نهج البلاغه، حضرت امير ـ عليه السّلام ـ به گونه‌اي صحبت كرده كه از ايشان بعيد است، «خدا رويت را زشت گرداند» «قبّحك الله» (خطبة 184) شايد آن شخص نادان بوده و با شخص نادان اين گونه صحبت نمي‌شود؟

يكي از چيزهايي كه در بين تمام عقلاي عالم محبوب است و در دين مقدس اسلام نيز به آن سفارش زيادي شده است، داشتن اخلاق خوب است. تا جايي كه خدا به پيامبرش مي‌فرمايد: « فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ »؛[1] به (بركت) رحمت الهي، در برابر آنان (مردم) نرم (و مهربان) شدي، و اگر خشن و سنگدل بودي از اطراف تو پراكنده مي‌شدند؛ « وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ »؛[2] تو (اي پيامبر) اخلاق عظيم و برجسته‌اي داري.در مورد سؤال بايد توجه كرد كه اين گونه نيست كه حضرت علي ـ عليه السّلام ـ با همة مردم اين چنين سخن بگويند. زيرا آن حضرت پرورش يافتة پيامبر اسلام بود، و حركات و رفتار و اخلاق ايشان را داشت و تاجايي كه امكان داشت با نرمي و مهرباني با مردم صحبت مي‌كردند. آن حضرت سخن مذكور را در جواب شخصي به نام «برج بن مسهر» شاعر مشهور خوارج ايراد فرمودند، و آن هنگامي بود كه آنها مرتب شعار مي‌دادند به گونه‌اي كه امام بشنود و مي‌گفتند : «لا حكم إلّا لله» (حكمي جز حكم خدا نيست).امام ـ عليه السّلام ـ در هر حال ـ عادي يا عصباني بودن ـ از حرف‌هاي لغو و هجو پرهيز مي‌كند و اين همان علامتي است كه خدا در اوصاف مؤمنان در قرآن فرموده: «از لغو مي‌پرهيزند»[3] ؛ امّا در برابر افراد بدطينت و شرور سخناني كه در خور شأن آنها بود بيان مي‌شود. حتي فراتر از امير المؤمنين ـ عليه السّلام ـ خود پروردگار عالم نيز اين چنين نفرين‌هايي دارد، و در قرآن مي‌فرمايد: « تَبَّتْ يَدَا أَبِي لَهَبٍ وَتَبَّ »؛[4] بريده باد هر دو دست ابولهب (و مرگ بر او باد). و نيز در مورد حضرت نوح ـ عليه السّلام ـ خبر مي دهد كه آن حضرت قوم خويش را نفرين ‌كرد : « وَقَالَ نُوحٌ رَبِّ لا تَذَرْ عَلَى الأرْضِ مِنَ الْكَافِرِينَ دَيَّارًا (27)إِنَّكَ إِنْ تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا عِبَادَكَ »؛[5] نوح گفت: پروردگارا! هيچ يك از كافران را بر روي زمين باقي مگذار، چراكه اگر آنها را باقي بگذاري بندگانت را گمراه مي‌كنند.به همين دليل است كه خداوند در قرآن مي فرمايد : « لا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلا مَنْ ظُلِمَ »؛[6] خداوند دوست ندارد كسي با سخنان خود بديها(ي ديگران) را اظهار كند، مگر آن كس كه مورد ستم واقع شده باشد. مسلماً يكي از مصاديق بارز ظالمين در حق علي ـ عليه السّلام ـ همان گروهك ستمگر خوارج بودند.معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1ـ ر.ك: اخلاق در قرآن، حضرت آيت الله مصباح يزدي، موسسه پژوهشي امام خميني، 3 مجلدات.2ـ ر.ك: سيده رسول اكرم در قرآن، جوادي آملي، انتشارات اسراء، ج 9، تفسير موضوعي. .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه