چرا خداوند بدیها را خلق کرده است؟ و چرا شیطان را که به بشر ضرر می رساند خلق و رها کرده تا برای انسان مشکلاتی به وجود آورد؟

برای پاسخ به سؤال بایدبه نکات ذیل توجه شود: 1- شر و بدی، به معنای عدم خوبی و عدم وجود یک شیء یا عدم کمال آن است. و هرگز صورت وجودی ندارد. یعنی شر در خارج هرگز موجود نیست و اگر احیاناً به بعضی از موجودات شر می گوییم، به خاطر این است که این موجودات مبدأ عدم برای موجودات دیگر می شوند. مثلاً گرگ چون مبدأ فقدان و عدم حیات بره می شود، ما آن را بد و شر معرفی می کنیم. 2- چون شر، یک امر عدمی است، نمی تواند خالق و ایجاد کننده، داشته باشد. جنبه عدمی اشیاء خلق نمی خواهد، بلکه این جنبه وجودی آنان است که حاجتمند خالق است. این جنبه وجودی نبز جز خیر و خوبی، چیزی نیست. و احیاناً اگر چیزی را شر محاسبه می کنیم، این یک محاسبه نسبی است. مثلاً زهر مار،برای خود مار، عین حیات و بقاء است ولی برای موجودات دیگر و از جمله انسان، ممکن است شر و منشأ عدم حیات، واقع شود. پس این زهر مار، نسبت به ما شر و نسبت به خود مار، خیر و مایه حیات است. الف: همه عالم خیر باشد و هیچ شری در آن راه نداشته باشد. مثل عالم فرشتگان که عالم تجرد از ماده است. ولی این برخلاف فرض ما است. زیرا فرض ما در این جهان مادی است که دارای نقص های زیادی است. ب: همه عالم شر باشد و خیری در آن راه نداشته باشد. [که این امکان ندارد چون شر مطلق برابر با عدم است و عدم نمی تواند موجود باشد] ج: عالمی باشد که شر آن، بیشتر از خیر آن باشد. یعنی شر زیاد و خیر کم داشته باشد که این عالم نیز حکیمانه نیست و هدفی بر آن مترتب نخواهد بود. د: خیر و شر آن مساوی باشند. این صورت هم ،معقول و حکمیانه و دارای غایت عاقلانه نیست. ه: عالمی باشد که خیر آن زیاد و شر آن کم باشد.مانند عالم طبیعت که به ناچار موجب تزاحم اسباب و علل مادی با هم دیگر و در نتیجه پدید آمدن ضایعات و پایمال شدن جزئی کمالات و موجودات است. آیا خلق این دنیا با این وصف، معقول است؟ آیا لازم است خداوند به خاطر نبودن شر کم از خیر بسیار چشم پوشی کند؟ یا به خاطر خیر بسیار، باید شر کم را هم متقبل شود؟ قهراً اگر خداوند به خاطر شر کم، خیر زیاد را خلق نکند، این معادله با فرض ج هم طراز می شود و غیر معقول می شود. چون چشم پوشی از خیر بسیار، برابر با شر بسیار است و چشم پوشی از شر کم، برابر با خیر قلیل و کم است و گفتیم معقول و حکیمانه نیست که شر کثیر و خیر قلیل را بپذیریم. پس عالمی که دارای خیر کثیر و شر قلیل باشد، معقول و پذیرفتنی خواهد بود. 4- حکایت شیطان هم در همین جهت قابل تفسیر است. البته شیطان از آن جهت که موجود است، خیر است. ولی از آن جهت که مبدأ گمراهی می شود، شر است. ولی خیر وجود او، بیشتر از شر وجود او خواهد بود. امتحان انسانها و تقویت آنان و پدید آوردن دید و تجربه و مقاومت در انسانها از برکت وجود شیطان است. می گویند: اگر میکروب نبود،بلندی قد هیچ انسانی به 80 سانتی متر  نمی رسید. این به برکت وجود میکروب است که بدن را مجبور به انفعال و فعالیت کرده و موجبات رشد و تکامل آن را فراهم می آورد که انسانها بالنده و نیرومند می شوند. در ابعاد روحی هم کار شیطان این گونه است. .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه