موسيقي چون علم هست هيچ وقت حرام نيست. اما آلات موسيقي فرمودند به دلیل این که منجر به غنا مي شود حرام است . علم موسيقي را چگونه بدون ابزار وآلاتش ياد گرفت ؟

پاسخ پرسش مذکور طی ارائه چند نکته بیان می شود: نکته اول: داروسازی یک علم و فن است، اما محصول این علم و فن ممکن است حرام یا واجب باشد. گاهی دارو ساز با تکیه بر دانش و مهارت خود، بهترین کشفیات و ابداعات را در ساخت داروهای درمانگر انجام می دهد ، و گاهی همین علم را در مسیر ساخت مواد مخدر خانمان سوز و تباه کننده قرار می دهد. علم موسیقی نیز، همین گونه است. بسته به خروجی این علم ، بایستی در مورد آن قضاوت کرد. علم به نسبت بین نت ها و قواعد حاکم بر آن و زیبایی شناسی آواها و نحوه شکل گیری هارمونی و ... حرمتی ندارد، بلکه بسیاری از اسلام شناسان معروف و فقها و دانشمندان الهی مثل فارابی و شیخ بهایی ، از اولین نظریه پردازان علم موسیقی محسوب می شوند. اما همین دانشمندان بزرگ وار، در وادی فقه و فقاهت ، فتوا به حرمت برخی اقسام موسیقی می دهند. نکته دوم: اینکه به طور مطلق ، عنوان داشته اید ، «موسیقی چون علم است هیچ وقت حرام نیست»، استدلال صحیحی نیست. این گزاره که «به صرف اینکه یک موضوع از مقوله علم باشد، حرام نیست»، کلیت ندارد. کسب برخی علوم مضر، از نظر اسلام حرام است. کسب برخی علوم نسبت به اشخاص خاص حرام است. کسب برخی از علوم با توجه به هدف مد نظر آن حرام است و .... در مورد موسیقی نیز همین نکته جریان دارد. اگر کسی موسیقی یاد بگیرد که مجلس لهو و لعب و طرب به راه بیندازد یا ترانه های شهوت انگیز و لهوی یا غنای مطرب ، درست کند ، بی شک کسب این علم نیز حرام خواهد بود. علماء و مراجع در اين مورد دو دسته اند: دسته اي موسیقی را مطلقا حرام مي دانند و دسته اي با شرطي حرام مي دانند. 1. دسته اول علمائي هستند که آن را مطلقا حرام مي دانند و سه تن از آنها عبارتند از آيت الله گلپايگاني (ره). آيت الله بهجت، آيت الله صافي گلپايگاني، اين عده معتقدند که: هر آنچه بر آن موسيقي عرفا صدق مي کند مطلقا حرام است و تعليم و تعلم و اشتغال و کسب درآمد از چنين حرفه هائي حرام است چه سنتي باشد و چه غير سنتي. 2. اما عده اي ديگر از علماء و مراجع مثل آيت الله خامنه اي، آيت الله فاضل لنکراني، آيت الله مکارم شيرازي، و آيت الله نوري همداني، معتقدند که: هر موسيقي که به نظر عرف موسيقي لهو و مطرب که مناسب مجالس عيش و نوش است باشد حرام است البته تشخيص آن با مراجعه به عرف خواهد بود و آلاتي که غالبا براي اين گونه موسيقي ها از آن استفاده مي شود آلات حرام است و بايد از آنها پرهيز کرد و تعليم و تعلم و کسب درآمد از چنين موسيقي حرام است. پس از اين بحث نتيجه مي گيريم که بحثي روي فتواي عده اي از علمائي که حرمت را مطلقا مي دانند نداريم بلکه بحث در بقيه است که اگر موسيقي مطرب و لهو ی باشد گوش دادن و تعليم و تعلم و اشتغال به آن حرام است و فرقي بين سنتي و غير سنتي بودن آن نداريم و دوم اينکه اگر موسيقي مطرب و لهوي نباشد بقيه مسائل آن هم حرام نيست. نکته سوم: خرید و فروش و نگه داری آلات موسیقی در مورد خرید و فروش یا نگهداری ابزار موسیقی باید تفکیک کنیم . چون موسیقی دو نوع است . موسیقی حرام و موسیقی حلال. بسیاری از ابزارهای موسیقی قابل استفاده در موسیقی حلال و حرام هستند لذا خرید و فروش و نگهداری آن اشکال ندارد. مانند استفاده از آلات موسيقي براي اجراي سرودهاي انقلابي و برنامه هاي ديني و فعاليت هاي فرهنگي و تربيتي مفيد، و لذا فقها فرموده اند: خريد و فروش آلات نوازندگي و ياد دادن و فراگيري آن براي استفاده در امور مذکور اشکال ندارد و خواهران مي توانند با رعايت حجاب، واجب و ضوابط شرعي در کلاس درس حاضر شوند. ولی آن دسته از ابزار موسیقی که منحصرا در موسیقی های حرام مورد استفاده قرار می گیرد به دلیل اینکه منفعت حلالی بر آن ها متصور نیست خرید و فروش و نگه داری آن حرام است. حکم نگه داری آلات موسیقی از نظر مراجع محترم تقلید:آيات عظام امام، خامنه‏اى، سيستانى، فاضل، مكارم و نورى همدانی: اگر از آلاتى است كه به لهو و حرام اختصاص دارد، نگه‏دارى آنها جايز نيست و بايد آنها از بين برد؛ ولى اگر از آلات مشترك است، اشكال ندارد. آيات عظام تبريزى و وحيد: اگر از آلاتى است كه به لهو و حرام اختصاص دارد، نگه‏دارى آنها بنابر احتياط واجب جايز نيست و بايد آنها را از بين برد؛ ولى اگر از آلات‏مشترك است و منفعت‏حلالى (هرچند كم) دربرداشته باشد، اشكال‏ندارد. با تبیین و فهم دقیق این حکم ، فلسفه و چرایی آن نیز فی الجمله مشخص می گردد. نگهداری، خرید و فروش آلات که به لهو و لعب اختصاص دارد امر معقولی نیست. وسیله ای که هیچ منفعت عقلایی ندارد نباید ترویج شود. بنا بر فرض مسئله ، نه تنها ابزار مختص به موسیقی حرام ، منفعت حلالی ندارد بلکه همواره ممکن است زمینه ساز گرایش به آن و ایجاد انحراف و فساد و هلاکت شخص شود. 3. نگه داری ابزار مخصوص حرام به منزله نگه داری ابزار بی احترامی و دشمنی با خدا است و باید توجه داشته باشیم که فعل حرام یعنی انجام دادن عملی که مورد تنفر و بغض الهی است. نگه داشتن ابزاری که مخصوص فعل حرام است یعنی ابزار دشمنی و تنفر الهی را نگهداری کردن. آیا به نظر شما درست است که ما ادعای محبت و عشق کسی را داشته باشیم و ابزاری را که جز برای دشمنی و تجاوز به حریم معشوق خویش هیچ استفاده دیگری ندارد نگهداری کنیم؟ .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه