چطور می توان ثابت کرد که موجودات ممکن هستند؟ شاید همانگونه که در بعضی از سیستم های فکری جبری اینطور اعتقاد دارند، همه موجودات واجب باشند(واجب از نظر وجودی، نه ذاتی)

ما همه ممکناتی که الآن موجود هستند را واجب­الوجود می دانیم اما نه واجب­الوجود بالذات بلکه واجب­الوجود بالغیر. علامت اینکه یک شیء واجب­الوجود بالذات است یا نه این است که واجب­الوجود بالذات باید نامحدود و مطلق باشد، تغییر در او راه نداشته و سابقه عدم هم نداشته باشد، تحول و دگرگونی در او محال است و.. که هر کدام از این شرایط خود دلیل خاص دارند و پرداختن به آنان در این مقال نمی گنجد. اما موجوداتی که ما می شناسیم و می بینیم با واجب الوجود بالذات فاصله ای غیر قابل تصور دارند و آنان محدود، زوال­پذیر و تحول­پذیر و دارای سابقه عدم هستند و با این وصف چگونه می توانند واجب باشند. اما آنچه که جبری مسلکان واجب می دانند غیر از مسئله واجب الوجود است. حرف آنها این است که نظام هستی یک نظام ضروری و واجب است یعنی هرگاه علت تامه بیاید محال است که معلول موجود نشود. پس از دید آنها وجوب و ضرورت به این معناست که هر گاه تمام شرائط موجود شدن الف پیش آمد و موجود شد، حتماً الف موجود می شود و جایی برای اختیار نمی­ماند و این وجوب و ضرورت غیر از قضیه واجب­الوجود است. .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه