: ما عبد بن الرحمن و اکتسب به الجنان، قال: قلت، فالذي کان في معاويه؟ فقال: تلک النکراء تلک الشيطنة ه و هي شبيهة بالعقل و ليست بالعقل. احمد بن ادريس با واسطه روايت مي کند شخصي از امام صادق ـ عليه السلام ـ پرسيد: عقل چيست؟ حضرت فرمودند: عقل چيزيست که خداوند به وسيله آن پرستش مي شود وبهشت به واسطه آن بدست ميآيد، آن شخص گويد: به امام عرض کردم: آن چه معاويه داشت چه بود؟ امام فرمود: آن نيرنگ و شيطنت بود، و شبيه به عقل بود نه خود عقل. «شيخ کليني، کتاب کافي، ج1، ص 11، حديث 3، ناشر: دار الاضواء بيروت،سال چاپ 1405 هجري» .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه