اگر شيعه معتقد است كه امام زمان آن‌ها وجود دارد ولي غايب است، پس چگونه از مكانش خبري ندارد و بعد از گذشت حدود 1200 سال هيچ گونه اثري از او ظاهر نمي‌شود، اين در حالي است كه خداوند «جل و علي» از چنيني كاري بري است و غيبت امام با حكمت و تدبير الهي منافت دارد؟

اولاً اعتقاد به وجود حضرت مهدي(عج) تنها يك عقيده شيعي نيست بلكه بسياري از علماي اهل سنت هم چنين اعتقادي را بيان داشته اند و آنرا از راه هاي گوناگون اثابت نموده اند كه به آنها اشاره مي كنيم: 1- تعداد قابل توجّهي از مورّخان و محدّثان اهل سنّت، تولد آن حضرت را در كتب خود ذكر كرده‌اند و آن را يك واقعيت دانسته اند و بعضي از پژوهشگران بيش از صد نفر آنان را ذكر كرده اند؛ و از اين طريق وجود آن حضرت به اثبات مي‌رسد، چرا كه آن حضرت با تولد به وجود آمده است. براي اثبات اين مدّعي به چند نمونه از اين موارد اشاره مي‌كنيم: در كتاب الزام الناصب از عبدالله بن محمّد مطري حكايت شده است، كه شيخ جلال الدين عبدالرحمن ابي‌بكر سيوطي در كتاب «احياء الميت بفضائل اهل البيت» مي‌گويد: «همانا از ذرية حسين بن علي -عليه السلام- » مهدي (عج) مبعوث مي‌گردد در آخر الزمان، (تا اين‌كه مي‌گويد) پس امام اول علي بن ابي طالب -عليه السلام- است و اسامي ائمه را ذكر مي‌كند، سپس مي‌گويد: يازدهم از ايشان پسر اوست به نام «الحسن العسكري» و دوازدهم پسر اوست به نام «م ح م د» القائم المهدي (عج) و اين‌كه نصوص دربارة دولت اسلامي او، از پيامبر -صلي الله عليه و سلم- و از جدش علي بن ابي‌طالب -عليه السلام- و از بقيه آباء و اجدادش كه اهل شرف و مرتبت مي‌باشند ذكر شد و اوست كه صاحب شمشير است و قيام كننده اي است كه انتظار او مي رود.» و نيز ابوالوليد محمّد بن شحنة الحنفي در كتاب تاريخش كه به نام روضة المناظر في اخبار للاوائل والاواخر كه در حاشيه كتاب مروج الذهب مي‌باشد،‌ آورده است: «و ولد لهذا الحسن (يعني الحسن العسكري -عليه السلام- ) ولده المنتظر ثاني عشرهم و يقال له المهدي (عج) و القائم واالحجة، محمّد ولد في سنة خمس و خمسين و مأتين.» يعني: «و بدنيا آمد براي امام حسن يعني امام حسن عسكري -عليه السلام- فرزندش كه انتظار كشيده مي‌شود به عنوان دوازدهمين امام و به او مهدي، قائم و حجّت گفته مي‌شود. (م ح م د) در سال 255 هـ متولد شد.» و در كتاب ينابيع المودة آمده است: براي ابي محمد حسن(عسكري) فرزندي متولد شد كه نام او را محمد نهاد، آن مولود سه روزه بود كه پدرش وي را به يارانش، نشان داد و به آنها فرمود: اين بچه امام شما بعد از من است و خليفه من بر شماست و او همان قائمي است كه گردنها به انتظار او كشيده مي شوند پس آنگاه كه زمين پر از جور و ظلم شد خروج خواهد كرد و زمين را پر از عدل و قسط و داد خواهد نمود. شيخ عبدالوهاب شعراني حنفي در «اليواقيت و الجواهر»، مبحث 65 ـ در بيان اين‌كه تمام شرايطي كه شارع مقدس قبل از قيامت به آن خبر داده است حق است؛ ـ مي‌گويد: «ناچاريم كه تمام آن شرايط واقع شود و از جملة آن‌ها خروج مهدي است (تا اين‌كه مي‌گويد) و او از اولاد امام حسن عسكري (عج) است و هنگام تولد او شب نيمه شعبان سال 255 هـ . ق است، و او باقي است تا اين‌كه با عيسي بن مريم -عليه السلام- همراه شود؛ پس عمر او تاكنون كه سال 958 هجري است، 706 سال است.» 2. علماي اهل سنت رواياتي را نقل كرده اند كه بيان مي دارند آن حضرت دو غيبت خواهد داشت كه يكي از آنها طولاني خواهد بود چنانكه در كتاب ينابيع المودة، شيخ سليمان قندوزي مي‌آورد: در مورد آية و جعلها كلمة باقية في عقبه لعلّهم يرجعون كه ثابت ثمالي از علي بن الحسين -عليه السلام- و او از پدرش و او از علي بن ابي‌طالب -عليه السلام- نقل مي‌كند كه در شأن نزول اين آيه فرمود: اين‌كه خداوند قرار داد امامت را در نسل حسين -عليه السلام- تا روز قيامت و همانا براي قائم ما، دو غيبت است؛ يكي از آن‌ها طولاني‌تر از ديگري است. پس كسي امامت او را قبول نمي‌كند مگر كسي كه يقينش قوي باشد و شناخت صحيح داشته باشد.» و نيز در كتاب «البرهان في علامات مهدي آخر الزمان» در باب دوازدهم از ابي عبدالله الحسين بن علي -عليه السلام- آمده كه فرمود: «براي صاحب اين امر يعني مهدي- عليه السلام- دو غيبت وجود دارد يكي از آن دو طولاني مي‌شود تا اين كه بعضي مي‌گويند او مرده است و بعضي مي‌گويند او رفته است و كسي از موضعش خبري ندارد از دوست و غير دوست مگر كسي كه متصدي خدمتگزاري اوست.» 3. در بعضي از كتب اهل سنت آمده است كه حضرت مهدي(عج) در زمان حيات پدر بزرگوارش امام حسن عسگري -عليه السلام- رؤيت شده‌اند. شيخ سليمان قندوزي در ينابيع المودة مي‌آورد: «خادم فارسي گفت: من در خانه بودم، كنيزي از خانه خارج شد و همراه او چيزي بود كه تكان مي خورد، پس ابو محمّد (امام حسن عسكري -عليه السلام- به او فرمود: آنچه را كه همراه توست آشكار كن، در اين هنگام پسر بچه‌اي سفيد و داراي رويي نيكو ظاهر شد. پس حضرت عسکري -عليه السلام- فرمود: اين امام شماست بعد از من و تو آنرا بعد از اين نمي بيني.» ونيراين روايت كه شايد مهم‌ترين روايت است كه شاهد بر ادّعاي رؤيت آن حضرت قبل از غيبت صغري مي‌باشد: حسن بن ايّوب (از وكلاي امام هادي -عليه السلام- ) مي‌گويد: ما كه چهل نفر از اصحاب امام عسكری -عليه السلام- بوديم براي پرسش از امام بعدي به محضر امام عسكري رفتيم. در مجلس آن حضرت، عثمان بن سعيد عَمْري (يكي از وكلاي بعدي امام زمان -عليه السلام- ) بپا خاست و عرض كرد مي خواهم از موضوعي سؤال كنم، كه دربارة آن از من داناتري. امام -عليه السلام- فرمود: بنشين. عثمان با ناراحتي خواست از مجلس خارج شود. حضرت فرمود: هيچ كس خارج نشود. كسي بيرون نرفت و پس از مدتي امام -عليه السلام- عثمان را صدا زد، او بپا خاست. حضرت فرمود: مي‌خواهيد به شما بگويم كه براي چه به اينجا آمده ايد همه گفتند: بفرمائيد. فرمود: به اينجا آمده ايد تا از حجّت و امام پس از من بپرسيد. گفتند: بلي. در اين هنگام پسري نوراني همچون پارة ماه كه شبيه‌ترين مردم به امام عسكري -عليه السلام- بود، وارد مجلس شد. حضرت با اشاره به او فرمود: «اين امام بعد از من و جانشين من در ميان شماست. فرمان او را اطاعت كنيد و بعد از من اختلاف نكنيد كه در اين صورت هلاك خواهيد شد و دين تان تباه گردد.» پس آنچه از اين روايت و روايات ديگر مشخص مي‌شود اين است كه آن حضرت تا قبل از غيبت صغري رؤيت شده است لكن در زمان غيبت صغري و كبري، آن حضرت از ديده ها مخفي مانده است. ثانياً: آن حضرت در عين حال كه غائب است، آثار او ظاهر و بارز است چرا كه برخی ازاولياء الهی وعالمان وارسته از شيعيان درطول دوران غيبت خدمت آن حضرت مشرّف شده اند. علاوه بر آن رواياتي نقل شده است كه اهل سنّت هم به آن اقرار كرده اند، مبني بر اين‌كه كيفيت انتفاع مردم از آن حضرت چگونه است. از آن جمله مي‌توان به روايتي كه صاحب ينابيع المودة اينگونه نقل مي كند، اشاره كرد. اخرج الشيخ الحمويني في فرايد السمطين بسنده عن سليمان الأعمش ابن مهران عن جعفر الصادق عن ابيه عن جدّه عليّ بن الحسين ـ عليهم السلام ـ قال: «نحن ائمة المسلمين، و حجج الله علي العالمين و… ثم قال: و لم تخل منذ خلق الله آدم -عليه السلام- من حجةالله فيها، أما ظاهر مشهور أو غائب مستور، و لا تخلو الارض الي ان تقوم الساعة من حجة و لولا ذلك لم يعبدالله قال سليمان: فقلت لجعفر الصادق -عليه السلام- : كيف ينتفع الناس بالحجه الغائب المستور؟ قال: كما ينتفعون بالشمس اذا سترها سحاب.» ترجمه: «علي بن الحسين -عليهما السلام- فرمود: «ما امامان مسلمين هستيم، حجّت‌هاي خداوند بر همة عالميان، و سپس فرمود: زمين از زماني كه آدم -عليه السلام- خلق شد، از حجّت خدا خالي نمانده است، كه آن حجّت يا ظاهرو مشهور بوده است يا غايب و پنهان، و خالي نمي‌ماند زمين از حجّت تا زماني كه قيامت برپا گردد؛ اگر چنين نبود كسي خدا را نمي پرستيد.» سليمان اعمش (راوي اين روايت) مي‌گويد: « ازامام جعفر صادق -عليه السلام- پرسيدم: چگونه است انتفاع بردن مردم از حجّت خدا كه غايب و پنهان است؟» فرمود: «همچنان كه مردم از خورشيد پشت ابر بهره مي‌برند.» و اين بهره‌مندي از حجّت خداوند به گونه‌اي بايد باشد كه امام باقر -عليه السلام- به يزيد بن معاويةعجلي در تفسير اين آيه از آل عمران فرمودند كه: يا ايها الذين آمنوا اصبروا و صابروا و رابطوا يعني: «اي كساني كه ايمان آورده ايد، صبر كنيد بر اداي واجبات و صابر باشيد بر اذيّت رسانيدن دشمنان تان به شما و ارتباط دهيد خودتان را با امام تان مهدي منتظر.» ثالثاً: چگونه غايب شدن فرد يا افراد زنده خلاف حكمت خداوند است در حالي كه بر اساس آيات قرآن كريم حضرت عيسي(ع) زنده است و در آسمان ها به سر مي برد و به تواتر شيعه و سني حضرت خضر زنده است در هيمن جهان زندگي مي كند ولي از ديده ها غايب و پنهان است. رابعاً: در جواب اين گفته كه شيعه چرا مكان آن حضرت را نمي دانند بايد گفت كه فلسفه غيبت اين است كه مكان او ناشناخته باشد و خود آن حضرت نيز شناسايي نشود اصولاً معناي غيبت همين است والاً اگر مكان او معلوم باشد و مردم او را بشانسند ديگر غايب نيست بلكه ظهور كرده و ظاهر است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه