آیا حضرت ابراهیم(ع) صاحب کتاب بوده اند؟ اگر بله نام کتابشان چیست؟

ممکن است از آیه 19، سوره اعلى، « صُحُفِ إِبْراهِیمَ وَ مُوسى » استفاده شود که نام کتاب ایشان صحف بوده است، چون ازاین آیه به دست می آید که کتاب ابراهیم مجموعه‌ای از دستنوشته‌ها و کتابچه‌ها بوده است. زیرا اگر در آیه، لفظ «صحیفه» به صیغه جمع یعنی «صحف»(1) بیان شده است،برای اشاره به دو کتاب ابراهیم و موسی نیست، بلکه این کلمه نام خاص برای نامه‌ها یا نوشته‌های دینی مربوط به ابراهیم می‌باشد. چون در زبان عربی برای دو شیء، صیغه تثنیه می‌آورند نه جمع.از بیان قرآن(2) معلوم می شود که این کتاب یا کتاب‌ها، محتوایی آسمانی و نازل شده از سوی خداوند داشته‌اند و متون آن مجموعه‌ای از وحی الهی بوده است که به ابراهیم نازل شده بود. (3) همچنین از اشارات این آیه قرآنی مشخص می گردد که محتوای صحف ابراهیم با کتاب موسی کاملاً هم‌سو و هم‌سنگ بوده است.(4) و گفته شده که قسمتی از موعظه های سورۀ اعلی در صحیفۀ حضرت ابراهیم نیز بوده است.در روایتی از ابوذر آمده که پیامبر صل الله علیه و آله و سلم در بارۀ صحف حضرت ابراهیم فرموده است: خداوند بر ابراهیم علیه السلام 10 کتاب نازل فرمود(5) و در روایت دیگری تعداد کتب آن حضرت 20 عدد گفته شده و اضافه شده است که پیامبر در جواب ابوذر که پرسید در آن چه بود فرمود: تمام آن مثلهای «حکمت آمیز» بود و قسمت هایی از عبارات آن در روایت بیان شده است.(6)قسمت هایی از اصحاح هفدهم سفر تکوین در عهد قدیم کتاب مقدس، عبارت هایی به عنوان عهد خدا با حضرت ابراهیم علیه السلام آورده است که با توجه به تحریف های موجود در آن متن ها، فقط می شود گفت: ممکن است ارتباطی با کتاب های حضرت ابرهیم علیه السلام داشته باشد.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1- صُحُف جمع «صحیفه» به معنای هر چیز گسترده است،برای همین به صفحات کتاب صحیفه اطلاق می‌شود. { ر. ک.:مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، جلد 22، ص 555.}2-نساء، 163. / آل‌عمران،84.3- وسائل الشیعه، شیخ حر عاملى، ج 14، ص 152، مؤسسه آل البیت.4- اعلی، 19.5- ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، جلد 22، ص 556. / مرحوم طبرسی، مجمع‌البیان، جلد 5 از 5 جلدی‌ها، ص 476. 6- شیخ صدوق، الخصال ج 2، ص 524. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه