آیا جهان آغازی داشته است؟

بر اساس نظریه برخی فلاسفه مانند ملاصدرا حدوث جهان ذاتى است، نه زمانى؛ یعنى، جهان واجب الوجود بالذات نیست و از همین رو نیازمند آفریننده است؛ لیکن لازمه مخلوق بودن هستى، آفرینش در زمان و مسبوق بودن به عدم زمانى نیست؛ زیرا زمان از لوازم ماده است و پیش از خلقت ماده، زمانى نبوده است تا براى جهان آغازى در زمان فرض کنیم و سپس سؤال کنیم که خداوند در چه زمانی جهان را آفریده است. از طرف دیگر نحوه اراده الهی مانند ما نیست که در لحظه ای چیزی اراده کند و لحظه ای دیگر جزء دیگر. خداوند به یک اراده نخستین همه هستی از جمله انسان را با همه لوازم و قوانین آن آفریده است. البته این کار نافی تدریجی بودن نظام خلقت از جمله تدریجی بودن جهان خلقت انسان نیست، بلکه با همان اراده نخست امور دفعی و تدریجی هر کدام به وجه مناسب خود تقدیر شده اند و حتی اموری که میلیاردها سال دیگر رخ می دهد همه پیامدهای همان اراده نخستین اند چنان که قرآن می فرماید: «و ما امرنا اله واحده کلمح بالبصر؛ امر ما یکی بیش نیست، هم چون چشم برهم زدنی». .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه