قدیمی ترین کتاب در جمع آوری ادعیه ،کدام کتاب هست و قبلا از آن دعاها در چه کتابهائی بودند؟ و اینکه کتابی داریم که به سند دعاها هم پرداخته باشد؟

شاید بهتر باشد برای آشنایی هر چه بیشتر، ادوار تاریخی مربوط به جمع آوری ادعیه مأثور و مستند را از معصومین (علیهم السلام) بررسی کنیم. البته بخشی از ادعیه که در قالب طلسم، سحر، جادو و ... مطرح می باشد قبل از اسلام هم وجود داشته که عمدتاً به زمان حضرت سلیمان نبی (علیه السلام) مربوط است و موارد زیادی از آن هم، امروزه به صورت غیر واقعی به اسبابی برای درآمدی زایی عده یی سودجود تبدیل شده است.کتابی اخیراً در 9 جلد بنام «المعجم الموضوعی لأدعیة المعصومین(علیهم السلام)» تألیف علی محمد البروجردی با تحقیق بنیاد بین المللی دعا، به زبان عربی به چاپ رسید.نویسنده در این مجموعه از ادعیه در پنج مرحله تاریخی و زمانی تدوین یافته است. مرحله اول از ادعیه، از ائمه اطهار(علیهم السلام) شروع شده و تا عصر شیخ طوسی(ره) ادامه یافته است. در این عصر، از کتب ادعیه بزرگانی چون :«معاویة بن عمارالدهنی، أبی سلیمان داود بن کثیر الرقّی، شیخ کلینی، محمدبن قولویه، شیخ مفید و کراجکی» استفاده ونامبرده شده است. وی در مرحله دوم، ادعیه را از عصر شیخ طوسی(ره) تا عصر سیدبن طاووس(ره) بیان می کند. در این مرحله به کتب «مصباح المتهجدشیخ طوسی» و «المزار قطب راوندی» به عنوان کتب ادعیه قدیمی مورد قبول استناد شده است مرحله سوم نیز از عصر سیدبن طاووس شروع شده و تا عصر کفعمی ادامه می یابد. در این عصر نیز از کتب ادعیه علمایی چون : سیدبن طاووس، شهید اول، ابن فهد حلی و ... نام برده است. مرحله چهارم از عصر مرحوم کفعمی آغاز شده و تا عصر مرحوم شیخ عباس، محدث قمی ادامه دارد و کتاب های فقیهانی چون : کفعمی، شیخ بهایی، علامه مجلسی، در این مرحله مورد استناد قرار گرفته است. پنجمین مرحله، از کتب ادعیه عصر محدث بزرگوار شیخ عباس قمی شروع می شود و تا امروز ادامه دارد. در این مرحله به ادعیه کتاب مفاتیح الجنان و کتاب مفاتیح الحیاة اثر علامه جوادی آملی استناد شده است.در همین مجموعه 9 جلدی جدید است که در ابتدای هر دعا، سند اصلی آن ذکر شده است. همچنین شأن صدور دعا و ثواب قرائت به صورت کامل، ارائه شده است. بخش زیادی از ادعیه هم که غیرمأثور بوده را نیز بررسی نموده است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه