لطفا این حدیث را شرح دهید. امام سجاد (علیه السّلام) فرمودند: لا حَسبَ لِقُرَشیٍّ وَ لا لِعَربِیٍّ إلاّ بِتَواضُعٍ وَ لا کَرَمَ إلاّ بِتَقوی وَ لا عَمَلَ إلاّ بِنِیَّةٍ؛ هیچ شرافت و افتخاری برای قریشی یا عرب نیست مگر به سبب تواضع، و هیچ کرامت و ارزشی نیست مگر به تقوا، و هیچ عملی ارزشی ندارد مگر به سبب نیّت. (1)

شرح حدیث:یکی از عوامل گسترش اسلام و نفوذ آیین نبوی در دلها، این بود که معیار شرافت و برتری را از جهات مادی به جنبه های ارزشی تغییر داد. عرب، خود را قوم برتر می دانست و به غیرعرب، اعتنایی نداشت. اما دین خدا و تعلیمات پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم عرب و عجم و سیاه و سفید و فقیر و غنی و نوکر و ارباب را در یک ردیف دانست و معیار برتری انسانها را تقوا معرفی کرد. این همان پیام قرآنی است که همه شنیده ایم:«اِنَّ اَکرَمَکُم عِندَ اللهِ اَتقاکُم». (2) برترین شما نزد خدا، باتقواترین شماست. عرب، خوی غرور و تکبّر جاهلانه داشت. پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم تواضع را ملاک شایستگی و رفعت دانست و خودش متواضعانه زیست و تواضع و خاکساری را به امت خویش آموخت. عملهای انسانها هم بسته به نیّت و انگیزه، ارزشهای متفاوتی دارد. هر چه اخلاق بیشتر باشد، عمل ارزشمندتر است. هر چه انگیزه، الهی باشد، رشد پاینده تر است. چه بسا دو نفر، کاری مشابه انجام دهند و شکل عمل یکسان باشد، ولی نیّت آنان فرق داشته باشد و یکی برای خدا عمل کند، یکی برای ریاکاری و یا ارضای هوسهای شخصی. آیا ارزش اینها برابر است؟معیارهای برتری و شرافت را از نگاه اولیای الهی بشناسیم و براساس این موازین و ملاکها، سبقت در خیر و پیشگامی در عمل داشته باشیم. پی نوشت: 1. الخصال، ص 192. حجرات (49)، آیه ی 13.منبع: حکمت های سجادی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام سجاد علیه السّلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1390) .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه