صدقه به چه معناست؟ومصداقهای ان چیست؟وخیرات ب چه اعمالی میگن؟

پاسخ: در پاسخ به مطالب ذیل توجه کنید :1 . صدقه صدقه چیزى است که انسان از مال خود قربة الى اللّه میدهد. و آن اعمّ از زکوة است صدقه بواجب و مستحب هر دو گفته میشود ولى زکوة فقط اسم واجب است (مجمع) «خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً ...» توبه: 103. درباره صدقه واجب است «هُوَ یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ وَ یَأْخُذُ الصَّدَقاتِ» توبه: 104. ظاهرا اعم از واجب و نداب است.[۱]مفردات راغب: "صدقه" چیزی است که انسان آن را به قصد قربت از مالش خارج می‌کند مثل زکات، ولی در اصل صدقه در امری است که شخص بدون آنکه مجبور باشد خود انجام دهد و زکات در امر واجب گفته می‌شود. و گاهی واجب هم صدقه گفته می شود در جایی که صدقه دهنده قصدش صدق در کردارش باشد. [۲] 2 . انواع صدقهصدقات دو دسته‌اند: صدقه واجب: یعنی بخشی از اموال شخصی که با شرایطی خاص به افرادی مخصوصی داده می‌شود؛ از جمله زکات، خمس و فطریه. صدقه مستحب: اندازه خاصی ندارد و انسان می‌تواند هر مقدار از مالش را که بخواهد در راه خدا به فقرا و نیازمندان ببخشد.[3]آیه «و آتوا حقه یوم حصاد»(سوره انعام/آیه 134)؛ حق کشت و میوه را بدهید روز چیدن و درو کردن اشاره به صدقه مستحبی دارد. چرا که این سوره مکی است زکوة واجب در مدینه مستقر گشت این حق به هر گونه زرع و میوه تعلق می گیرد.[4] 3 . مصارف صدقه«إنّما الصَّدَقاتُ لِلْفُقَرا والمَساکینَ والعامِلینَ و...»؛ این آیه به روشنی مصارف واقعی صدقه را بیان کرده و به تمام توقعات بی جا پایان می‌دهد و آن را در هشت مصرف خلاصه می‌کند:1 ـ 3 . فقرا2 ـ 3 . مساکین3 ـ 3 . عاملان و جمع آوری کنندگان زکات که آنچه به آنها داده می‌شود در حقیقت به منزله مزد و اُجرت آنها است.4 ـ 3 . «مُؤلِفَة قلوبُهُم» یعنی کسانی که انگیزه معنوی نیرومندی برای پیشبرد اهداف اسلامی ندارند و با تشویق مالی می‌توان تألیف قلب و جلب محبت آنان را نمود.5 ـ 3 . برای آزادساختن بردگان.6 ـ 3 . برای اداء دین بدهکاران و آنها که بدون جرم و تقصیر زیر بار بدهکاری‌ مانده و از ادای آن عاجز شده‌اند.7 ـ 3 . مصرف در راه خدا و منظور آن، تمام راه‌هایی است که بر گسترش وتقویت آئین الهی منتهی شود.8 ـ 3 . «وَابنِ سَبیلْ» و کمک به واماندگان در راه، مسافرانی که بخاطر علتی در راه مانده و زاد و توشه کافی برای رسیدن به مقصد ندارند.[5]4 . در روایات علاوه بر صدقه معمول و متداول که یا زکات واجب است و یاکمک مالی مستحب به نیازمندان است بر امور مختلف دیگری نیز اطلاق شده است که به برخی اشاره می شود : الف ـ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص کُلُّ مَعْرُوفٍ صَدَقَةرسول خدا فرمود : هر کار خیری صدقه است . الکافی ج 4 ص 26 ب ـ از امام صادق –ع- چنین نقل شده است : صَدَقَةٌ یُحِبُّهَا اللَّهُ إِصْلَاحُ بَیْنِ النَّاسِ إِذَا تَفَاسَدُوا وَ تَقَارُبُ بَیْنِهِمْ إِذَا تَبَاعَدُوا صدقه ای که محبوب خدا است اصلاح دادن میان مردم است وقتی که رابطه آنها به هم بخورد و نزدیک کردن آنها به یکدیگر است وقتی از هم دور شوند . الکافی ج 2 ص 209 ج ـ قَالَ النَّبِیُّ ص کُلُّ مَعْرُوفٍ صَدَقَةٌ وَ مَا وَقَى بِهِ الْمَرْءُ عِرْضَهُ کُتِبَ لَهُ بِهِ صَدَقَةٌ رسول خدا –ص- فرمود : هر کار نیکی صدقه است و هر کاری که انسان با آن آبرویش را حفظ کند پاداش صدقه را دارد . بحارالأنوار ج 93 ص 182 باب 21د‌ ـ رُوِیَ عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ إِنَّ عَلَى کُلِّ مُسْلِمٍ فِی کُلِّ یَوْمٍ صَدَقَةً قِیلَ مَنْ یُطِیقُ ذَلِکَ قَالَ إِمَاطَتُکَ الْأَذَى عَنِ الطَّرِیقِ صَدَقَةٌ وَ إِرْشَادُکَ الرَّجُلَ إِلَى الطَّرِیقِ صَدَقَةٌ وَ عِیَادَتُکَ الْمَرِیضَ صَدَقَةٌ وَ أَمْرُکَ بِالْمَعْرُوفِ صَدَقَةٌ وَ نَهْیُکَ عَنِ الْمُنْکَرِ صَدَقَةٌ وَ رَدُّکَ السَّلَامَ صَدَقَةٌ از پیامبر روایت شده که فرمود: بر هر مسلمان در هر روز صدقه لازم است.گفته شد: چه کسى چنین طاقتى دارد؟ فرمود: بر طرف نمودن خاشاک از راه صدقه است، راهنمایى کردن شخص به راه صدقه است، و عیادت نمودن تو از مریض صدقه است، و امر به معروف و نهى از منکر تو صدقه است، و جواب سلام دادن تو صدقه است . بحارالأنوار 93 182 باب 21 پی نوشتها :1 . قاموس قرآن، ج‌4، ص: 1162 . مفردات راغب، ص4803 . طباطبائی، سید محمدحسین؛ تفسیر المیزان، مرکز نشر و توزیع کتاب، قم، ج 2، ص 40.4 . نگاه کنید: نثر طوبی، علامه شعرانی، انتشارات اسلامیه، ج1، ص 385 . مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، تهران، سال 86، ج 8، چاپ 3، ج 8، ص 1 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه