عاق والدين و"احسان و نيكي به پدر و مادر" را با استفاده از آيات و روايات بررسي كنيد.

عاق والدين (خشم آوردن و دل شكستن و آزردن خاطر پدر و مادر) از گناهان كبيره و سبب بدبختى انسان در دنيا و آخرت و به تجربه ثابت شده كه موجب كوتاهى عمر و تلخ و سخت شدن زندگى بر انسان، و فقر و پريشانى انسان مى شود. در آيات و روايات از آن مذمت شده، و بدترين نوع قطع رحم است. خداوند تبارك و تعالى مى فرمايد: (فَلا تَقُلْ لَهُما أُفّ);[1] حتى كلمه ى افّ (كلمه و سخن ناخوشايند) نبايد به آنان (پدر و مادر) بگوييد. در حديثى امام صادق(عليه السلام) مى فرمايد: اگر خداوند چيزى را كم تر از افّ گفتن مى دانست، آن را نهى مى فرمود. رسول خدا(صلى الله عليه وآله)مى فرمايد: كن باراً و اقصر على الجنة و ان كنت عاقاً فَاقْصِر على النار[2]; (با پدر و مادر) نيكو رفتار باش، تا در بهشت جاى گيرى و اگر عاق شوى، در آتش جهنم خواهى بود. و در حديث قدسى وارد شده كه خداوند مى فرمايد: به عزّت و جلال و علّو شأن خودم سوگند، اگر عاق والدين، مثل همه ى انبيا عمل كند از او نمى پذيرم[3]. امام صادق(عليه السلام)نيز مى فرمايد: و اذا كان يوم القيمه كُشف غطآء من اغطية الجنة فوجد ريحها من كانت له روح من مسيرة خمسمأة عام الاّ صنفاً واحداً، فقيل له من هم قال العاق لوالديه[4]; چون روز قيامت شود، پرده اى از پرده هاى بهشت برداشته شود و هر كس داراى روح باشد، بوى بهشت را از پانصد سال راه خواهد شنيد، مگر يك دسته. عرض كردند: آنان چه كسانى هستند؟ فرمود: عاق والدين. از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) نقل شده است كه فرمود: تمام مسلمانان در روز قيامت مرا خواهند ديد، مگر عاق والدين و شراب خوار و كسى كه نام مرا بشنود و بر من صلوات نفرستد[5]. اللهم صلّ على محمد و آل محمد. در روايات آمده است كه نفرين پدر در حق فرزند رد نخواهد شد و به تجربه ثابت شده است، و سكرات موت و عذاب قبر كسى كه عاق مادر شده باشد سخت خواهد بود. ضدّ عقوق والدين، احسان و نيكى نمودن به پدر و مادر است ـ چه در حيات باشند و چه فوت كرده باشند ـ كه بهترين سعادت و شريف ترين صفات و نيز موجب تقرب به ذات مقدّس خدا و ثواب و پاداش دنيا و آخرت است; هم چنان كه خداوند آن را هم رديف عبادت خود قرار داده است. (وَ قَضى رَبُّكَ أَلاّ تَعْبُدُوا إِلاّ إِيّاهُ وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً);[6] پروردگار تو فرمان داده است جز او را نپرستيد و به پدر و مادر نيكى كنيد. هم چنين خداوند مى فرمايد: (وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما كَما رَبَّيانِي صَغِيراً);[7]براى ايشان از جهت مهربانى، افتاده و فروتن باش و بگو پروردگارا پدر و مادر مرا رحمت كن، چنان كه مرا در كودكى پرورانيدند. رسول خدا(صلى الله عليه وآله) مى فرمايد: برّ الوالدين افضل من الصلوة و الصّوم و الحجّ و العمرة و الجهاد فى سبيل الله[8]; نيكى به پدر و مادر، از نماز و روزه و حجّ و عمره و جهاد در راه خدا برتر است. امام صادق(عليه السلام) نيز بعد از سؤال از بهترين اعمال مى فرمايد: اىّ الاعمال افضل؟ قال(عليه السلام): الصلوة لوقتها و برّ الوالدين و الجهاد فى سبيل الله[9]; از امام صادق(عليه السلام)سؤال شد كه چه عملى بهتر است؟ فرمود: نماز اوّل وقت و نيكى به پدر و مادر و جهاد در راه خدا. هم چنين مى فرمايد: جآء رجل الى النبىّ(صلى الله عليه وآله) فقال: يا رسول الله من أبَر؟ قال اُمّك. قال: ثم من؟ قال امّك. قال: ثّم من؟ قال امّك. قال: ثم من؟ قال اباك[10]; مردى خدمت پيامبر(صلى الله عليه وآله)آمد و پرسيد: يا رسول الله به چه كسى احسان كنم؟ فرمود: به مادرت. تا سه بار پرسيد، حضرت فرمود: به مادرت، تا بار چهارم، كه فرمود: به پدرت. چه خوش گفت زالى به فرزند خويش چو ديدش پلنگ افكن و پيل تن گر از عهد خرديت ياد آمدى كه بيچاره بودى در آغوش من نكردى در اين روز بر من جفا كه تو شير، مردىّ و من پيره زن همان كودك از مگس رنجه اى كه امروز سالار و سرپنجه اى[11] در روايات نقل شده است كه اگر پدر و مادر به فرزند خود بدى كنند و يا او را بزنند، فرزند بايد با مهربانى و عطوفت با آنها رفتار كند تا اجر و ثواب او بيش تر گردد. اطاعت از پدر و مادر واجب و لازم است و نبايد بدون اجازه ى آنها كار مباح و حتى مستحبّى انجام داد و اگر فرزند بدون رضايت والدين به مسافرت برود (غير از سفر واجب، مثل حج) بايد نماز را تمام بخواند، چون سفر معصيت است.--------------------------------------------------------------------------------[1]. سوره ى اسراء، آيه ى 23. [2]. جامع السعادات، ج 2، ص 202. [3]. جامع السعادات، ج 2، ص 202. [4]. همان. [5]. همان. [6]. سوره ى اسراء، آيه ى 23. [7]. سوره ى اسراء (بنى اسرائيل)، آيه ى 24. [8]. جامع السعادات، ج 2، ص 203. [9].همان، ص 204. [10].همان، ص 203. [11]. كليات سعدى، ص 87. .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه