چرا پیامبر تبلیغ اسلام را از این سرزمین شروع کرد؟ اصلا چرا اسلام در عربستان ظهور کرد؟

  در پاسخ به قسمت اول سوال که به علت شروع دعوت از سرزمین عربستان می پردازد باید گفت :هر پیامبری که مبعوث به دعوت و هدایت مردم می شود شروع دعوت خود را از اطرافیان و نزدیکان خود شروع می کند تا به تدریج به قوم و قبیله و منطقه خود گسترش می یابد علت اتخاذ این روش را می توان موارد ذیل بر شمرد: اول اینکه هدف از بعثت، هدایت و ارشاد و تربیت و تعلیم مردم با آموزه های الهی و توحیدی است پس بعثت در میان قوم و جامعه ای اتفاق می افتد که آن جامعه نیازمند این هدایت و تربیت و تعلیم باشند پس شروع دعوت هم باید از میان همان جامعه باشد تا به تدریج به دیگر جوامع برسد. برای همین پیامبر هم ابتدا از میان قوم و قبیله خود تعلیم و دعوت و تربیت را شروع  کردند چون آموزه های توحیدی برجای مانده از زمان حضرت ابراهیم در میان آن ها، منسوخ یا دچار تحریف شده بود و پیامبر هم که از نسل حضرت ابراهیم بود برای اصلاح این انحرافات و احیای توحید و نفی شرک و همچنین تکمیل و احیای احکام دین حضرت ابراهیم در میان آن جامعه مبعوث شدند. البته این بدین معنا نیست که پیامبر تنها مبعوث به دعوت در میان قبیله و شهر خود بودند چرا که هم آموزه های حضرت ابراهیم منحصر به مردم شهر مکه و یا حتی مدینه نبود بلکه در شام (سوریه و فلسطین و عراق و ...) هم رواج داشت و هم این که سیره پیامبر ص در دعوت پادشاهان ایران و روم و حبشه و ... نشان دهنده این است که دعوت پیامبر جهانی بوده است. دوم این که هر پیامبری در کنار امدادهای غیبی ، دعوت خود را بر اساس اسباب و روش های عمومی و عادی پیش می برد پیامبر برای گسترش دعوت خود نیازمند اصحاب و یارانی هست و این اصحاب و یاران را درمرحله اول باید از میان قوم و جامعه خود مهیا کند تا با یاری آن ها به گسترش دعوت خود بپردازد. بنابراین پیامبر ابتدا از نزدیکان خود دعوت را شروع کردند و حتی در آن جا برای خود تعیین جانشین کردند. سوم: پیامبر چهل سال در میان آن مردم زندگی کرده بود و آن ها تمام جوانب شخصیت ایشان را می شناختند به طوری که پیامبر در میان مردم مکه به امانت و درستکاری و پاکی معروف بوده است و جایگاه و شخصیت ایشان ، شناخته شده بود بنابراین، وقتی اعلام کند من پیامبر خدا هستم شواهد و قراین زیادی بر درستی دعوتشان داشتند و آن ها نمی توانستند به این راحتی ایشان را رد کنند. در حالی که اگر ایشان در جای دیگری دعوت خود را اعلام می کردند مردم  ایشان را نمی شناختند بنابراین کار برای پیامبر سخت تر بود چون مدت طولانی ای باید صرف می شد تا مردم ایشان را بشناسند و به ایشان اعتماد کنند. چهارم: آشنایی پیامبر با زبان و فرهنگ و رسوم و شرایط قوم و قبیله خود موجب می شد که شروع دعوت از مکه برای پیامبر اولویت داشته باشد چرا که مخاطب شناسی، یکی از لوازم موفقیت دردعوت است پیامبر به خوبی با فرهنگ و آداب و رسوم حاکم بر مکه و حتی مدینه و به طور کلی شبه جزیره عربستان آشنا بودند و انحرافات و آسیب ها و معضلات موجود و حتی روحیات مردم آن جا را می دانستند بنابراین می دانستند که از چه چیزهایی آن ها را نهی کنند و به چه چیزهایی امر و ارشاد کنند. اما در پاسخ به علت ظهور اسلام از عربستان، باید گفت که دین اسلام – چه عقاید و چه احکام آن – در واقع تکمیل آموزه های شریعت حضرت ابراهیم (ع) است به طوری که برخی از شرایع و احکامی که از زمان حضرت ابراهیم (ع) بر جای مانده بود در دین اسلام هم امضا شد. اما از حیث عقاید هم ، توحید اساس و محور اصلی آموزه های حضرت ابراهیم (ع)  را تشکیل می دهد بنا براین دین اسلام  هم در  بستر و جامعه ای ظهور کرد که تحت تاثیر آموزه های حضرت ابراهیم (ع) قرار داشت. البته این به این معنا نیست که دین اسلام فرع بر آموزه های حضرت ابراهیم بوده است بلکه دین اسلام به تصریح قرآن  تصدیق کننده آموزه های حضرت ابراهیم (ع) و همچنین آموزه های انبیای دیگر و تکمیل کننده آن ها و مهیمن  بر آن ها بوده و هست. ضمن این که  حضرت ابراهیم (ع)  به صراحت آن مکان را  محلی برای  توجه مردم مناطق مختلف قرار داده بود کما اینکه در دعاهای حضرت ابراهیم (ع) بعد از ساخت خانه کعبه به این مساله اشاره شده است فاجعل افئدة من الناس تهوی الیهم و ارزقهم من الثمرات لعلهم یشکرون. برای همین این منطقه بعد از زمان حضرت ابراهیم (ع) مورد توجه مردم مناطق مختلف از هند و ایران و یمن و حبشه و مصر و ... بوده است و در موسم حج، خانه کعبه، شمار بسیاری از مردم کشورهای بیگانه و نیز پیروان آئین های مختلف رااز شهرها و آبادی ها و بادیه های تهامه، برای تجارت و زیارت و انجام مناسک حج به مکه می کشانید: «و کان یَجتَمعُ حول الکَعبه من الاُمَم المُختلفه. و منهم الهنود و الفُرس و الانباط و الیمنیّه و الاحباش و المصریون.» ). تاریخ اللغة العربیه ص 5) البته گردآمدن این مردم مختلف اللون و الملیّة حول کعبه معظمه و تقدیس آن، بر پایه باورها و انگیزه های اعتقادی بود. هندوها می گفتند روح «سیفا» در حجرالاسود حلول کرده است. و صابئه ایرانی و کلدانی، کعبه را خانه یکی از کواکب سبعه می دانستند و محترم می شمردند. زرتشتیان ایرانی گمان می بردند روح «هرمزد» درین خانه فرود آمده است و به همین جهت به زیارت آن می آمدند و برخی می گویند نام زمزم از آئین زمزمه همین زرتشتیان بر آن آب و چاه نهاده آمده است. یهودیان می گفتند: کعبه، خانه خداست و به روش ابراهیم (ع) در آنجا عبادت خدای یگانه می کردند و نیز در آن خانه تندیس هائی از ابراهیم و اسماعیل و مسیح و مریم خودنمائی می کرد. دائرة المعارف القرن العشرین 8/147 همین مردم پس از فراغت از مناسک حج و زیارت خانه خدا، به بازارهای مختلف تجاری و ادبی و هنری می رفتند و در میان خرید و فروخت، به انشاد و نقد شعر و شنیدن خطابه و وعظ می پرداختند و در جلسات محاکمات شرکت می کردند و از این راه توشه های عاطفی و احساسی و معنوی بسیاری نصیب می بردند.  پس ظهور اسلام هم در منطقه ای رخ داده که کانون توجه مردمان مختلف بوده است.  اما اینکه چرا حضرت ابراهیم (ع) در خاور میانه بوده است تا شروع دعوت پیامبر اسلام هم از این منطقه باشد  و یا چرا سلسله انبیایی که در قران بدانها اشاره شده است در این منطقه بوده اند و چرا در مناطق دیگر کره زمین نبوده اند نیازمند اطلاعات تاریخی بیشتری است. برای مطالعه بیشتر در این باره به این مقاله مراجعه بفرمایید https://hawzah.net/fa/Article/View/72275   .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه