در تفسیر تسنیم آمده: (اراده الهی است که مبدأ هر گونه حکم شرعی اعم از عقلی و نقلی و اعم از تکلیفی و وضعی است) (ج 4، ص 444). فرق بین حکم (تکلیفی) و (وضعی) چیست؟

احکام شرعی فرعی به دو قسم تکلیفی و وضعی تقسیم می شوند.   حکم تکلیفی:   هر عملی که شخص مکلف انجام می دهد از نظر شرعی یکی از عنوان‌های پنج‌گانه ذیل را دارد:   1. واجب ( آنچه باید انجام دهد).   2. مستحب (آن چه بهتر است انجام دهد).   3. مباح (آن چه انجام دادن و ترک آن فرقی ندارد).   4. مکروه (آن چه بهتر است انجام ندهد).   5. حرام (آن چه نباید انجام دهد).   هر یک از این عنوان‌ها حکم تکلیفی ‌نامیده می­شود. حکم تکلیفی می­تواند در مورد واحدی برای دو نفر یکسان یا متفاوت باشد؛ مثل نمازهای پنج‌گانه روزانه که برای همه مکلفین اعم از سالم و مریض، جوان و پیر حکم یکسانی دارد، امّا تکلیفی مثل روزه ماه رمضان برای مکلف مریضی که روزه گرفتن برای او ضرر دارد حرام در عین حال برای مکلفی که سالم است واجب می باشد.   حکم وضعی:   غیر از احکام تکلیفی بقیه احکام را احکام وضعی می‌نامند؛ مانند: طهارت و نجاست، صحت و بطلان، مالکیّت، زوجیت و... .   حکم وضعی به‌ علت این که غالباً موضوع و زمینه برای حکم تکلیفی می‌باشد به این اسم نامیده شده است به عنوان مثال مردی که قصد ازدواج با زنی را دارد آن زن نباید با مرد دیگری پیوند زوجیت داشته باشد در غیر این صورت ازدواج جدید صحیح نخواهد بود و هر گونه زندگی و ارتباط زناشویی برای آن دو حرام است.در این مثال زوجیت  حکم وضعی است که زمینه تحقق یافتن حکم تکلیفی حرمت می باشد.[1]   [1]    مشکینی، علی؛ اصطلاحات اصول؛   پژوهشکده باقر العلوم   .

موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی امین

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/03

لینک کوتاه